Uit de geschiedenis der Nederlandsche spraakkunst

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: S. Ned. 16 8410

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Uit de geschiedenis der Nederlandsche spraakkunst. Grammatische stukken van De Hubert, Ampzing, Statenvertalers en reviseurs, en Hooft uitgegeven, samengevat en toegelicht door F.L. Zwaan uit 1939.

 

redactionele ingrepen

De ‘errata’ op pagina IX-XII zijn in de lopende tekst doorgevoerd.

p. 191: voetnoot ‘a)’ heeft in de tekst geen nootverwijzing; deze verwijzing is onderaan de betreffende pagina geplaatst.

p. 198, 199: de ongenummerde voetnoten op deze pagina's hebben in de tekst geen nootverwijzing; deze verwijzingen zijn onderaan de betreffende pagina's geplaatst.

p. 79: De handschriften van de Resolutien. → 2. De handschriften van de Resolutien.

p. 81: Wijze van uitgave. → 3. Wijze van uitgave.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II, IV, 120, 122, 132, 134, 192, 194, 224, 236, 390, 392 en 406) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

UIT DE GESCHIEDENIS DER NEDERLANDSCHE SPRAAKKUNST

GRAMMATISCHE STUKKEN VAN DE HUBERT, AMPZING, STATENVERTALERS EN REVISEURS, EN HOOFT, UITGEGEVEN, SAMENGEVAT EN TOEGELICHT

door Dr. F.L. ZWAAN

 

BIJ J.B. WOLTERS' UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ n.v.

GRONINGEN - BATAVIA - 1939

 

[pagina VII]

INHOUD.

		Blz.
Inleidingen.
A. de Hubert: Noodige Waarschouwinge
I.	Biografisch-bibliografische inleiding	1
II.	Overzicht van de Noodige Waarschouwinge	13
S. Ampzing: Nederlandsch Taelbericht
I.	Biografisch-bibliografische inleiding	21
II.	Overzicht van het Nederlandsch Taelbericht	28
Stukken betreffende de taal van den Statenbijbel
I.	Critiek op de bij de Gereformeerden gebruikelijke bijbelvertaling van Deux-aes	40
II.	Wenschen omtrent een nieuwe bijbelvertaling vóór de Synode van Dordrecht	44
III.	Besluiten van de Synode van Dordrecht omtrent de wijze van vertalen	52
IV.	De vertaalmethode in de practijk	59
V.	Critiek van tijdgenooten op de vertaalmethode der Statenvertalers	70
VI.	Chronologisch overzicht van de geschiedenisd der Statenvertaling	72
VII.	De hier uitgegeven teksten en de wijze van uitgave	76
VIII.	Overzicht der Resolutiën	95
P.C. Hooft: Waernemingen op de Hollandsche Tael
I.	Tijd van ontstaan	107
II.	Karakter der Waernemingen	111
III.	Invloeden op Hooft	111
IV.	Handschriften, vroegere uitgaven, wijze van uitgave	112
V.	Overzicht der Waernemingen	113

 

Teksten.
A. de Hubert: Noodige Waarschouwinge		121
S. Ampzing: Nederlandsch Taelbericht		133
Stukken betreffende de taal van den Statenbijbel		193
P.C. Hooft: Waernemingen op de Hollandsche Tael		235

 

 

[pagina VIII]

Noten.
A. de Hubert: Noodige Waarschouwinge		256
S. Ampzing: Nederlandsch Taelbericht		273
Stukken betreffende de taal van den Statenbijbel		316
P.C. Hooft: Waernemingen op de Hollandsche Tael		360

 

Bijlagen.
I.	Uit: De Hubert's Voor-rede voor zijn: De Psalmen des Propheeten Davids, enz. Leyden, 1624	393
II.	a. Uit: Marnix' ‘Waerschouwinge aen den Christelijcken Leser’ voor den 1en druk van zijn Psalmen Davids, Antwerpen, 1580	395
	b. Uit: Marnix' ‘Voir-rede ende Waerschouwinge aen den Christelijcken Leser’, voor den 2en druk van zijn Psalmen, Middelburch, 1591	397
III.	‘Puncten belangende d'oversettinge int gemeen mijn heere van St. Aldegonde voor te houden’	400
IV.	Uit de Latijnsche en Nederlandsche: Acta der synode van Dordrecht, 1618-'19.	402

 

 

[pagina IX]

Errata in ‘Uit de geschiedenis der Nederlandsche spraakkunst’ door F.L. Zwaan.

 

Inleidingen:

p.
13	r. 6 v.b.	pag. vgl.	moet zijn pag. 22 vlg.
21	r. 6 v.b.	te Haarlem, 2)	moet zijn te Haarlem en de Universiteit te Leiden, 2)
35	r. 6 v.b.	dan den,	moet zijn dan den, eenen,
71 noot	r. 1	De Bruin	moet zijn De Brune
83	r. 12 v.o.	op. 305	moet zijn op p. 215
97	r. 14 v.o.	p. ).	moet zijn p. 205).
106	r. 8 v.b.	anderszins.	moet zijn andersins.
108	r. 8 v.b.	opegsteld	moet zijn opgesteld
117	r. 5 v.o.	hen	moet zijn hem
119	r. 3 v.o.	verstaan	moet zijn toestaan

 

Teksten

123	r. 12	misbruijken,	moet zijn misbruijken
124	r. 40	laatste	moet zijn laaste
	r. 49	en	moet zijn ende
	r. 54	gelegenheijd	moet zijn gelegendheijd
	r. 65	Geenderleij	moet zijn Geenerleij
126	r. 97	wijze	moet zijn wijse
	r. 111	VVijf-stammig;	moet zijn VVijf-stammig:
	r. 116	de toetz-steen	moet zijn den toetz-steen
	r. 125	eijnde	moet zijn eiinde
	r. 126	gelijk:	moet zijn gelijk;
	r. 131	eene selfstandige	moet zijn eenen selfstandigen
	r. 132	sijn	moet zijn siin
	r. 133	sijn	moet zijn siin
127	r. 139	en	moet zijn ende
	r. 142	sijnen,	moet zijn siinen,
	r. 163	vvoorde	moet zijn vvoorden
	r. 174	wijze	moet zijn wijse
128	r. 192	moge	moet zijn mogt
	r. 196	einde	moet zijn eiinde
	r. 197	seiit	moet zijn seijt

 

 

[pagina X]

128	r. 199	seiit	moet zijn seijt
	r. 202	insgelijks	moet zijn insgeliiks
	r. 216	Manstammige,	moet zijn Manstammigen,
129	r. 220	seit men	moet zijn seijtmen
130	r. 265	dij	moet zijn dij
	r. 280	ziifer 1,	moet zijn ziifer, 1,
	r. 295	en	moet zijn ende
131	r. 310	voords,	moet zijn voords.
139	r. 88/9	gebruyke.	moet zijn gebruyke?
140	r. 122	sprake,	moet zijn sprake
141	r. 177	haere	moet zijn haeren
142	r. 186	afscheyden	moet zijn af scheyden
145	r. 316	oorzake	moet zijn oorsake
148	r. 141	en	moet zijn ende
151	r. 541	bey-tijds	moet zijn bey-sijds
	r. 545	bezwaerlijk	moet zijn beswaerlijk
152	r. 563	dewijl	moet zijn dewijle
	r. 596	spreken;	moet zijn spreken?
154	r. 640	Hoogduytsche	moet zijn Hoogduytschen
	r. 661	sien,	moet zijn sien,
155	r. 686	(inquit0)	moet zijn (inquit)
	r. 688	door	moet zijn voor
	r. 700	gebrek	moet zijn gebreck
156	r. 733	en	moet zijn ende
	r. 736	Duytsche	moet zijn Duytschen
158	r. 818	ofwy	moet zijn of wy
160	r. 894	en	moet zijn ende
162	r. 953	tusschen	moet zijn tuschen
	r. 954	inplaetze	moet zijn in plaetze
	r. 955	spatien	moet zijn spatien
	r. 960	en	moet zijn ende
	r. 968	schrijve:	moet zijn schrijven:
163	r. 1013	wi,	moet zijn wi, bi,
164	r. 1060	en	moet zijn ende
165	r. 1078	ondertusschen	moet zijn ondertuschen
167	r. 1164	Ondertusschen	moet zijn Ondertuschen
		de wijle	moet zijn dewijle
168	r. 1204	magmen	moet zijn mogmen [lees: mogtmen]
	r. 1209	Ondertusschen	moet zijn Ondertuschen
170	r. 1259	klinker en	moet zijn klinkeren
173	r. 1391	ondertusschen	moet zijn ondertuschen
174	r. 1412	franzoysen	moet zijn Franzoysen
175	r. 1450	stoffigheyd	moet zijn sloffigheyd
	r. 1456	noodigste	moet zijn nodigste
	r. 1466	Kadmus	moet zijn kadmus
	r. 1471	sijn	moet zijn sijn 1
177	r. 1551	andere,	moet zijn anderen,
178	r. 1586	mettet,	moet zijn metter,
179	r. 1592	eene	moet zijn eenen

 

 

[pagina XI]

183	r. 1765	bezwaringe	moet zijn beswaringe
184	r. 1800	en	moet zijn ende
189	r. 1988	Ondertusschen,	moet zijn Ondertuschen
	r. 1997	En	moet zijn Ende
203	8	scribendum ck,	moet zijn scribendum ck, non c nek k solum,
	10	cyns	moet zijn cijns
205	7	ubi opus,	moet zijn ubi opus.
209	s.3	similia;	moet zijn similia,
	v.2	velt.	moet zijn velt
210	z.1	vrouwe	moet zijn Vrouwe
213	r. 79	nisi	moet zijn nisi ubi
218	r. 229	deure,	moet zijn deure)
	r. 231	a	moet zijn an
	r. 239	(ingewandt,	moet zijn (ingewant vel ingewandt
239	r. 2 v.b.	schrijven	moet zijn schryven
	22	wegneemt	moet zijn weghneemt
		schrijven	moet zijn schryven
240	26	van mannen	moet zijn van mannen
	dat. pl.	den vroomen	moet zijn den vroomen
241	r. 5 v.b.	Subtantyf	lees Substantyf
	28	geven	moet zijn geeven
244	37	acutum, den accentum,	moet zijn den accentum acutum,
247	47	aenneemlijk;	moet zijn aenneemelijk;
	51	gedeclineert worden	moet zijn gedeclineert worden
249	55	de de maght	lees de maght

 

Noten:

260		r. .	moet zijn r. 49.
264		r. 127.	moet zijn r. 121.
		r. 130	moet zijn r. 127.
		r. 132.	moet zijn r. 130.
		r. 000.	moet zijn r. 132.
270	r. 9 v.b.	- ιοοω	moet zijn - ισσο
272		r. 000.	moet zijn r. 331.
292	r. 6 v.o.	p. .	moet zijn p. 43.
304	r. 6 v.o.	vgl.	moet zijn vlg.
312	r. 11 v.b.	p. .	moet zijn p. 213.
314	r. 17 v.o.	mdat	moet zijn omdat
		oen	moet zijn een
	r. 16 v.o.	egeen	moet zijn geen
	r. 8 v.o.	verklarende	moet zijn verklarender
315	r. 6 v.b.	lange	moet zijn lange a)
318	r. 20 v.o.	ovegens	moet zijn overigens
320	r. 5 v.o.	zachtlange ŏ	moet zijn zachtlange ō
323	r. 18 v.o.	(ŏ.ā.)	moet zijn (o.a.)

 

 

[pagina XII]

330	r. 8 v.o.	vgl. boven	moet zijn sponsie vgl. boven
334	r. 8 v.b.	p. .	moet zijn p. 104 vlg.
343	r. 9 v.b.	Zei	moet zijn Zie
345	r. 12 v.o.	voor ch	moet zijn voor t
358	r. 7 v.o.	Schelffer	moet zijn Schelffer) werd dus verworpen.
379	r. 16 v.o.	De eenige	moet zijn 73. De eenige
	r. 11 v.o.	Het paradigma	moet zijn 78. Het paradigma
386	r. 22 v.o.	Koninginne	moet zijn Koninginnen