Ad Interim. Jaargang 5

De dichter Pierre Emmanuel

Onder de hedendaagse jonge dichters van Frankrijk wordt de katholieke tak vooral vertegenwoordigd door Masson en Emmanuel. Met Loys Masson en den reeds ouderen Pierre-Jean Jouve heeft Pierre Emmanuel zich tijdens de bezetting van zijn land onderscheiden als belangrijk verzetsdichter. Hij schreef verzen onder de schuilnaam Jean Amyot: ze verschenen onder de titel ‘Combats avec tes Défenseurs’, en later onder die van ‘Jours de Colère’. Beroemd is één dezer gedichten, ‘Les Dents Serrées’

[p. 57]

vooral geworden; men vindt het in de bundel ‘L'Honneur des Poètes’ (Editions de Minuit, 1943). Wij laten het hier volgen met een proeve van Nederlandse vertaling.

Les Dents Serrées.

Je hais. Ne me demandez pas ce que je hais.
Il y a des mondes de mutisme entre les hommes
Et le ciel veule sur l'abîme, et le mépris
des morts, Il y a des mots entrechoqués, des lèvres
sans visage, se parjurant dans les ténèbres;
il y a l'air prostitué au mensonge, et la Voix
souillant jusqu'au secret de l'âme. Mais il y a
le feu sanglant, la soif rageuse d'être libre,
il y a des millions de sourds, les dents serrées,
il y a le sang qui commence à peine à couler,
il y a la haine et c'est assez pour espérer.

De Tanden op elkaar.

Ik haat. Vraag me niet, wat ik haat.
Werelden spraakloosheid scheiden de mensen.
Willoze hemelen hangen boven den afgrond.
't Verachtlijk zwijgen der doden is tussen de mensen.
Woorden schokken, stoten tegen elkander.
Lippen zonder gelaat breken hun eden in 't duister.
Luchten - in veile overgave aan de leugen.
En de stem bezoedelt tot het diepst verborgene der ziel.

Maar daar is

Het bloedig vuur en de razende dorst naar vrijheid,
Daar zijn millioenen doven, de tanden op elkaar.
Daar is het bloed dat nauwlijks aanving te vloeien.
Daar is de haat - en 't is voldoende om te blijven hopen.

Naast zijn militante poëzie, schreef Pierre Emmanuel zijn godsdienstige verzen, verzameld in ‘Orphiques’, ‘La Prière d'Abraham’ en ‘Le Poète et son Christ’; voorts een allegorisch gedicht: ‘Sodome’ dat het ‘anarchistisch individualisme’ geselt en de Bijbelse stad der zinnelijke verzoekingen toont als symbool van de mensheid vóór de Verlossing; en ‘Babel’, zin-

[p. 58]

nebeeldig gedicht waarin de rampen worden bezongen, veroorzaakt door wat Emmanuel noemt: ‘de verzoeking van het Collectivisme’. Op toneelgebied schreef hij een stuk, ‘Les Lépreux’, in October van het vorig jaar door de Franse radio als luisterspel uitgezonden.

Onlangs kon men in een Frans weekblad een aardig interview lezen, waarin Pierre Emmanuel de vraag van een nieuwsgierig journalist: ‘Welk boek hebt u deze week gelezen?’ als volgt beantwoordde:

- Ik lees altijd zes boeken tegelijk, zowel ‘nuttige’ als aangename’. Hier ligt eerst vóór me een werk van Mercier: een synthese van de betrekkingen tussen de organische en de geestelijke energie. Ten tweede: een vrouwendagboek, getiteld ‘Het Beleg van Stalingrad’; ten derde: ‘Marée Basse’ nl. een studie over het leven van de diepzee-flora. Ten vierde, de Franse vertaling van Sheridans ‘Rivalen’, ten vijfde: een werk over het kluizenaarsleven in Palestina, en ten slotte: de ‘Paradoxes’, van Pater Lubac. Bovendien bereid ik een lezing voor over ‘Claudel en Valéry’. Met het oog daarop heb ik het hele werk van Claudel nog eens gelezen en een groot gedeelte van Valéry's oeuvre’.

Martin J. Premsela