Rebels en beminnelijk

Brieven van Belle van Zuylen-madame de Charrière (1740-1805) aan Constant d'Hermenches, James Boswell, Benjamin Constant en anderen 1760-1805

Maandagavond juli 1764

Dat was een begin dat al vier dagen op een vervolg wacht: ik zou het verscheurd hebben, nu het al zo oud is, als het geen goed bewijs vormde dat ik, wel verre van je te vergeten, naar je verlang, dat ik je in de menigte zoek en dat ik erover klaag je daar niet in te vinden. Ik zweer je dat ik er aan gedacht heb je te vragen om te komen; dat ik het niet deed, was zuiver uit fijngevoeligheid tegenover mijn ouders; nu kom je zonder dat ik erom

[p. 38]

vraag, dat is mijn schuld niet en ik ben erg blij dat je komt, maar volg goed mijn instructies op. Ik heb de weduwe gevraagd je te ontvangen, ik heb er haar om gesmeekt en ze zal het doen. Donderdagochtend. Je zult van haar misschien horen of ik in de stad ben of niet. Je gaat maar eens op de kermis kijken en als je me daar aantreft met mijn moeder, des te beter; als we 's avonds naar de opera gaan, nog beter. We zullen hardop praten, zonder de minste geheimzinnigheid, en men zal er aan gewoon raken je te zien.

Als wij die dag niet in de stad mochten zijn, zend dan je kaartje naar mijn vader die zeker thuis zal zijn, zeg dat jij en de heer de Bellegarde ons pas na het middageten in Zuylen zullen komen bezoeken en kom dan inderdaad, voel een beetje de toon van het huis aan, en probeer je die eigen te maken; ik zal zitten werken, ik zal wat over mijn werk praten, en jij ook, heel eenvoudig en verder vertel je wat nieuwtjes aan mijn lieve moeder, je redeneert een beetje met mijn lieve vader, en verder alles wat je maar wilt. Je zegt maar dat je je vriend bent komen vergezellen, dat je naar de kermis gaat en dat je ons wilde bezoeken en je vraagt wat we de volgende dag doen, alsof het vanzelfsprekend was dat je ons iedere dag een bezoek kwam brengen.

Vaarwel, de bel gaat voor het avondeten, ik kom gauw terug. Je moet weten dat de weduwe mij pas vandaag je brief heeft kunnen overhandigen.

Weet je dat het buitenverblijf van mijn oom in dit dorp ligt? Je doet maar alsof je een oude vertrouwde vriend bent, je vraagt hem voor vrijdag bij voorbeeld te eten. Helaas kan ik je niet beloven dat wij, jij en ik, ons op ons gemak zullen voelen, dat we wat alleen kunnen gaan wandelen, wat zachtjes zullen kunnen praten; integendeel, ik eis zelfs dat je het niet probeert. Als je me iets te vertellen hebt, schrijf me dan en geef je briefje aan mevrouw Geelwinck; ik zal langs dezelfde weg antwoorden. Op die manier kan ik je laten weten of je je verblijf zonder moeilijkheden voor mij kunt verlengen, dan wel of je me een dienst bewijst door na een paar dagen maar weer weg te gaan. [...]

[p. 39]

Deze instructies worden even lang als die van een gevolmachtigd minister, maar wat doet het ertoe...

Het is 6 uur en ik heb niet geslapen, ik ben net opgestaan om je te schrijven. Je hoeft niet meer te zeggen dat ik een kille en wispelturige vriendin ben, je hoeft niet meer, om iets goeds over mijn hart te zeggen, te vertellen dat het nog niet helemaal barbaars is en praat niet meer over vergeten of over tegenzin. [...]

En voor de rest, het is inderdaad waar dat mijn blijspel geschreven is met het doel anderen te bevallen. Het is een geluk, als het toevallig nog niet verbrand is. Als het alleen geschreven was om mijzelf plezier te doen, bestond het al lang niet meer, want het valt mij dikwijls tegen. Soms zou ik willen dat het in verzen was geschreven, maar het is proza, soms zou ik willen dat het gezongen moest worden, maar het moet worden voorgedragen, dat het zou laten lachen, maar misschien zal het wel aan het huilen brengen; de personages zijn meer waard dan ikzelf! Soms lijkt me dat vernederend en soms schijnheilig. [...]

Ik geloof dat de heer de Bellegarde niet geschikt is voor het huwelijk; jammer, want hij is heel aardig: hij zou mij anders terloops tot zijn vrouw kunnen nemen. Mijn afhankelijkheid hindert me dikwijls, als ik vrij was, zou ik heel wat meer waard zijn.