Rebels en beminnelijk

Brieven van Belle van Zuylen-madame de Charrière (1740-1805) aan Constant d'Hermenches, James Boswell, Benjamin Constant en anderen 1760-1805

Aan Benjamin Constant, 16 maart 1802

Het is waar, ik ben niet in een opgewekte stemming, maar mijn lot interesseert me nauwelijks meer, nu het ten einde loopt. Ik heb nooit een gedragslijn gehad, nooit enige ambitie. Het ene ogenblik wenste ik dit, het andere dat, en naarmate mij datgene werd ontnomen waarvan ik een tijdlang had genoten, of waarop mijn hoop gevestigd was, kreeg ik spijt en was ik verdrietig. Ik heb niet gedacht dat men zijn eigen lot in handen hield, ik heb geen al te hoge dunk van mijzelf gehad. Mijn leven, noch mijn herinneringen vormen één geheel: mijn plannen evenmin. Het moet en kan althans anders zijn met jou: ik zou het echter niet gedacht hebben. Het verwondert mij dat ik nog leef en ik ben ook verbaasd nu en dan nog wat levendigheid bij mijzelf, wat beweging in mijn ziel te ontdekken. Maar veel betekent die beweging niet, want op het moment dat ik het meest eenvoudige verlang of vraag, ben ik er al zeker van dat het niet gebeurt.

Mej. Forster verbaast mij en doet mij genoegen door gene-

[p. 162]

genheid voor mij te tonen. Ik heb haar wat Engels bijgebracht en nu wat Latijn en ik ben haar dankbaar dat ze het wil leren Gisteren zei ze: ‘Mme de Charrière is heel makkelijk: ze kent en onderwijst alles wat men graag wil weten.’ Ik had haar uit erkentelijkheid wel kunnen omhelzen: maar we waren niet alleen en ik liet haar mijn genoegen blijken door een knipoogje.

Dat is de mooie kant van mijn huidige toestand. Laat ons de dorre en onvruchtbare akkers maar met rust laten; maar jij, wat ga jij doen? In geen twintig jaar zul je er aan kunnen wennen geen wensen te koesteren, of de voorwerpen van je verlangens te zien wegglijden, zien vluchten bij je nadering en doornen zien onstaan onder je voeten in plaats van bloemen. Voor de rest, als je verstandig bent, zul je weinig spijt hebben van wat je hebt verwaarloosd: bij nader onderzoek zouden die dingen maar weinig waard zijn gebleken.