Van Brabant die excellente cronike

Dat .iij. capitel. Van Karel Brabons soone die .ij. coninc van Agrippinen ende sinen nacomeren tot Anises toe, die de xij. coninc van Agrippinen was ende wert kersten, also hier na verclaert sal werden

NV keer ick weder op coninc Brabon die vermoort wert voor Rome, die had van sijnre vrouwen die ionge swane, eenen sone die Kaerle heet na sijn oude vader van sijnre moeder wegen. Dese ionghe Kaerle deerste van dien name wert die .ij. coninc van Agrippinen dat nv Colene heet, van opten Rijn totter Schelden toe ende coninc van Doringen ende marcgraef sheilichs rijcx Octauianus keyser van Rome voorseyt die vermeerderde hem sijn rijke vander Eluen totter Scelden, ende vander vriesscher zee tot Vermendoys, ende verleende hem veel schone priuilegien want hi zijn oom was Ende hi regneerde in grooter mogentheyt ende voorspoede .lxxxi. iaren. Ende in sijnre tijt wert onse here Jhesus christus geboren die ghesontmaker ende behouder der werelt

Dese karel die .ij. coninc van Agrippinen als hi sterf so liet hi na hem .ij. sonen so Petrus damianus seit Deen sone hete Titus ende dander karle. Dese titus bleef coninc in Germanien ende in Doringen, ende karle bleef coninc van Agrippinen metten lande tusschen den Rijn ende der Scelden, ende tusschen die Suyer zee in vrieslant ende Vermendoys, daer tlant van Brabant in besloten is. Dese voorseyde Titus was die vader van Vespasianus, die met Titus sijnen sone die stadt van Jherusalem inden grondt destrueerde.

Ende dese voorscreuen karle die .ij. vanden name ende de derde coninc van Agrippinnen ende began te regneren int iaer ons heren .xxxix. ende hi regneerde .xli. iaer, ende liet na hem twee sonen deen heet Karle, dander Brabon, maer karle wert coninc van Agrippinen ende marcgraue des heilichs rijcx. Ende brabon was coninc van Vermendoys totter West zee dat nv vrancrijke heet. Dese Karle die derde van dien name ende die .iiij. coninc van Agrippinen began te regneren int iaer ons heeren .lxxx. ende hi regneerde .lxv. iaren. Ende hi liet nae hem een sone die ooc Kaerle heet die wert na den vader coninc van Agrippinen ende marcgraue des heylichs rijcx Dit was die vierde van dien name ende die vijfste coninck van Agrippinnen. Hi began te regneren int iaer ons heren C.xlv. ende hi regneerde .lxv. iaren

Jn desen tide werden gecruyst x.M martelaren in Armenien

[fol. 49r]

Dese Karel voorseit liet na hem eenen sone die ooc Karel heet, die na sinen vader wert coninc van Agrippinen ende marcgraue des heylichs rijcx. Ende dit was de vijfste van dien name ende was die .vi. coninc van Agrippinen ende hi began te regneren int iaer ons heren C.xlv. ende hi was coninc .x. iaren Ende hi liet achter eenen sone die ooc Karle heet, ende was die .vi. van dien name ende was die .vij. coninck van Agrippinen ende die .vij. marcgraue des heilich rijcx, Ende hi began te regneren alsmen screeff. C.lv. ende hi regneerde .C. iaer ende vijff

Jn sijnre tijt waren sinte Barbara ende sinte Cecilia ghemarteliseert

Dese Karel liet achter een sone die ooc Kaerle gheheeten was ende hi was die .vij. van dien name ende die achste coninc van Agrippinnen ende marcgraue des heilich rijcx Hi began te regneren int iaer ons heeren .CC. ende .lx. ende hi regneerde maer drie iaren Ende hi liet na hem een sone die Karel de schone heet, hi was de achste van dien name ende die .ix. coninc van Agrippinen ende marcgraue sheylichs rijcx. Hi began te regneren int iaer ons heren .CC. ende lxiij. hi regneerde .lxij. iaer

Dese Kaerle was seer schoone van persone ende sterck ende vroom int striden Hi wan metten swaerde veel landen als tlant van Noorwegen, van Denemercken ende Sweden

Jn sijnre tijd was die heylige paus sinte Siluester, die den groten keyser Constantijn doopte

Item in dese tijt ontrent den iare .ccc. ende vij. werden gemartelizeert sinte Katherina, sinte Margriet, sinte Agniet ende noch .xxxvij. M. martelaren. Ende corts dair te voren, te weten, bi der keyseren Dyoclesianus ende Maximinianus tijde ontallijcke veel martelaren menich eewich duysent

Jtem omtrent den iare CCC. ende xv. leefde sinte Anthonijs ende alte veel ander heremiten in Egypten Ende cortelick daer na so leefde die weerdighe bisscop sinte Niclaes

Ick keere weder op den voorseyden Kaerle die schoone gheheeten Hi liet na hem twee sonen, deen heet Brabon dander Eneas, dat sijn .ij. troyssche namen tot een teeken datse wt troyen gesproten waren. Ende hi sterff int iaer CCC.. ende .xxv. Ende brabon wert coninc van Agrippinen ende marcgraue des heilichs rijcx Jnt iaer ons heren. CCC ende .xxv. hi regneerde .xli. iaren.

Jn die tijt so leefde sinte Jan guldemont aertsbisschop van Constantinopolen een heylich leeraer

Dese Brabon liet na hem een sone die Karel heet metten corten nase, ende hi was die .ix. van dien name ende die .x coninc van Agrippinen ende hi began te regneren int iaer ons heeren. CCC. ende .lxvi. ende hi was coninc .xij. iaer.

Ende in sijnre tijt soe was keyser te Romen Valentinianus, ende in Valentinianus tweeste iaer began dese Karle metten corten nase te regeren

In dier tijt leefde sinte Jheronimus wonende te Bethleem aen ons heren cribbe ende sinte Ambrosius eertsbisscop

[fol. 49v]

van Mylanen beyde twee leeraers vander heyliger kercken, ende ooc sinte Martijn eertsbisschop van Tours in wonderliker heylicheyt, so dat hi hete die peerle der priesteren. Ende omtrent den Jare .CCC. ende .lxxx. soe leefde sinte Augustijn in Affriken tlicht der doctoren

Mer daer te voren waren keyseren Graciaen ende Valentiniaen, ende in haren tijden so hadden die Alanen rome belegen Ende wantse die keyser Graciaen niet wederstaen en conste so versochte hi die Troyanen die doe woonden in Pannonien ende Sicambrien, datse Rome wilden ontsetten vanden Alanen, hi soude .x iaren vry maken van eygendom ende haren tribuyt quijt scelden die si den romeinen sculdich waren. Ende si dedent gerne tot des keysers versueck, ende quamen tot voor Rome, daer dit volck lach in groter menichten

Des ander dages smorgens begonden die Troyanen haer vianden te beuechten seer scarpelick met groten moede Ende die Alanen (wantse in groter menichte waren ende bi na ontallic) weerden hem seer sterkelic, so datter seer geuochten wert. Maer int eynde cregen die Troyanen oft Sicambrinen victorie ende versloegen al die grote menichte vanden volcke, so datter niet veel en ontginc, met bleuen daer catiuelic doot. Daer na sijne weder om gekeert met victorien elc daer hi behoorde, deen in Pannonien, dander in Sicambrien

De keyser gaf hem quijt haren tribuyt x. iaren, ende om dat tvolc van Sycambrien vry was tot .x. iaren, so bleuent Francken heetende, want franck in griecxsche is te verstaen vry ende coene. Si hadden eenen hertoge Francion geheten na hectors van Troyen sone Dese francken hetende Sicambrinen woonden in Pannonien totter tijt dat Gracianus de keyser was diese van daer verdreef om dat si den tribuyt niet geuen en wilden dien hem sijn vader quijt gaf. Van daer verdreuen sijnde quamen si wonen opten Rijn ende stichtenden daer veel steden, als Frankeuoort, Santen, Bonne, ende meer andere

Mer ic keer weder op Kaerlen metten corten nase die elfste coninc van agrippinen was ende ooc die .xi. marcgraue sheylichs rijcx. Hi regneerde .xij. iaer.

Nota om dat die geboden gods niet ghehouden werden so verhengede god grote plaghen ouer die landen, alst in des keysers Valentiniaens tijden geschiede Want daer quam een veruaerlic onbermhertich volck, ende hieten die hunen, ende quamen wten noorden vanden gheberchten Rypheen, wten landen van Schiten bouen Polen ende Hongerien, ende quamen in duyslant ende in walslant, ende deden daer veel quaets.

Omtrent dese tijt regende vanden hemel warachtige wolle omtrent die stadt van Atrecht. Ende omtrent Constantinopel vielen onmatelicke groote hagelsteenen so groot als eenden eyeren ende daer waren wter maten grote aertbeuingen ouer alle die werelt.

[fol. 50r]

Dat vierde capitel. [bis] Prologe op den boome oft linie der princen oft hertogen in Brabant

AL ist dat dye sommige den bome oft linie der hoger princen ende hertogen van Brabant betreckende ende beginnende sijn van Noes tijde oft van Brabone die den ruese Thantwerpen versloech, den welcken Julius Cesar sijnder susters dochter te huwelijcke gaf, hem makende coninck van Agrippinen ende van Doringen ende eerste marcgraue sheylichs rijcx also hier verclaert is Ende somige ander sijn beghinnende op Karlemanne prince van Haspegouwe, vader van sinte Pippijn van Landen, die sinte Geertuden ende sinte Beggen vader was Nochtans aengemerct dat alle coningen ende princen die voor den coninc Ansises van Agrippinen in brabant gheregneert hebben sijn heidenen geweest ende niet ghescreuen int boeck des leuens So meyn ic int beschrijuen des booms oft linie de middelmate te houden, als beginnnede vanden seluen coninc Ansises die ten lesten wert kersten ende gaf Brabant sinen outsten sone gheheten Brabon, na wien dat dit lant eerst Brabant genaemt wert, ende was deerste kersten prince van Brabant Also dit al totten eynde toe hier na verclaert sal worden.

Hier na volcht die boom oft linie der hoger princen ende hertogen van Brabant ende der coningen van Vrancrijck

[fol. 51r]

[noot van de redactie: zie voor de transcriptie de Bijlage]

[fol. 51v]

MEt desen nauolgende bome oft linie der edelder hertogen van Brabant ende Lothrijcke wert ooc geminget den boom der hoger ende mogender coningen van Vrancrijc, om veel redenen. Jnden eersten, want beyde dese geslachten eenen oorspronck ende een beghin hebben vanden Troyanen. Dander reden is, om daer bi te bewisen dat die hertoghen van brabant van sinte Beggen voort ooc gecomen sijn van coninc clodoueus bi middele van hertoge Angijs sinte Arnouts sone, die sinte Beggen getrout hadde, ende haer vader was sinte Pippijn van Landen die die eerste hertoge van Brabant gemaect was biden groten coninc Lotharijs van vrancrijck, die hem gaf al meest dlant vander Masen totter Scelden, dat een deel was van neder Oostrijcke, oft Oostvrancrijck, ende daer maecte hij en sijn sweertdrager ende den meesten van sinen houe. Wt desen Pippijn ende sinen geslachte sijn gesproten veel heylige personen, also hier na blijct Die derde reden is, want die crone wert naemaels vanden hertogen van Brabant omtrent CC.xxx. iaren beseten, te weten van cleyn Pippijns tijden die grote coninc Karels vader was, tot coninc Hughen toe diemen heet capet Ten vierden om te bewijzen hoe vrou Jan van Brabant ende haer suster Margriet grauinne van Vlaenderen daer die hertogen zedert af comen sijn, afgedaelt sijn vanden bloede des heyligen conincx Lodewijcx vander seluer vrouwen Jannen ende Margrieten moeder wegen, daer sinte Lodwijc ouer oude vader af was Jtem ooc werter bi bewesen hoe alle die hertogen zedert hertoge Anthonis tot vrouwe Marien toe, hertoge Karels van Bourgondien dochter vander linien van Valoys wegen van manne te manne af gedaelt sijn van sinte Lodewijc voorscreuen, insgelijcx als die coninc van vrancrijck selue Jtem noch sijn die hertogen van anthonis tot nv toe af gedaelt vanden seluen sinte Lodewijc, door die afcomste van coninc Philips de lange, welcx dochter was grauinne van Vlaenderen, Bourgondien. etcetera.