Osman en Ophelia

[p. π3]

W. Kok fecit. C.J. de Huyzer sculp.

ophelia

Gerechte Hemel!.... Wraak!....

murat, stervende.

Ontzachlijk Godendom!..

OSMAN en OPHELIA. V:^de Bedr: 4^de Toon.

[p. III]

Voorbericht.

De Theatrale dichtkunde is, ik gevoel het, de zwaarste de moeiëlijkste taak voor een dichterlijk genie; dan, ik vertrouw, dat mijne kunstgenooten het in mij niet zullen wraaken, als ik, op het spoor van zoo veele dichteressen, eenig tegenwicht tegen de moeiëlijkheden des levens, in de beöefening van dit vak der kunst zocht. − De menschenkenner weet, dat het een zacht genoegen aanbrengt, als wij onze gedachten op het papier ontwikkelen, en, in de onderscheiden slingeringen van ons hart, die gewaarwordingen uitdrukken, die ons voor den geest speelen. – 't is zoo; men doet dit niet altijd met een even gelukkig gevolg; dan, men heeft zijn oogmerk bereikt, zooras men, onder het dichten, die kalmte der ziele wedervindt, welke men in deeze uitspanning zocht; en wat toch is beter geschikt, om ons die zelfvoldoe-

[p. IV]

ning aantebrengen, dan het dichtmatig schilderen van onderscheiden karakters?... Zie daar de eerste reden, die mij noopte dit treurspel te ontwerpen, en in dezen vorm te voltooijen; het is de onbevooröordeelde kunstkenner, aanwien het vrij staat vonnis over het zelve te vellen. De leerzame − de gematigde critique zal mij, ten allen tijde, hoogst aangenaam zijn; doch, eene lustonderdrukkende Recensie − een beöordeeling door de onkunde of kwaadaartigheid uitgedacht, stel ik beneden mijne diepste verachting. - Lieden die, gelijk wij onder boekbeöordeelaars voorbeelden hebben, verstorven − waardige kundige vrouwen in derzelver graven durven hoonen, moeten, hoe hoog ook anders hunne kunde zij, een laag hart hebben, en ieder weldenkend weezen verfoeit den hooner eener weerelooze deugd'. − Men herinnere zich de critique op de nagelaaten schriften van Mevrouwe hennert, geboren de timmerman, en welke edelmoedige ziel zal het mij ten kwaden duiden, als ik voor zulke kunstrechters niet begeer op te treeden?... Ik werkte uit het oogpunt der eer − mijn hart bedoelde, met de dichtpen in de hand, het nut mijner evenmenschen; dat nut beschouw

[p. V]

ik onafscheidelijk van mijn eigen genoegen; en het is, derhalven, van lieden van eer − die tevens Kunstkenners zijn − het is dus van vrienden des menschdoms, dat ik het oordeel over mijnen arbeid inwacht! − Wat heb ik meer aantevoeren, nadat ik het oordeel van brave beoordeelaars heb ingeroepen? − niets, dan dit enkele:

Mijn' osman en ophelia is eene eigen vinding; ik ben verzekerd, dat het fonds mijner historie, zo wel als de schikking van rijm en toneelen, geene naarvolgingen van anderen zijn; het kwam mij, voor den vindingrijken geest mijner Landgenooten, altijd vernederend voor, als ik hem zijne ideën, in het samenstellen van eenig stuk, den vreemden ontleenen zag; waarom toch, daar wij even sijn − even geestig − even oordeelkundig als andere volken kunnen dóórdenken, ontleenen wij, niet zelden, onze werken van fransche − engelsche − of duitsche Schrijveren?... In de daad, ik twijfel 'er niet aan, of de Nederlanders kunnen het, in iedere wetenschap, zonder de slaaven van anderen te zijn, even ver brengen als eenigen onzer nabuuren. -- De zachte luchtstreek, die wij inádemen -- het gelukkig regeeringsbestier, waar

[p. VI]

onder wij leeven -- het aantal geleerde maatschappijen -- geleerde mannen in ons vaderland, zijn zoo veele aanmoedigingen voor ieder denkend Nederlander, om de waarde van een mensch te gevoelen, en te beproeven voor welk eene maate van vernuft zijne genie vatbaar is. - Is het nodig, dat ik, in aanmerking mijner Kunne, voor deeze opmerking vergeeving vrage? --

Men ontvange mijn toneelstuk -- deezen mijnen eersteling -- met het eigen genegen hart, waarmede ik hetzelve stelde en ter persse overgaf!

MARIA van ZUYLEKOM.

's Graavenhaage

December 1789.