Het Antwerps Liedboek. 87 Melodieën uit 'Een schoon liedekens-boeck' van 1544. Deel 2. Commentaar

20 Een goet nyeu liet heb ick gedicht
AL XXXVIII

Lit.: FvD I, p. 415.

Afscheidslied. Een in de steek gelaten minnaar kan zijn geliefde niet vergeten. Hij zendt haar een afscheidsgroet, vol hoop op een weerzien.

1:1-2 In deze mededeling speelt weer de bekende paradox mee dat zingen (dichten) liefdesverdriet kan lenigen. - 1:2 also: ‘zulk een’. - 1:3 daer toe gesticht: ‘daartoe gebracht’. - 1:4 haerder looser minne: ‘haar trouweloze liefde’. - 1:5 af gaen: ‘verlaten’, ‘ontrouw worden’. - 1:9 Noch staetse in: ‘toch beheerst zij’.

2:1 De geliefde wordt vergeleken met een bedwelmend geurende roos. - 2:3 quaet gheluck: ‘ongeluk’ (door haar afwijzende houding). - 2:4 Naer haer staet: ‘op haar is... gericht’. - 2:5 Rijc: ‘machtige’; mocht: ‘mocht het’. - 2:6 keeren: ‘veranderen’. - 2:7 troost: ‘genezing van liefdesverdriet’. - 2:8 druck verslaen: ‘verdriet verdrijven’. - 2:9 vruecht vermeeren: ‘liefdesgeluk steeds groter doen worden’.

3:1 een die alder liefste mijn: ‘iemand die mijn allerliefste is’. - 3:2 mi vermeyden (mi ontbreekt in druk): ‘mij vermaken’. Vermeyden betekent eigenlijk ‘zich ontspannen in de natuur, zoals minnaars in de meimaand plegen te doen’. De betekenis van dit vers neigt tot: ‘had ik een liefdesrelatie’. - 3:3 ‘nu kan ik nooit (meer) bij u zijn’. - 3:5 hout... doorwont: in de middeleeuwse liefdesconceptie wordt de liefde gezien als een wond die de minnaar wordt toegebracht door de geliefde. - 3:6 vrolijck: hiermee wordt de toestand aangeduid die ontstaat als de gelieven bijeen zijn. - 3:7 Dat: nl. dat zijn herteken so seer doorwont is. - 3:8 ghesont: een kus brengt genezing van de liefdesziekte.

4:1 in mijn vermaen: ‘in mijn gedachten’(?). Het vers zou ook kunnen betekenen: ‘altijd is mijn aandrang (vermaen) op haar gericht’. - 4:2 al uut goeder duechden: ‘geheel uit edele motieven’. Een andere opvat-

[p. 155]

ting kan zijn: ‘en dat doet zij vanwege haar uitnemende eigenschappen’. - 4:6 begheven: ‘in de steek gelaten’. - 4:7 greyn: ‘uitverkorene’ (eigenlijk betekent het woord ‘korrel’ of ‘pit’, ‘kern’; het wordt dikwijls gebruikt ter aanduiding van een geliefde). - 4:8 Kiese ick... twee voor eyn: Vermoedelijk een staande uitdrukking, maar niet in de (spreek) woordenboeken te vinden. Wij vermoeden dat de betekenis van ‘twee voor een kiezen’ is: ‘een leven met zijn tweeën verkiezen boven een leven-alleen’, dus: ‘in het huwelijk treden’.

5:1 Oorlof: ‘adieu’. - 5:2 wil: ‘zal’, ‘moet’. - 5:5 Mijn sinnekens: ‘mijn verlangen’. - 5:6 ist al verloren: ‘is er geen enkele kans meer?’. - 5:8 De bedoeling zal wel zijn: ‘(ik hield zo veel van u dat,) meen ik, mijn liefde u doet smelten’ (de voorstelling van de liefde als een gloed komt dikwijls voor). Misschien is ook mogelijk: ‘mij dunkt dat bij u uw vriendschap voor mij verdwijnt, wegsmelt’.

6:1-9 Epiloog van de zanger. - 6:1 De bekende formule ter inleiding van deze epiloog; Mer vult de opmaat en geeft aan dat er hier een andere persoon (of dezelfde in een andere rol?) aan het woord komt. - 6:2 een ruyters gheselle: ‘een bereden vrijbuiter’ (zie hiervóór, Dl. II, p. XXIV). - 6:3 ‘hij is iedereen (hun allen) dankbaar’. - 6:4 duecht... vertellen: ‘iets goeds vertellen over’, ‘welwillend spreken over’; boel: ‘geliefde’. - 6:5 op die banck: ‘in de kroeg’. - 6:6 te: ‘bij’. - 6:7 borsse: ‘beurs’; cranck: ‘ziek’, ‘plat’. - 6:9 Het waer: ‘dan zou dat... zijn’; medecijne: Zie de aant. bij 3:5 en 3:7-8.