|
| |
| |
| |
Edith
fotografe, 46 jaar
Denk je dat hulp van derden veel kan betekenen bij echtscheidingsmoeilijkheden?
Ik zelf zou er huiverig voor zijn. Als je huwelijksadviesbureaus bedoelt: het hangt er maar van af of degene die daar zit werkelijk contact kan krijgen met een echtpaar. Kennis alleen is niet genoeg. Hoe groot zou het percentage van de mensen op die bureaus nu zijn waarvan je kunt zeggen: die heeft begrip, warmte, belangstelling en tact genoeg om iets te kunnen bereiken. Net als met dominees, pastoors en doktoren. Het zijn er maar enkelen. De wet zou zo moeten zijn dat niet een van de partijen uit een soort pesterij de ander vasthoudt. Het zou dan zo moeten zijn dat scheiding mogelijk was en dat niet alleen de vrouw maar ook de man zonodig financieel geholpen zou moeten worden, alimentatie krijgen dus, desnoods voor een bepaalde periode. Het hangt er maar van af wie er financieel beter voorstaat. Ik heb nog nooit gehoord dat een rijke vrouw voor alimentatie aangesproken kan worden wanneer de zaken van de man van wie ze scheidt er toevallig bijzonder slecht voorstaan.
Wat denk jij over gelijke lonen voor vrouw en man bij gelijke prestaties?
Voor ongehuwden zou dat zeker gelijk moeten zijn. Als de man een gezin gaat stichten en voor meer
| |
| |
mensen moet zorgen, moet hij misschien wel meer verdienen.
Ja dat is vaak het argument tegen gelijke lonen voor man en vrouw. Maar als een werkende vrouw nu eens een gezin wil stichten? B.v. met een man die nog studeert of wil gaan studeren of met een kunstenaar die een te verwaarlozen bedrag per jaar verdient?
Natuurlijk, ze moet in zo'n geval toch kunnen trouwen en kinderen krijgen als ze dat wil. Het lijkt me dat die ongelijke lonen nog voortkomen uit de tijd dat vrouwen alleen in het huishouden werkten. De werkgevers gaan niet vlug genoeg mee.
Er is al wat verbetert maar nog niet genoeg. Als een vrouw beter werk levert dan een man op hetzelfde gebied zou ze ook meer moeten verdienen en eerder voor promotie in aanmerking komen. Maar nog steeds werken mannen niet graag onder vrouwen. Ze vinden ze dan meestal kenau-achtig of te agressief. Dat kan dan ook wel eens zo zijn maar ze vergeten dat de afwijzende houding van de man bij de hogergeplaatste vrouw ook weerstand opwekt.
Ik wind me niet gauw op over de emancipatie maar het strijkt me wel eens tegen mijn haren in dat de vrouw altijd met de naam van haar man wordt aangesproken. Je komt bij een dokter, je hebt een eigen girorekening maar de rekening wordt toch naar meneer gestuurd. Dat vind ik erg onhebbelijk, vooral als ik gezegd heb dat ik een eigen rekening heb en het zelf wil betalen. Bij officiële instanties wordt ook altijd naar het beroep van je man gevraagd, niemand komt op de gedachte dat je zelf ook wel een beroep kunt hebben, je bent huisvrouw en daarmee uit, beroep géén, je kent dat wel. Mij heeft tenminste nog nooit iemand gevraagd of ik een beroep heb.
| |
| |
Als man en vrouw beiden werken, hoe zie jij dan de regeling van het huishouden?
In dat geval moet de man vanzelfsprekend ook helpen in het huishouden. Ab heeft altijd gedaan wat hij kon, dat was bij ons geen probleem. Hij had minder slaap nodig dan ik, dus stond hij eerder op en maakte het ontbijt klaar en zette koffie, ik kookte dan weer en we wasten samen af. Ik schepte kolen en dergelijke dingen maar als hij me kon ontlasten door boodschappen te doen dan deed hij dat. Zijn werk was belangrijker dan het mijne dus in andere dingen werd hij weer door mij ontzien. Ik deed dingen die hij vervelend vond, belastingpapieren invullen e.d. En Ab heeft er nooit last van gehad dat hij zich als man geneerde om boodschappen te doen, hij haalde gewoon maandverband voor mij, een hoop mannen krijg je geen drogisterij in.
Is zo'n regeling in jullie leeftijdsgroep niet een uitzondering?
Nou, nee. Neem nou Jan en Anna. Hij heeft een zaak en zij een belangrijke baan bij een uitgeverij. Tien voor 8 komt ze op kantoor, om 8 uur start ze en ze komt dan meen ik om 5 uur binnen. Jan doet de boodschappen ertussen door. Als hij even tijd heeft schilt hij de aardappelen vast, hij stofzuigt. Ze hebben het precies ingedeeld. Wie 's ochtends het eerst gaat douchen b.v. De ander maakt dan vast de ontbijttafel klaar. Het afwassen 's avonds doen ze ook samen, soms met de jongens erbij, dat móét gewoon. En Jan brengt maandags als de zaak gesloten is de was naar de wasserij en Anna heeft zaterdag een vrije dag, dan is het in de zaak weer erg druk en helpt zij dus daar.
Begin 50. Vanaf het ogenblik dat An ging werken hebben ook de jongens meegedaan. Jan brengt
| |
| |
haar 's ochtends altijd met de auto weg. 's Avonds gaat dat niet zo makkelijk, dan kan hij de zaak niet alleen laten. Dan komt ze dus met de tram of een van de jongens haalt haar met de auto, ze bieden dat zelf dan al aan. Het is een mannenhuishouding, drie tegen een maar de jongens maken altijd zelf hun bed op.
Die zijn er dus mee opgegroeid?
Ja, ik geloof dat ze het zelfs wel leuk vinden. Nou is jan erg hoffelijk, dat scheelt natuurlijk ook. Hij houdt altijd het portier van de auto voor haar open. Veel mannen gaan achter het stuur zitten en gooien dan het portier open. Jan loopt altijd om, niet speciaal voor vreemde vrouwen maar ook voor zijn eigen vrouw. De jongens doen dat dus na. Ze vinden het vanzelfsprekend, ten eerste dat hun moeder werkt, ten tweede dat ze ontzien wordt zoals ze ook elkaar ontzien want ze werken allemaal hard. Rudolf helpt Ina ook vast mee, daar ben ik van overtuigd. Rudolf helemaal, die is zo lang vrijgezel geweest, die kookte en deed alles voor zichzelf, heeft altijd zijn eigen overhemden gewassen.
Ze is ermee opgehouden en kan nu dus helemaal het huishouden doen. Maar ik weet zeker dat Rudolf 's ochtends als zij nog moe is, zelf een kopje thee zet en haar rustig laat slapen. Angelo, die heeft ook lang alleen gewoond, die zal zeker zijn vrouw meehelpen, die is pottenbakster, Natasja, ik ben ervan overtuigd dat die het samen regelen.
Hoe ging dat bij jou thuis vroeger?
De meisjes en jongens moesten allebei in het huishouden helpen. De jongens waren bij de padvinderij en mijn moeder zei: daar kun je het, dan kun je het thuis ook. Maar het was bij ons wel zo dat de jongens eerder mochten studeren. Het was toen nog hele-
| |
| |
maal zo: een man sticht een gezin en moet dus een goede positie hebben, een meisje trouwt wel. En vaak is dat nu nog zo. Een heleboel vrouwen vinden het gewoon makkelijker op de oude manier. Die hele emancipatie zet niet door omdat ze het veel te makkelijk vinden op de oude manier. Ze moet echt een eigen interesse hebben wil ze gaan werken of het is uit pure noodzaak omdat het financieel niet anders kan.
Het gaat er de laatste tijd wel meer uit dat de kinderen bij hun ouders thuis blijven totdat ze gaan trouwen. Nu gaan ze toch bijna altijd het huis uit als ze gaan studeren of een baan krijgen.
Wilden jouw dochters zo graag zelfstandig zijn?
Ja, de een is zelfs in een andere stad gaan studeren omdat ze graag zelfstandig wilde worden.
Dat was mijn droom vroeger ook, dat leek mij het einde: op een eigen kamer zitten. Mijn bovenbuurmeisje is nog steeds bij haar moeder, ze kunnen geweldig goed met elkaar opschieten. Op kantoor vragen ze haar wel eens: waarom ga je toch niet het huis uit. Ze zegt dan: waarom zou ik, we hebben het zo leuk thuis. Dat is ook wel eens verfrissend om te horen.
Ja, je hebt natuurlijk de vrijheid om zo'n leven te kiezen. Maar als zo'n toestand te lang doorgaat lijkt het me toch moeilijk voor een meisje nog een andere partner te vinden waar ze ook goed mee kan opschieten juist als er zo'n sterke band is met de moeder. Hetzelfde geldt natuurlijk voor een jongen die thuis blijft wonen al verdient hij zijn eigen geld. Het valt niet mee om een nieuw leven op te bouwen als je al wat ouder bent en hebben moeders niet meestal de behoefte hun kinderen erg te ontzien en ze te verwennen? Het klinkt misschien cru maar de moeder gaat toch
| |
| |
meestal ook eerder dood, dan staat zo'n kind plotseling alleen.
Ja, dan zijn ze misschien op de leeftijd 45-50 waarop je niet meer zo gauw trouwt omdat je zolang alleen bent geweest, ik bedoel zonder een eigen partner. Maar op het ogenblik is het voor mijn bovenbuurmeisje heel goed. Ze is erg onafhankelijk van natuur en haar moeder laat haar helemaal vrij anders zou het ook niet zo goed gaan. Later zal ze natuurlijk wel erg de verzorging missen of eigenlijk niet zozeer de verzorging want ze kan zelf heel goed koken, maar de zorgzaamheid.
Hoe zou jij een dochter opvoeden als je er een had?
Ik heb altijd gedacht: ik zal haar in ieder geval een vak laten leren waar ze altijd op kan terugvallen. Dat helpt als ze ooit in geestelijke moeilijkheden komt maar ook financieel natuurlijk.
Je zou je dochter dus financieel onafhankelijk willen maken. Wat vind je van het materieel onafhankelijk maken van een zoon zodat hij voor zichzelf kan zorgen als dat nodig zou zijn?
Ik zou graag willen dat hij alleen ging wonen. Ik zou zeggen: was jij je eigen overhemden maar eens een tijdje - nou ja, met een open deur natuurlijk.
Je zou je kinderen dus niet bij je houden?
Ik zou het willen. Maar ik zou het niet doen.
Beschouw jij pornografie als een discriminatie van de vrouw?
Ik begrijp niet hoe iemand daarbij komt. Ik heb nooit last gehad van minderwaardigheidsgevoelens ten opzichte van de man. Ik vind man en vrouw over het algemeen gelijkwaardig en als er één meer is, dan is het de vrouw. Bij pornografie denk ik soms: het is wel voor mannen, die moeten op die manier seksueel op-
| |
| |
gejut worden, ze hebben gewoon minder fantasie dan de vrouwen. Van mijn kant is dat dus discriminatie van de man. Ik geloof ook dat vrouwen meer plezier aan het seksuele leven beleven dan de man. Aan frigiditeit van de vrouw geloof ik niet zo erg. Als ze maar eerst over schaamtegevoelens die ze van huis uit hebben meegekregen heen zijn, vinden ze het een fijn spelletje. Maar de meeste mannen komen te gauw klaar, die hebben geen zin zich in het gevoel van de vrouw te verdiepen.
Ik las laatst in de hp dat er elke minuut 800 baby's worden geboren. Dat is toch benauwend. Misschien helpt de pil.
Ik heb gehoord dat men erover denkt in landen waar de overbevolking catastrofaal dreigt te worden, een tijdelijke steriliteit in te voeren.
In Engeland heeft een jonge acteur dat al vrijwillig gedaan.
Ja, dat vertelde iemand mij laatst. Wat betekent de seksualiteit voor jou?
Ik vind het heel plezierig, ik zou niet goed zonder kunnen.
Zou jij nu kunnen zeggen op welke ogenblikken je je het plezierigst voelt?
Ja -, ik denk wel eens: voel je je ooit nog echt prettig wanneer je ouder wordt? Ik geloof niet dat je nog zo onbevangen gelukkig kunt zijn als toen je nog jong was. Je leeft met je teleurstellingen, je eigen tekortkomingen, andermans tekortkomingen, je hebt zoveel mensen begraven, je hebt verdriet gehad, verdriet veroorzaakt en dat alles is er altijd, op elk moment, zelfs als je opgewekt bent.
Hoe vind je het op zichzelf om oud te worden?
Ik wil graag honderd worden maar alleen als
| |
| |
ik me goed blijf voelen en als ik niet afhankelijk word.
Ondanks het feit dat je vindt dat er niet zoveel prettigs meer is in de tweede helft van je leven?
Ja, waarschijnlijk wordt het dan een kwestie van: je bent zo gewend aan het leven, het lijkt me zo raar om dood te zijn. Vroeger dacht ik, ik heb zoveel tijd om te leven, het kan niet op. Nu ben ik vaak bezig met de dood want zoals die laatste 25 jaar voorbij gegaan zijn: als een zucht!
Tegenwoordig wordt er veel gedaan aan sexparty's, partnerruil enz. Denk je dat dat het leven verrijkt?
Ik geloof dat dat er vroeger ook al was - behalve de annonces in Vrij Nederland dan - je had vroeger ook sleutelparty's, je ging dan met de man van een ander naar diens huis. Maar ik weet niet waarom het gedaan wordt. Tenzij uit een tekort in het eigen huwelijk en wanneer er redenen zijn waarom je desondanks niet uit elkaar wilt of kunt. Nee, het meest ideale blijft voor mij toch wel die ene partner en trouw. Ik geloof dat het een van de mooiste dingen is die een mens kan opbrengen. En het ergste is verraad.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd