Het Antwerps Liedboek. 87 Melodieën uit 'Een schoon liedekens-boeck' van 1544. Deel 2. Commentaar

47 Ick ghinck noch ghister avont
AL XCIV

Lit.: FvD II, p. 996 (str.1-5); FvD I, p. 477 (str. 6-8).

Verhalend liefdeslied. Een minnaar vertelt hoe hij aan de deur van zijn geliefde klopte, maar niet werd binnengelaten: er was een andere man bij haar. Zijn droevig relaas gaat over in een liefdesklacht (2:6 - 5:7), maar neemt dan een onverwachte wending. In een boomgaard ontmoette hij twee vrouwen, zijn ontrouwe geliefde en een ander meisje, waarop hij terstond verliefd werd. Vanaf 7:3 horen wij hem opnieuw zijn hart uitstorten, in hoop en vreze wegens zijn nieuwe liefde. - FvD, de enige die aan deze boeiende tekst aandacht heeft besteed, meende dat in dit lied twee oorspronkelijk op zichzelf staande liederen waren samengevoegd. Wij betwijfelen dit: naar onze mening heeft de dichter opzettelijk aan str. 5 schijnbaar het karakter van een slotstrofe gegeven, om met het vervolg van het verhaal een verrassingseffect te bereiken.

1:1-7 De minnaar vertelt. De situatie is ongeveer gelijk aan die in nr. 64. De conventie liet toe dat een meisje 's nachts haar minnaar bij zich ontving, op voorwaarde dat dit heimelijk gebeurde en dat hij bij het aanbreken van de dag vertrok. - 1:1-2 ghinck... eenen ganck: ‘begaf mij’; so heymelijcken: misschien te emenderen in so heymelijck. - 1:3 dore: ‘deur’. - 1:5 lijsselijc: ‘zachtjes’; rinck: ‘(ringvormige) deurklopper’. - 1:6-7 Traditionele verzen; cf. nr. 33, 1:6; nr. 37, 1:3-4; nr. 42, 2:5-6. - 1:6 lief: In de melodie is voor dit woord geen plaats; het kan bij het zingen zonder bezwaar worden weggelaten.

2:1-4 Zij weigerde hem binnen te laten. - 2:2 ja niet: ‘beslist niet’. - 2:3 thuyswaert: ‘naar huis’. - 2:6 loonen: ‘betaald zetten’. - 2:7 Mach ick: ‘als ik... zal’.

3:1-7 Liefdesklacht. - 3:1 thoont u cueren: ‘schenk mij aandacht’. - 3:2 si: ‘ben’. - 3:3 ‘kan zij niet de mijne worden’. - 3:4 by: ‘nabij’. - 3:5 ‘ik had het nooit (van haar) gedacht’. - 3:7 doorwont: liefdesverdriet werd beschouwd als een ziekte.

4:1-7 Vervolg van de liefdesklacht. - 4:1 datmen ghemeynlick: ‘wat men algemeen’. - 4:2 Tussenzin; Dies: ‘daarom’; bedruct: ‘droevig’; tot inden gront: ‘tot in het diepst van mijn hart’. - 4:3 die sulcke: ‘wie’; aen... leyt: ‘op... zet’. - 4:4 Hi vint hem selven: ‘hij merkt dat hij... is’, ‘hij is’. - 4:5 eenen loosen gront: ‘een onbetrouwbaar karakter’. - 4:7 Si: nl. de vrouwen; so menich pont: ‘heel wat geld’ (pont is een

[p. 201]

munteenheid). Vermoedelijk zinspeelt hij hier op de geschenken die een minnaar aan zijn geliefde moest aanbieden.

5:1-7 Deze strofe klinkt als het traditionele slot van een liefdesklacht. Daardoor wordt de toehoorder verrast met str. 6, waarin de treurige minnaar onverwachts op een ander meisje verliefd wordt. - 5:1 bi nijders tonghen: ‘door het geroddel van de kwaadsprekers’ (die hem bij zijn geliefde in diskrediet hebben gebracht; zie hiervóór, Dl. II, p. XVIII). - 5:2 mi ontvreemt: ‘van mij verwijderd’, ‘van mij afkerig gemaakt’. - 5:3 wort: ‘werd’ (ook ‘wordt’ is hier mogelijk); van mi: ‘door mij’. - 5:3-4 Apokoinou-constructie: Dit liedeken fungeert als onderwerp bij wort... ghesonghen, maar tegelijk als lijdend voorwerp bij in dancke neemt (‘aanvaard in dank’). - 5:5 Van: ‘over’. - 5:6 wil: ‘moge’; wel bewaren: ‘goed beschermen’. - 5:7 mach: ‘kan’.

6:1-7 Hij vervolgt zijn verhaal. - 6:1 ghister avont: De hier beschreven ontmoeting zou op dezelfde avond hebben plaatsgevonden als zijn vergeefse gang naar het huis van zijn geliefde (1:1). De waarschijnlijkheid van het verhaal lijkt hier enigszins te zijn geforceerd terwille van de parallellie tussen 6:1 en 1:1. - 6:2 boomgaert: de favoriete ontmoetingsplaats van gelieven. - 6:4 Men zou kunnen veronderstellen dat het ene meisje (zijn ontrouwe geliefde) bedroefd is doordat haar liefdesavontuur op een teleurstelling is uitgelopen of omdat zij spijt heeft gekregen, en het andere omdat zij geen geliefde heeft. De situatie lijkt op die van de gespeelkensliederen (cf. de nrs. 39, 72 en 76). - 6:5 die liefste mijn: nl. het meisje dat hem in str. 2 heeft afgewezen. - 6:6 doorschoten: ‘doorboord’. Verliefdheid ontstaat doordat een blik van de schone vrouw het hart van de minnaar doorboort.

7:1-7 Hij heeft het andere meisje aangesproken; nu vreest hij dat hij ook haar niet zal kunnen krijgen. minnelijcke: ‘verliefde’. - 7:3 Cf. 3:3. - 7:4 alleyndich: ‘in de steek gelaten’, ‘rampzalig’. - 7:5 waensche (misschien te emenderen in wensche)... leyt: ‘wens... rampspoed toe’; des nijders tonghen: ‘de tongen van de jaloerse kwaadsprekers’. - 7:7 ghenoechte: ‘(liefdes)geluk’. Ook bij deze nieuwe liefdesverhouding liggen de nijders natuurlijk op de loer.

8:1-7 Hij is vastbesloten haar wederliefde te verwerven. - 8:1 achter straten: ‘langs de weg’. - 8:2 stroeyen: ‘strooien... rond’; fenijn: ‘giftige lasterpraat’. - 8:3 ‘van mijn geliefde wil ik geen afstand doen’. - 8:4 wilder... bi: ‘wil... bij haar’; tavont: ‘vanavond’. - 8:5 salse: ‘zal met haar’. - 8:6 een: nl. één geliefde.