|
| |
Dat tweede capitel. Vander proprieteyt ende condicien des lants van brabant ende der brabanteren, bi warachtiger bediedenissen des woorts Brabancia bi .ix. letteren.
| BEata, dat is salich |
| Regalis, dat is coninclick |
| Antiqua, dat is oudt |
| Bona, dat is goet |
| Audax, dat is coene |
| Nobilis, dat is eedel |
| Caritatiua, dat is in minnen ontfermhertich |
| Justicia, dat is rechtueerdich |
| Amabilis, dat is minlick |
| |
Vander eerster letteren B
Inden eersten wert Brabancia geseyt Beata, dats salich Ende dat ouermits so veel heylige menschen als brabant op geuoet heeft ende ten hemel ghesonden Te weten sinte Pippijn van Landen deerste hertoge van brabant, dye van sinte Jtten sijnre huysvrouwen hadde twee heylige kinderen, als sinte Gheertruyt ende sinte Begge. Van welcker sinte Beggen hertoginne ende sinte Pippijn haren vader namaels gheseyt sal werden int tweede deel van deser Croniken. ende ooc van sinte Jtten oft sinte Ydeberghe sijnre vrouwen Jtem sinte Amelberge Pippijns suster dochter die rust te Byns in Henegouwe, ende die hadde vijf heylige kinderen, te weten, sinte Emebertus bisscop van Camerijc, sinte Regnelde, sinte Goedele, sinte Pharelt ende Venancius, sinte Ermeline van Meldert ende Reynoffel van Yncourt. Jtem sinte Fereolus, sinte Modericus, sinte Tarcicia maecht. Jtem sinte Notburgis Pippijns van Herstale dochter, ende rust te Colene. Jtem sinte Grimoaldus martelaer, ende sinte Siluinus confessoor, beyde haer broeders, daer moeder af was sinte Plectrudis
Jtem sinte Remigius aertsbisschop van Rouwaen, ende sinte Landrada abdisse te Belsen, beyde Karels marteels kinder. Jtem sinte Amelberghe die maecht. Jtem sinte Alaert abt confessoor. Jtem sinte Kaerle die grote keyser ende coninc, vanden welcken ooc int tweeste boeck geseit sal worden. Jtem sinte Aldegonde die rustet te Mabugien, ende sinte wou
| |
| |
truyt haer suster dye rustet te Berghen in Henegouwe, ende si hadde te manne sinte Vincent graue van Henegouwe Ende si hadde van hem eenen heylighen sone sinte Landricus bisscop van Mets, ende twee deuote dochteren Madelberta ende Adeltrudis Jtem sinte Truyt confessoor. Item sinte Veroon ende Verone die ligghen te Lymbeke bouen halle Alle dese voorschreuen heylighe persoonen sijn vanden gheslachte van sinte Pippine deerste hertoghe van Brabant Van wiens bloede ende ooc van bloede sinte Begghen, sint Oeden, ende sint Arnouts marcgraue van Rijen ende na bisscop van Mets, ende van sinte Bertrada des grooten Karels moeder, ende vanden seluen Kaerle, ende van meer ander heylighen die hertogen van Brabant af ghedaelt sijn tot nv toe
Jtem in brabant hebben noch veele ander heyligen gheleeft die verheuen sijn inder heyliger kercken. Ende vele ander personen van heyligen leuen der welcker leuen oft legenden vergadert ende bescreuen heeft broeder Gilleman, supprioer des cloosters vanden Regulieren van Rodendale in zonyen. Te weten, sinte Jdelberge anders geheten sint Jtte, sinte Pippijns huysurouwe, daer hyer na aff gheseyt sal werden. Jtem sinte Berlindis van Moersele. Jtem sint Oeye Jtem sinte digne te Ghele wt Yerlant gheboren. Jtem sinte Gommaert van Liere. Jtem sinte Rombout van Mechelen, ende sinte Librecht sijn discipel Jtem sinte Wybert van Gemmelours Jtem sinte wydt van Anderlecht. Jtem sinte Arnout bisscop van Soysson Jtem sinte Jde Godefroyts van Billoens moeder. Jtem sinte Jde van nyuele. Jtem sinte Yde van Leeuwe. Jtem sinte Yde van Louen.
Jtem personen van heyligen leuen niet verheuen, dye in Brabant ghewoent hebben, achterlatende exemplen van heylighen leuen Te weten Bonifacius bysschop van Losanen, die verdreuen sijnde, woonde ende sterff int clooster ter Cameren bi Bruessel Jtem meester Jacob van Vytri, dye woonde tot Oyguies ende werdt cardinael. Jtem Abundus, Gobertus ende Reynerus monnicken van Vyleers Jtem Arnulphus ende Petrus conuersen van Vyleers. Jtem Wonodulphus deken van Anderlecht. Jtem heer wouter van bierbeke. Jtem meester Jan van nyuel. Jtem Landoaldus. Jtem Himelinus van vessenaken. Jtem Margrietken van Louen geheten fiere Margrietken. Jtem die allendige Marie Jtem Heinric van calsteren van Louen Jtem heer Jan van Ruisbroec eerste Prioer van Groenendale. Item broeder Jan die goede cock van Groenendale Jtem Alijt abdisse vander cameren bi bruessel Jtem Helena van Vorst. Jtem wiuyne van Bygaerden. Jtem Beatris van Thienen. Jtem Adelye van Orpe Jtem Hilde van beke. Jtem Marie van Herentals. Jtem Odrana van Balen Jtem Perone clusenersse sinter Claes bi Mechlen Jtem Machtelt van leewe
Van veele der welcker heyligen ende deuoten personen, ende desgelijcs van sommigen anderen, daer Thoma van cantypre afscrijft int boeck van den byen, van welcken hier na int corte
| |
| |
gheseyt sal worden inden nauolgende capittelen. So is dan Brabant wel salich geseyt, daer in so vele heylige ende salige personen op geuoet sijn geweest Daer af soe volcht hier een latijnsch veers of rime. Beata ista patria que tanta profert pignora, digna beatitudine. Que celi replent atria, olim colentes latria, deum cum aptitudine.
| |
Vander tweester letteren R
Ten anderen male so wort Brabantia geseyt Regalis, dat is, Coninclic. Ende dat daer om, want seer eedelic sijn si gesproten wt conincliken bloede. Eerst vanden edelen geslachte der Troianen ende daer na vanden geslachte der coningen van Vrancrijck ende dat van sinte Arnouts wegen, wiens sone Angijs ghetrout hadde sinte Beggen, also dat verclaert sal worden int tweeste deel deser croniken Ende voort so sijn van desen Brabantschen hertoghen ghesproten seer mogende coningen. Als die derde Pippijn coninc van vrancrijck des groten Karels vader. Godeuaert ende Boudewijn van billoen ende haer nacomelingen coningen van Jherusalem. alst namaels sal blijcken bi den bome oft linie der hertoghen van Brabant die hier na gheset sal worden Ende niet alleen coningen, mer ooc keyseren sijn ghesproten wten Brabantschen hertogen als die grote Kaerle keyser ende coninc ende zijn nacomers die keysers waren totter seuenster generacien toe ende coningen totter negenster generacien. Ende naemaels wert ghecoren ende ghecroont coninc van Almanien dat is Roomsch coninc graef Willem van Hollant die des eersten hertogen Henricx van Brabant dochters sone was etcetera. Van deser condicien Regalis es dit veers.
O quam regalis est hec pia patria talis Eius namque malis dominaris iuste sub alis.
| |
Vander derder letteren A
Ten derden male so wort Brabancia gheseyt Antiqua. dat is oudt Want in Brabant sijn princen gheweest lange te voren, eer in ander landen daer ontrent enige princen waren. alst bliken sal in twede deel deser croniken Ja de brabantsche princen hebben ouer ander landen heerscapie ghehadt ende regeerders ghestelt Als die grote Kaerle die den eersten regeerder ofte foreestiere van Vlaenderen stelde. Desgelijcx sijn sone Lodewijck die goedertieren maecte den eersten graue van Hollant. etcetera. Van deser condicien antiqua is dit vers Pre multis terris antiqua Brabancia claret
| |
Vander vierder letter B
Ten vierden wert Brabantia gheseit Bona, dat is goet Ende also drierhande goet is, te weten tijtlic, geestelic ende ewich, so wert Brabant daer af goet gheseit. Eerst van tijtlick goet, mits der vruchtbaerheyt, rijcdomme ende gherieflicheyt alre dinghen die den mensche van node sijn Want het heeft vele weyden ende vruchtbaer coren landt daer die principael landen af sijn, dye landen van Haspegouwe, van Gaesbeke ende van Grimbergen. Het heeft ooc bosschen ende genuechlicke foreesten wijngaerden, boomgaerden riuieren ende viueren, wilde dieren ende andere.
| |
| |
Ende Brabant is al meest suet van luchten ende bequame der menschen natuere Ende metten corsten, al dat eenen goeden lande toebehoort wert dair in geuonden, of twert daer lichtelic ter zee of te lande gebracht Ten anderen wert Brabant goet geseyt, ouermits gheestelic goet, te weten, gracie ende duechden van so veel heylighen ende deuote personen als daer in gheleeft hebben ende noch leuen, ende mits soe veel heylige cloosteren van reformatien ende observantien, dier in Brabant meer is dan in veel ander meerder landen, ende voort mits die goetheyt ende getrouheyt der Brabanteren die haren hertoge noyt en verrieden, noch en vergauen, noch achter en lieten in den strijt Ten derden wert Brabant goet geseyt ouermits dat ewige goet Want dat voorscreuen gheestelijck goet der gracien ende der deuchden is een bereydinghe totten eewighen goeden. Twelck die voorscreuen heylige ende deuote personen nv besitten ende toe geseyt wert van al den ghenen die in duechden volherden. Van deser condicien bona is dit veers
O quam secura requies et commoda plura Sunt in te terra quam non turbat fera guerra
| |
Vander vijfster letteren A
Ten vijften so wert Brabantia geseit Audax, dat is coene. Goede coenheit betekent deuchdelijke stantachticheit, te weten, als een goet mensche is doende een goet werck coenlic ende onueruaerlic ende wederstaet dat quade. Al sulck is een warachtich Brabantere, want noyt en wert beuonden dat die Brabanter wten stride vloot sijnen here daer in latende, maer was altijt bereet met hem te leuen of te steruen, also dat dicwil beuonden is, twelck hier te lanck soude vallen te vertellen. Ende so ist een ghemeen seggen Wie die Brabanter can brengen te velde hi brengten wel te strijde. Ooc heeft die Brabanter natuerlic, hoe hi ouder werdt, also hi coender wert Van deser conditien antiqua is dit veers. Quam sunt audaces hac in patria generati Et quam viuaces plurima dura pati.
| |
Vander sester letteren N
Ten sesten wert Brabantia gheseyt Nobilis, dat is edel, ende dat om twe redenen Eerst om den eedelen oorspronc ende afcoemste daer Brabant af comen is also getracteert wert int tweeste dele deser croniken Ten anderen om de edelheyt der gesten ende looflike wercken van veel hertogen ende anderen eedelen mannen die in brabant gheweest sijn daer de somige met gracien ende duechden verciert sijn gheweest, want van gheen gheslachte der werlt en sijn so veel eedel coningen ende heylige personen ghecomen als vanden geslachte der hertogen van Brabant, so hier na verclaert sal worden Ende sonderlinge midts die natuerlijcke in gheboren ghetrouheyt der Brabanteren tot haren natuerliken prince. Mits welcken hi niet en heeft te ontstien van hem verraden oft vergheuen te werden, also voorseyt is Van deser condicien Nobilis is dit veers
Nobilis brabantia nobiles emisit. Quorum sic prestantia celica reuisit
| |
| |
| |
Vander .vij. letteren C
Ten .vij. wert Brabancia gheseyt Caritatiua, dats minlic in ontfermherticheden Want die brabantsche princen sijn van beginne seer liberael ontfermhertich geweest in kerken te stichten Alst wel blijct in veel oude kercken ende ghestichten tusschen den Rijn ende der Scelden, daer si eerstwerff domineerden, also hier nae int tweede deel des boecx wel blijcken sal vanden groten coninc Karel, van sinte Gheertruyt ende veel ander Van deser condicien Caritatiua is dit veers.
Non est vulpinus bis tincto pulcher amore Ipse brabantinus est ergo dignus honore
| |
Vander achster letteren J
Ten .viij. wert Brabantia gheseyt Justa, dats rechtuerdich, Justitie also sinte Ambrosius seyt, is een deucht die yegelicken geeft dat sijn is, dat is Die rechtuerdige geeft gode eere ende reuerentie, hem seluen castijnge ende penitentie, ende sijn euen naesten goetdadicheit ende ontfermherticheyt Ende dese duecht is den Brabanteren natuerlic in gheboren Twelc ghenomen wert ende blijct wt anderen duechdeliken condicien die vanden Brabanteren hier voren geseyt sijn Want die duechden omhelsen malcander. so wie enige duecht oprechtelic besidt die heeft alle ander duechden, also die leeraers scriuen
Van deser condicien Justa is dit vers.
Ecce Brabantine disponis omnina certe
Juste cuique sua per te redduntur aperte.
| |
Vander .ix. letteren A
Ten .ix. werdt Brabantia gheseyt Amabilis dat is minlic. ende dat om .ij. reden Die eerste is, midts den eedelen bloemen die in Brabant ghegroyet zijn te weten, so veel heilige personen, dair voor af gheseyt is ende hier na gheseyt sal worden Ende mits so veel heylighe cloosteren ende personen gode dienende so dat midts dien Brabant wert gheseyt een paradijs van weelden. Ten anderen, midts dien dat die Brabanteren onderlinghe plagen vredelijck ende minlick te leuen, also die descriptie van Brabant inhout die int beghin geset is. welcke minlicheyt somwilen benomen ende geschoort is geweest mits corruptien ende quaden regeerders ende officieren, ende van buten lants of van binnen, die als duuels boden plagen onminne ende twiste te saeyen om in eeren ende in regimente te mogen bliuen, vele meer dan om de eere oft oorbaer des lants oft hairs princen, also verleydende dat arme volck met haren partijsscap Ende alsulcke menschen die twiste oft tweedracht saeyen sijn van gode vermaledijt, so scrifture seyt. Ooc wert Brabant geseit minlick, ouermit dien dat de brabanteren in allen landen waer si comen gemeenlic meer bemint werden dan veele ander nacien van volcke, ende dat mits haerder oprechticheyt ende getrouwicheit. Van deser condicien Amabilis is dit veers
Amabili gente felix Brabantia pollet
Hier na volcht int corte dat leuen van sommige voorscreuen heyligen Ende want hier na int tweeste boeck, te weten, vanden
| |
| |
hertogen van Brabant geseit sal werden, van sinte Pippijn van Landen eerste hertoghe, van sinte Ydeberge anders genaemt sinte Jtte sijnder vrouwen, ende van sinte Beggen hertoghinne van Brabant sijn dochter, ende van sinte Kaerlen die grote So en wert hier in deerste van hem niet bescreuen, mer hier na is volghende
|
|
Auteursrechtelijk beschermd