Ad Interim. Jaargang 5

[p. 15]

Filmkroniek

Orson Welles: Citizen Kane. (Sc. Mankiewicz en Welles; cm. Gregg Toland; hoofdrol Orson Welles. 1941).

Daar het in dit korte bestek onmogelijk is om over deze film te schrijven op een wijze die haar alle recht doet wedervaren, verwijs ik naar enige lezenswaardige artikelen: In Les temps modernes no 17, in La revue du cinéma no 3, in De Baanbreker 24 Aug. '46, en in Film no 1.

Ik kan nog slechts zeggen dat mijn opinie, nu ik Citizen Kane in Nederland heb teruggezien (voor de derde maal en helaas in een iets te donkere copie), geenszins gewijzigd is. Het is een hoogst persoonlijk, uitzonderlijk talentvol, zo niet geniaal meesterwerk. Men kan waarlijk niets anders doen, dan haar met bewondering te aanvaarden. Pogingen om haar naar beneden te halen en met slimme kritiek aan te komen zijn in dit geval vrij misplaatst, en zeker wanneer zij uit de pen komen van een dagblad-criticus, die per gemiddelde film een twintigtal regels vult. Wanneer men aan deze film tweehonderd regels zou besteden om haar in het juiste daglicht te stellen, dan mogen er nog tien regels aanmerkingen bij, maar dan moeten maandenlang alle andere films verder met niet meer dan één woord afgedaan worden.

Laat ons nu, na een sympathieke en respectvolle buiging afdalen naar het meer gangbare filmniveau......

A. Cavalcanti: They made me a fugitive (Sc. Noel Langley 1947)

Een gangster-historie met een pedagogisch tintje. Lang niet alle scènes zijn overtuigend, maar het slot (vanaf de vechtpartij) is ronduit meesterlijk in elk opzicht. De fotografie is matig.

A. Cavalcanti: Nickolas Nickleby. (Naar Charles Dickens. '46)

Niet dat ik de gelijknamige roman gelezen heb, maar ik meen te mogen veronderstellen dat dit een welhaast ideale verfilming is. Het is boeiend en amusant, de karakters zijn duidelijk neergezet, het tempo is meeslepend en men hoeft het nergens au-sérieux te nemen. Ik prefereer deze film, niet alleen qua inhoud, maar ook qua sfeer en stijl, zeker boven Great Expectations (waarvan eigenlijk alleen het begin zeer geslaagd was).

[p. 16]

William Wyler: Wuthering Heights. (Naar Emily Brontë. Sc. Ben Hecht; cm. Toland. Met Laurence Olivier. 1939).

De voornaamste oorzaak, waardoor verfilmingen van litteraire werken van eersten rang doorgaans teleurstellen is niet de principiële ontoereikendheid van de filmkunst, noch zelfs gebrek aan smaak en kundigheid bij de cineasten, doch de dictatuur van de gemiddelde smaak van het Amerikaanse damespubliek, en de hieraan aangepaste eisen van de filmproducers. Dit in aanmerking genomen, is deze film nog niet zó gek. Men kan zich echter een heel wat betere en completer verfilming voorstellen van dit boek, dat er zich eigenlijk zeer goed toe leent. De moeilijkheid is vooral ook, de geschikte personen te vinden, die Heathcliff en de anderen wáár kunnen maken, en dan nog in vele leeftijds-stadia.

Christian Jaque: Boule de suif.

Henri Jeanson heeft twee novellen van Maupassant, Boule de suif, en Mademoiselle Fifi handig tot één scenario gecombineerd. (B.d.S. is vroeger, meen ik, reeds meerdere malen verfilmd, ook in Rusland). Het resultaat is vrij aardig, maar toch ook verre van voortreffelijk. Alles ligt er een beetje te dik op. De film staat in kwaliteit zeker achter bij de litteraire voorbeelden. Dat dit bij de zo goed verfilmbare Maupassant niet steeds het geval behoeft te zijn, bewees b.v. Yvette van Wolfgang Liebeneier.

Christian Jaque: Un revenant. (Sc. Jeanson; cm. Louis Page. Met Louis Jouvet en Gaby Morlay. 1946).

Dit is een geslaagde en sympathieke film. Het scenario is verre van onbenullig, al is het niet vrij van enige conventionele naieveteiten (de verhouding van het jongmens met het danseresje). De algehele sfeer en de psychologie zijn volkomen aanvaardbaar. De dialoog is hier en daar niet van intelligente opmerkingen gespeend (vooral in het slot). Ik heb Jaque nog nooit technisch zo virtuoos op dreef gezien, hij toont zich een knap en handig vakman, veel beter dan in elk van zijn vorige films. De fotografie is zeer subtiel en in een uitmuntend beheerste stijl; voorbeeldig!

Eric Terduyn.