Wees nieuwsgierig en leef langer

Ontmoeting in Galilea

Zomaar ergens tussen de heuvels die rondom het meer van Galilea liggen, stopte de bus en reed de gloeiend hete weg terug naar Tiberias.

Ik zette mijn linnen reistasje neer in het stof langs de wegkant en keek of ik ergens een menselijk wezen zag. Om me heen lagen velden van rode, pas geploegde aarde. Het was vroeg in de middag en nog heet. Alleen een al wat oudere vrouw raapte nog stenen die ze verzamelde in een grote mand die aan haar arm hing. Af en toe leegde ze die mand aan de rand van het veld.

‘Shalom!’ riep ik tegen haar. Dadelijk keek ze glimlachend op en begon rad tegen me te praten in het Ivriet. Maar ik schudde spijtig mijn hoofd. ‘Engels?’ vroeg ik hoopvol, ‘Duits, Jiddisch, Frans?’

Ze bleek geen van die talen te verstaan. Ze had een donkergekleurd, vriendelijk gezicht. Mogelijk kwam ze uit Yemen.

Ik reeg de paar Hebreeuwse woorden die ik kende aan elkaar met verklarende gebaren.

‘Een bed,’ zei ik. ‘En eten - een huis,’ legde ik uit.

‘Weinig geld,’ zei ik daarna met nadruk.

Ze bleef me aanstaren. ‘Een huis voor veel mensen,’ voegde ik er aan toe.

[p. 82]

Zou ze uit dit alles kunnen opmaken dat ik zocht naar de jeugdherberg, die hier ergens tussen de heuvels moest liggen? Een gebouw met - zo was het me verteld - een onvergelijkelijk uitzicht over het meer van Tiberias?

De vrouw knikte ten slotte en klapte in haar handen.

Ze wees me een pad dat tussen twee velden omhoog liep, tegen de heuvel op. Haar arm beschreef een wijde boog die half Israël leek te omvatten en die me alleen duidelijk maakte dat ik het in noordwestelijke richting zou moeten zoeken. Daarop greep ze een stok die aan de rand van het veld lag en klom over de steenhopen heen tot ze naast me op de weg stond. In het stof begon ze diepe lijnen te trekken: dát was de weg die tegen de heuvels omhoog liep. Ze tekende een kinderlijke boom: dat was de olijf die op de top stond. Bij die olijf was een kruispunt. Haar stok schoof door het stof tot aan de linkerkant van de weg. Een paar vreemde figuurtjes tekende ze daar, figuurtjes waar ik met alle fantasie waarover ik beschikte, niets uit op wist te maken. Blijkbaar zag ze me aarzelen want snel liep ze naar de steenhoop en kwam terug met een stuk of tien stenen in haar armen. Aan de linkerkant van de weg begon ze die op te stapelen tot een laag muurtje. Toen maakte ze een gebaar van: ‘nu opletten’. Met voorzichtige vingers stootte ze de bovenste drie stenen van haar bouwsel af en keek me gespannen aan.

‘Ha, een ruïne,’ zei ik.

En hoewel ze dat woord natuurlijk niet kende nam ze dadelijk aan dat ik haar had begrepen zoals ik aannam dat ze mij had begrepen en dat ze nu dus bezig was me de weg te wijzen naar de jeugdherberg.

Met stokjes en takjes, met stenen en kleine hoopjes rode aarde werd daar midden tussen eenzame heuvels van Galilea, op een weg waar al die tijd geen sterveling langs kwam en waar de zon op ons hoofd brandde, met minutieuze zorg de route die ik zocht voor me uitgestippeld. En toen we na een half uur onze ruggen strekten waren we zeker vijftig meter van de plek vandaan waar de eerste streep was getrokken. Nog nooit is een gebied zo gedetailleerd

[p. 83]

voor me in kaart gebracht. Nooit heb ik zo de overtuiging gevoeld desnoods op de tast de weg te kunnen vinden, die ik nog niet eerder had gegaan.

‘Toda raba,’ zei ik, ‘dank je wel.’

‘Hoe heet je?’ vroeg ze me, terwijl ze haar hoofddoek wat strakker omdeed.

‘Aya,’ zei ik. Want ik herinnerde me net bijtijds dat niemand in Israël geïnteresseerd is in je achternaam.

‘Ik heet Soshana,’ zei ze. ‘Ik ga weer werken. Shalom Aya.’

‘Shalom Soshana,’ zei ik. En terwijl ik het pad opliep dat me via de olijf, de ruïne en al de andere aanwijzingen van Soshana's landkaart, naar de jeugdherberg zou brengen, draaide ik me nog eens om en wuifde tegen haar. Maar zij had zich alweer over het veld gebogen en vulde haar mand met stenen. Want Israël is een land van vrijheid en goede wil maar het is ook een land waar men zijn brood verdient in het letterlijke zweet zijns aanschijns.