Uit de geschiedenis der Nederlandsche spraakkunst

Grammatische stukken van De Hubert, Ampzing, Statenvertalers en reviseurs, en Hooft

[p. 233]

Regulae praecipuae
quas sibi Revisores interpretationis
Belgicae Novi Testamenti et Apocryphoram librorum observandas 6/16 die Novembris ac deinceps praescripserunt.

I.	Ratio orthographiae Belgicae, Anno 1628 mense Julio, ab Interpretibus Testamenti, tum Veteris, Joanne Bogermanno, Wilhelmo Baudartio, Gersomo Bucero: tum Novi, et librorum Apocryphorum, Antonio Walaeo, Jacobo Rolando, Festo Hommio, concepta: ac Anno 1633 duodecimo et sequentibus aliquot mensis Julii diebus a Revisoribus Veteris Testamenti examinata, et alicubi potioribus suffragiis mutata, emendata, aucta, immunitare: (?)^1) Tandemque a Revisoribus Novi Testamenti relecta, re..... lata, in trutina suspensa, ac paucis additis mutatisque et ad marginem istius rationis orthographiae notatis, approbata. (cujus apographum asserro)^2) in revisione hac Novi Testamenti et apocryphorum librorum observabitur.
II.	In argumentis singulorum capitum Novi Testamenti numerus versuum capitum unionique membro praeponatur.
III.	Ubi lector ad antecedentia remittitur, usurpetur vox hiervoor: ubi ad sequentia hierna: loco vocularum boven et onder.
IV.	N. hoc Namelyck, nimirum, nempe, ponatur pro T.W., h.e. te weten, q.d. puta.
V.	Verba quae ad supplendum hiantis textus sensum adjunguntur, non sunt uncinulis includenda, sed tantum alio charactere in textu exprimenda: tum ut a verbis contextus melius dignosci possint, tum ne nimium graventur typographi: tum ne uncinuli cum parenthesibus confundantur.
VI	^3) Ex Apocryphis libris non sunt citanda loca parallela: si quae ad historiam faciant, in annotationibus notanda: sicut alicubi Josephus, Plinius, Eusebius, alii, alligantur.
VII.	Inter Graecos codices Novi Testamenti Revisores secuti sunt Theodori Bezae codicem correctissimum, nisi certis rationibus probari posset, necessario aliam accuratiorem editionem esse alicubi sequendam.
VIII.	Ubi in Graeco est ταυτα, αυτα, τα παντα, vertendum absque

1) Ik kan hier niet anders lezen, al geeft 't geen zin.

2) Niet aanwezig in deel I en II der Historica Narratio, waaraan deze Regulae ontleend zijn.

3) In het hs. verkeerdelijk V genummerd. De fout herhaalt zich in de volgende nummers: VI, VII, enz.

[p. 234]

	subductione, dese, die, alle dingen: ubi de aliis rebus agitur, alio charactere exprimendum dingen. confer Act. 14. 15.
IX.	Παντεσ, non allerley, sed alle passim vertendum, ubi et quando commode fieri potest.
X.	In daer se, et 't, non sunt virgula subducenda se et 't.
XI.	In omnibus temporibus et modis verbi substantivi esse ubi illud deest, et suppletur, alio non est exprimendum charactere, nisi dubium gignat sensum.
XII.	Ende daer is, an in ejusmodi locutione et aliis, daer omittendum sit, arbitrio interpretum permittitur.
XIII.	Ende ubi ad participii interpretationem et expressionem adhibetur et suppletur, alio non est exprimendum charactere.
XIV.	Diversa verborum et rerum Graecarum lectio atque interpretatio, alio charactere in margine est exprimenda.
XV.	In temporum praesertim aoristorum pro imperfecto permutatione curiositas vitanda est, nisi textus diserte et necessario, distinctionem requirat.
XVI.	Quando in Graeco est προσερχεσϑαι, ac in aliis vocibus haec praepositio προσ adhibetur, tunc hcm, quod suppletur, aliis non est typis exprimendum, nisi sensum gignat dubium.
XVII.	Non nisi summa urgente necessitate, variae lectiones in margine sunt annotandae.
XVIII.	Voces Angelus, Diabolus, Prophetae, Evangelistae, Apostoli, majusculis scribantur literis, ubi propria sunt nomina.
XIX.	In voce Heere, Deo tributa, H. scribatur litera majuscula, reliquae literae minusculo charactere.
XX.	Daerom pro dan, nu, arbitrarium est.
XXI.	An het, ubi suppletur, alio sit charactere exprimendum...^1) arbitrarium esse.
XXII.	Majusculae literae, et distinctiones commatum punctorumque arbitrio interpretum committuntur; nisi sensum mutent, vel illi incommodent.
XXIII.	Ubi una eademque historia vel sententia a duobus, tribus quatuorve Evangelistis iisdem Graecis verbis describitur, in Versione Belgica eadem quoque verba retinenda.
XXIV.	Variae diversaeque interpretationes et explicationes rei et sententiae unius et ejusdem non debent esse contrariae, nec antecedentibus aut consequentibus ceu (?) sacrae scripturae atque analogiae fidei repugnare Neque enim Scriptura est ita et non.

1) Ik lees hier neini, dat echter geen zin geeft.