Ad Interim. Jaargang 5

Notities

Bij Het Spectrum te Utrecht verscheen de door Jan Engelman in opdracht van de regeering vertaalde tekst van J.S. Bach's Matthäus-Passion. Ik volgde deze tekst tijdens de uitvoering van het werk in het Duitsch - en ze kwam mij voortreffelijk ‘zingbaar’ voor; zeer natuurlijk ook, over het algemeen, en wel zoo poëtisch als het origineel. De innige verwantschap tusschen tekst en muziek schijnt soms echter verloren gegaan, doch daar van zulk een verwantschap in menige traditioneele uitvoering al evenmin sprake is, bestaat er alle reden om van deze vertaling gebruik te maken. Al was het alleen maar om weer eens te beseffen wat men nu eigenlijk zingt.

Ook een uitgave van Het Spectrum is de prachtig verzorgde bundel ‘Middeleeuwsche Kerstliederen’ verzameld door Dr J.J. Mak. Het boek bevat de teksten van alle 74 thans bekende Middel-Nederlandsche kerstliederen, door den bewerker zooveel moglijk in hun oorspronkelijke staat gebracht en door Dr E. Bruning van de origineele melodieën voorzien. Voor wie kerstpoëzie reciteert of becomponeert een onmisbaar boek.

Bij J.M. Meulenhof te Amsterdam kwam een herdruk uit van het vormelooze doch in een zeer persoonlijk en sensitief proza geschreven boekje van Maurice Gilliams, Het Gevecht met de Nachtegalen. In de Eikreeks van dezelfde uitgeverij: Leerschool, een bundeltje met drie uitnemende psychologische schetsen waarin Jeanne van Schaik-Willing aantoont hoever zij het brengen kan in de kunst van het weglaten; Some Trivia van Logan Pearall Smith, fijne minuscule prozastukjes waarin de realiteiten des le-

[p. 88]

vens telkens even doorlicht worden; en Aleida Schot's vertaling van het magistrale opstel Hamlet en Don Quichote van Iwan Toergenjew.

Bij Gottmer te Haarlem verscheen een wat stugge vertaling door J.F. Brouwer van Jean de la Varende's aardige boek Le roi d'Ecosse onder den titel ‘De Koning van Schotland’, bij Kosmos te Amsterdam een zevende druk van De gouden Reael door Jan Mens, een eenvoudig verhaal, dat zijn voornaamste bekoring ontleent aan de kleurige beschrijving van het Amsterdamsche Bickerseiland omstreeks 1900.

Het groene Havenlicht van René Bink, verschenen bij F.G. Kroonder te Amsterdam, verhaalt van een aantal mislukte levens met zooveel hol pathos, dat het boekje volkomen ongenietbaar geworden is. Beter komt deze uitgeefster voor den dag met het eerste prozawerk van den dichter Freek van Leeuwen, de bundel Het simpel Hart, bevattende schetsen over Antwerpensch havenvolk - soms niet meer dan impressies, soms ook opgebouwd tot novellen met een boeiende en overtuigende ontwikkeling. Levendig en met warmte geschreven.

In Vingers van de Linkerhand beschrijft Jef Last vijf menschen die hij gekend heeft en die ondanks bijzondere begaafdheid op het een of andere gebied maatschappelijk mislukten. De schrijver dringt zich soms iets te veel op den voorgrond, maar overigens: interessante vertellingen, vooral die over den pseudo-prins Harry Domela en het Russische taalwonder.

Een vierde uitgave van Kroonder: Herinneringen aan Marceline van Cees Silure, een wel gaaf doch ook tamelijk mat geschreven novelle met een romantisch motief, dat wat interessanter gemaakt wordt door de invoering van een tweede werkelijkheid.

Lezende in De tinnen Soldaat van Rie van Rossum (Bosch en Keuning, Baarn), gevoelt men voortdurend de neiging om adjectieven te schrappen en het boek tot op drie-kwart van zijn omvang te reduceeren. Dat is jammer, want zonder die overladen stijl zou dit verhaal van een jongeman vol natuurlijke goedheid, die in zijn liefde voor een bedrieglijk en oppervlakkig winkelmeisje de traditioneele moraal trotseert, beslist indrukwekkend zijn; kwaliteiten heeft het genoeg.

Evenmin geheel bevredigend is de nieuwe roman van J.W. Hofstra, Een sterke vrouw, wie zal haar vinden? (H.P. Leopold,

[p. 89]

Den Haag), die minder evenwichtig gecomponeerd en slordiger geschreven is dan zijn eersteling. Wel is het veel kleuriger en bepaalde fragmenten, waarin een uitnemende kennis van muzikale milieus en omstandigheden tot uiting komt, zijn van een on-Hollandsche bekoorlijkheid.

Het tweede nummer van de herleefde Vrije Bladen (G.A. van Oorschot, Amsterdam) is een studie van P.H. van Moerkerken over den zeventiende-eeuwschen vrijdenker Adriaan Koerbach, geestverwant van Spinoza en schrijver van ‘Een bloemhof van allerley lieflijkheid’, uit welk kettersch geschrift Prof. van Moerkerken interessante grepen doet. Verder behandelt de schrijver uitvoerig het tegen den moedigen Koerbach gevoerde proces, om aan het slot van zijn levendig geschreven studie nog even, en niet zonder ironie, op hedendaagsche belemmeringen van het vrije denken te wijzen.

Van denzelfden schrijver en bij denzelfden uitgever: Naar de Eenzaamheid, de gefingeerde herinneringen van een achttiende-eeuwschen kunstschilder aan een reis met enkele van zijn vrienden door Nederland. Een alleraardigst boekje, tusschenvorm van verbeelding en wetenschappelijke constructie, waarin heel wat historische kennis verwerkt is.

Prof. A.G. Kranendonk's boek Shakespeare en zijn tijd, afgezien van het minder inlichtende boekje van Arthur van Schendel de eenige samenvattende Shakespeare-studie in onze taal en een voorbeeld van populair-wetenschappelijke litteratuurbeschouwing, werd door Em. Querido herdrukt in een veel handiger uitgave dan de dikke turf van voor den oorlog.

J. Slauerhoff's Verzamelde Gedichten, in de uitgave van Nijgh en Van Ditmar uitverkocht, zijn thans weer te verkrijgen in een tweedeelige editie van A.A.M. Stols te Den Haag. Een herdruk, voor poëzieminnaars bijna even welkom, is die van Narrenwijsheid van J.C. van Schagen (Van Loghum Slaterus, Arnhem).

J.R.