|
| |
| |
| |
| |
II.
Oh! je n'ai pas de père et je n'ai pas de mère,
Nul ne peut me sauver, nul ne peut me guérir,
Je suis seule en ce monde et je me sens mourir!
- Victor Hugo. - Les Burgraves.
In den ronden toren, welke nevens de ophaelbrug, somber tegen de sterke poort van het kasteel Gallaerd scheen te leunen, was er eene achthoekige zael, welke door smalle venstertjes te midden harer paneelen gehakt, het daglicht ontving. De muren dier zael waren bekleed met zyden tapyten, op dewelke ruwe veldslagen hun
| |
| |
bloedig gewoel vertoonden; in alle de hoeken hingen wapenpralen, door den onversaegden moed van Idonea's voorouders byeengezameld.
Aen een der venstertjes en wel aen hetgene, dat op de groote baen zyn uitzigt had, zat tegen den middag de rampzalige Idonea.
Noch nooit had het lyden aen een zyner slagtoffers zulke wrange trekken nagelaten, als by dit ongelukkige meisje, of een aengezigt zoo gegroefd en misvormd als het hare. De blonde hairlokken, welke zoo bevallig haer ovael gelaet omtrokken, hadden eensklaps de aschkleurige tint gekregen, welke gewoonlyk door den ouderdom alleen getemperd wordt. Hare gevoelvolle blauwe oogen voortyds zoo vochtig, zoo doorschynend, waren dof, droog, sprakeloos en diep in het hoofd gezonken; op hare wangen had de knokkelige dood alreeds zyn grauw bleek gevaegd.
Idonea was, nadat Rowna de slaepkamer verlaten had, op hare nachtsponde in zwym blyven liggen tot laet in den morgen; dan,
| |
| |
tot haer zelve gekomen zynde, had zy zich, zonder hare kamerjuffer te ontbieden, haestig opgekleed, en aen het voorzegde venstertje geplaetst.
Uit hare doodelyke flauwte behield zy eene soort van geestverbystering, welke haer tusschen de zekerheid van hare ongelukken, en den twyfel aen dezelve dobberen deed. En waerom zoude het arme meisje niet getwyfeld hebben? Had Rowna haer van jongs af aen geene teedere toegenegenheid betoond; had zy zich niet door alle soorten van vleijery by haer weten in te dringen: en konde het ongelukkige schepsel, toen de Boheemsche op eens haer mom afwierp, zoo maer dadelyk begrypen, dat geheel een omgang haers levens, maer eene begoocheling was geweest? Kon de teerhartige Idonea, welke alles lydend verdroeg, zoo maer eensklaps aen zich zelve bekennen, dat er menschen bestaen, welke aen hunne wraek, hun geheel leven kunnen wyden? - Zy had van den ysselyken oorsprong van Rowna's wraekzucht nooit
| |
| |
iets vernomen; zoude zy aen derzelver gevolgen vrymoedig geloof slaen? Voorzeker neen, - en daerom moest het voorgevallen van den nacht, haer als een gruwelyke droom toegrynzen, terwyl het haer als eene schrikkelyke wezenlykheid vervolgen bleef.
De hoop is de natuerlykste eigenschap van den mensch, en als dezulke blyft zy zyne gezellin tot in den dood. Veeltyds brengt zy hem zachte leniging of krachtdadigen moed by; maer wanneer zy in afgrysselyke tydperken eens levens, waeraen slechts een nog afgrysselyker einde beschoren is, met haer melankolisch lachje, eene lokkelyke toekomst biedt, dan wordt zy eene ondragelyke marteling. Zy verlengt den schrikkelyken doodstryd der krachten, om, aen het hart, langduriger folteringen te doen verduren. Alzoo martelde de hoop de ellendige Idonea.
Wanneer zy in weerwil aller mogelyke drogredenen, zich zelve den haet en de wraekzucht van Rowna bekennen moest, bleef haer heuren
| |
| |
minnaer over, aen denwelken zy zich hechtte, gelyk hy, die in een afgrond valt, zich aen de wortelen der boomen vastknelt, die door de voegen der rotsen heendringen. Dan, zeide zy tot haer zelve:
- O! ik heb hem zoo levendig, zoo gezond verlaten! De legers zyn niet handgemeen geweest; myn geliefde is geen twister en wordt van ieder bemind!... Zouden de Zigeuners wreed genoeg zyn om iemand lafhartig te vermoorden, die hun nooit misdeed? O neen, want in de betrekkingen, welke ik door Rowna met hun gehad heb, heb ik in hun geheimzinnig gedrag niets zoo afschrikkelyks vermoed...
Maer toen vertoonde zich aen haren geest het kreupelboschje met zyne mosbank, haer minnaer en de wreede Boheem, en Idonea zeeg afgemat in haren armstoel, hare oogen met hare handen bedekkende, om het afgrysselyk schouwspel te vlieden.
De arme kon niet weenen; haer opge- | |
| |
kropt hart klopte zoo geweldig alsof het haren boezem wilde openscheuren, om de versmachtende ziel te laten ontvlugten; haer zenuwstel vreeslyk geschokt, schudde haer by tyden zoo geweldig, dat zy zich het leven voelde ontgaen in stuiptrekkende sidderingen. Te midden van dat lyden, kwam de bedriegelyke hoop en balsemde het stervende hart van Idonea met eene mymering, welke deze haren geheelen levensloop te binnen bragt.
Idonea dacht aen hare kinderjaren toen zy van hare moeder geliefkoosd werd, en voelde in haer hart de stem weergalmen, waermede deze zoo treffend de balladen opzong; in hare opgewondenheid, meende zy wezenlyk door haer gevleid en gezoend te worden; maer die zoete herinneringen waren vlugtig en weldra kwam haer de schielyke dood der vrouw te binnen, welke haer zoo bemind had.
De aendachtige hoop, verdreef de droefheid, welke Idonea overmeesterde, zy wees met eenen
| |
| |
vliegenden vinger op den stuggen voogd, die op de beminnelyke moeder volgde, maer aenstonds verdween. Alsdan vertoonde zich Rowna alreeds bejaerd, maer nog vlug en opgeruimd, zy scheen beminnelyk, teeder; zy omhelsde Idonea en zeide tot haer: gy zult een lief meisje worden.
- Hoe! - fluisterde de hoop tot de ziel van Idonea, - hoe zoude eene zoo teedere vrouw de wraekzuchtige Rowna geworden zyn? - maer de rampzalige Idonea verdreef dien martelenden twyfel en riep met roerenden nadruk uit:
- Welk een verschil! maer ook welke beguicheling, welke wreedheid!... Zy scheen my zoo genegen, dat zelfs mynstrenge voogd my met haer de velden liet rond loopen, en nu vervloekt zy de vrouw die my ter wereld bragt! Nu verzint zy logenachtige geschiedenissen om my haer te doen verachten... maer ik bemin myne moeder toch; zy is myne moeder!....
- Helaes! - vervolgde Idonea na eenige oogenblikken, met hartverscheurend gevoel, -
| |
| |
helaes! nimmer zal ik my het zalige woord moeder hooren toeroepen, nimmer zal ik met myn melk mynen telg zogen, nimmer zal ik hem omarmen! Ik ben geene moeder meer..., niets beweegt zich in mynen schoot, eene doodsche stilte eene ondragelyke gevoelloosheid heerscht er!.... Myn hart heeft geene zoete aendoeningen meer; het gevoelt niets dan smart waer onder het moet bezwyken.... O Rowna, wreede vrouw! in eens hebt gy er dry om het leven gebragt, want voor my is er geen leven meer... ik zie eene marteldood, eene dood van afschrikkelyke folteringen in de verte..... O! gy zyt onbarmhartig, wreed, helsch! gy hebt de borsten eener duivelin gezogen!.. Hoe anders zoudt gy de beguichelingen gebruikt hebben, waermede gy my in het verderf hebt gestort? Dan haddet gy van zulke barbaerschheid afgeschrikt! Myn minnaer hebt gy ysselyk doen vermoorden, hy, die u nooit misdeed, of wiens ouders nooit iets tot uwe schade verrigtten......
| |
| |
Maer - en de hoop drong zich wederom in Idonea's harte; - Maer.... zoo myn minnaer nog leefde?.... Zoo de ysselyke verschyning der kapel eens eene begoocheling was, gelyk alles wat van Rowna ooit gekomen is?... Kan myn kind door die valsche vertooning niet gedood zyn?... En zoo myn wicht nog ademde, zoo myne onervarenheid my bedroog!... God dan zoude ik nog gelukkig kunnen wezen!! - Het meisje viel met gevouwene handen op hare kniëen.
Een vervaerlyke spotlach dreef de hoop uit het vertrek; zy vloog naer het leger van den Landheer, dat langzaem wederkeerde, en het slot Gallaerd voorby trekken moest.
- Neen, neen! - riep Idonea uit, terwyl zy trillend opstond, - niets is er ydelheid, niets is er schim, alles is voorgevallen! ik heb myne gedoemde moeder, myne voorouders, mynen geliefden gezien! Ja, ik heb den wreeden dolk van den Boheem, in myns minnaers borst zien dalen en naer zyn harte zoeken... Ik heb myn wicht
| |
| |
in mynen schoot voelen sterven en ben daerna over eenen put gesleept; daer, is my iets in het oor geschreeuwd, waer ik te vergeef in myn geheugen naer zoek.
- In die krocht wacht ik u t' avond! - riep eene stem uit de dikte der muren.
- 't Was zoo iets!... even afschuwelyk! - antwoordde Idonea door de wanhoop ontzind. - Spot met my booze geesten en roept my Rowna's vervloekingen na! Zendt my het lyden, ik zy het ten prooi..; stapelt alle martelingen op my, put alle vreugde uit myne ziel, beneemt my het verstand, alles, alles!..... want tot lyden ben ik geboren, en het uer der verlossing myner moeder was het gevloekste uer!!....
Idonea viel afgemat in haren armstoel neder.
Op dat zelfde oogenblik trad Azalie, haer kamerjuffertje, binnen. Het was een edel, lief, teer meisje, van by de zestien jaren, met bruine lokken en blauwe oogen; de onschuld gemengd met een sprank van zuivere, maer vlammende
| |
| |
liefde, teekende zich op haer gelaet. Zy was vrolyk en huppelde.
- He! lieve meesteresse zyt gy hier? - zeide zy, - zoo kon ik wel nutteloos in uwe kamer gaen zoeken, om u de komst onzer geliefden aen te kondigen... Zyt vrolyk en dans met my, van avond reeds rusten onze hoofdjens op hunne borsten!
- O zyt welkom, lieve engel, - zuchtte Idonea de smart versmoorende, welke de vrolykheid van Azalie in haer gevoelig hart genepen had, - gy verdryft mynen angst, want uwe onschuld beschut my tegen de helsche geesten, die rond de kamer wemelen.
- Wel, lieve Idonea ik zie niets waertegen ik u moet beveiligen!
- Ja... 't is waer ik heb niets gezien, maer vreeslyke woorden zyn my toegeroepen... Ik heb oogenblikken dat myne rede verdwaelt, dat myn verstand verbysterd....
Het kamerjuffertje zag vragend naer Idonea
| |
| |
en deinsde achterwaerts toen zy het gelaet harer meesteresse aenzag, hetwelk deze nu juist tot haer ophief.
- O allerliefste! - riep zy met den gevoeligsten angst uit, terwyl zy de hand van Idonea vastnam, - wat heeft u zoo schielyk veranderd?... Zeg my wat lyden, wat rampen u hebben getroffen, zeg het my toch Idonea, omdat ik u eenigzins vertrooste en helpe.
- Voor myne rampen is er geene hulp, voor myn lyden geene leniging, Azalie! - antwoordde Idonea de hand van het meisje stuiptrekkend drukkende, - ik heb een nacht doorgebragt, die voldoende is om geheel een leven te vergallen of af te snyden...
- Een droom! - hernam het meisje met teedere deelneming, - een nare droom! Maer Idonea is een droom genoeg om het leven te vergallen of den dood toe te brengen? Is een droom voldoende om u treurig te laten als van verre de trompet zyne komst aengalmt!...
| |
| |
Kom, herstel u, ik zal u opschikken, opdat gy behoorlyk zyne komst verbeidet.
- Ik zal mynen geliefden niet meer zien! - antwoordde Idonea snikkend, maer zy kon niet weenen.
- En zoudt gy aen een droom geloof genoeg hechten om aen Von Reylan te twyfelen....?
- Ik heb hem zien vermoorden! - gilde Idonea wanhopend.
- Hoe is dit mogelyk, hy is by het leger?
- O! - vervolgde de rampzalige Idonea - Rowna heeft het my vertoond: zy heeft myne moeder gevloekt, en ik ben veroordeeld om onteerd... onteerd te sterven!... - O God! - riep zy op hartverscheurenden toon uit, terwyl zy op hare knieën viel; - o God! dat is de straf myner ontucht! hadde ik my nooit aen de wulpsheid overgegeven, dan ware Rowna's vloek onvoltrokken gebleven!
Na eenige oogenblikken nam zy hare gezellin in de armen en drukte haer aen heuren beknelden boezem:
| |
| |
- Azalie - zeide zy met roerenden nadruk, - beminde Azalie, zoo gy ooit een gloeijend gevoel door uw bloed voelt vlammen.., zoo gy uw hart ooit voelt smachten naer eene ongekende, maer hemelsche geneugte, ontvlug dan uw minnaer, ontvlug hem! want een zyner zoenen ware genoeg om u in de zonde te doen vallen..
- Idonea!......
- O Azalie! gy weet niet wat die zonde is, de martelende onrust welke zy aen de ziel veroorzaekt, is u nog onbekend.... mogte zy u nimmer bekend worden!... Val toch nimmer zoo als uwe meesteresse; gy ziet haer lyden, het is haren doodstryd.... O indien gy immer gevoeldet wat het is moeder te zyn zonder moeder te wezen!.... O! - riep Idonea op eenen toon, die het hart van Azalie verscheurde: - O! myn wicht, de telg van mynen beminden is dood! dood!! dood!!!... en zy viel, heur aengezigt met de handen verbergende, in haren armstoel neder.
| |
| |
Azalie verstond haer niet. De weinige woorden van Idonea waren ontoereikend om het jonge meisje geheel de aeneenschakeling van de rampen harer meesteresse te doen begrypen, om aen hetzelve de valschheid, de wraekzucht van Rowna te ontvouwen. Zy aenzag geheel het voorgevallene als een' akeligen droom en wilde de slotvoogdes vertroosten en geruststellen; daerom zeide zy met de teederste deelneming, terwyl zy hare tranen verborg:
- Beminde Idonea, verontrust u toch zoo niet over uwen minnaer, noch over zyn kind, dat uwe inbeelding alleen dood waent. Rowna kan uwe moeder, noch u gevloekt hebben, of uwen geliefden doen zien vermoorden, anders zoude zy nimmer hebben durven verschynen, en over eene uer was zy op het slot.
Geen antwoord ontvangende, vervolgde zy:
- Kom aen het venster, het leger is naby, wy zullen onze beminden zien voorby trekken.
Idonea had de magt niet meer om hare kamer- | |
| |
juffer te antwoorden noch te wederstaen, werktuigelyk rigtte zy zich op en leunde tegen de raemkas. Azalie stond voor haer en riep uit:
- Idonea, zie eens hoe de baen van menschen krielt, wat al vrouwen, kinderen, ouderlingen er op rond zwerven en naer den kant heenstaren, langs waer onze beminden komen moeten!
Idonea hoorde Azalie niet, noch zag op de baen die wezenlyk van volk krielde, heur verbryzelde geest trok haer elders: zy zag langs de uitgestrekte velden, waerop de klare zon hare brandende stralen nederschoot. Daer zocht zy noch de rustige herdershut, noch de huppelende geit, noch de vrolyke zonnebloem, noch de fiere eik...; zy zocht en vond de dorstige bloem, die verre van de beek door de brandende zon verwelkt wordt; zy verwelkte immers zoo als deze bloem! haer geliefde, welke voor haer de heldere levensbron was, leefde niet meer, en de brandende wraek welke op haer was nedergestort, verteerde haer.
| |
| |
Een weldadige tranenvloed zoude by deze droevige mymering Idonea's hart lucht gegeven hebben, maer de eerste traen welke haer oog ontviel, werd op hare blakende wang gedroogd op het hooren van het trompetten-geschal, dat in de verte by tusschenpoozen schetterende toonen galmend naderen deed.
Alsdan beklemde zich Idonea's hart; haer gelaet bestierf; zy gevoelde dat het beslissend oogenblik tusschen leven en dood daer was: niets beweegde meer in haer, noch pols, noch harteklop...., haer bloed stond stil in heure gespannen aderen... In dezen doodlevenden staet wachtte zy den voorbygang des legers af.
In de verte verschenen wimpels en vaendels, men hoorde klaer de pauken en trompetten eene moedige krygsmarsch aenheffen en rondschetteren. Daer was het leger en dadelyk vloog de hoop, welke hetzelve verzelde wederom in Idonea's hart.
De soldeniers van den Landheer openden den
| |
| |
togt, zy vormden eene keurbende, van het hoofd tot de voeten gewapende mannen, welke altoos tot den stryd bereid stonden. Achter hen volgde de vuile, slordige hoop der Bohemen, welke half naekt en ordeloos daer heen liepen. Deze kenden noch kryg, noch wapenkunde en waren enkel laffe vermoorders, die met twee of drie op eenen enkelen vyand vielen, hem overrompelden, doorstaken en zynen karigen buit prys maekten. Alhoewel er niet gestreden was, waren die stroopers met buit beladen, denwelken zy fier en opgeblazen aen de omstanders vertoonden.
Idonea twyfelde, na den vlugtigen blik dien zy op deze ellendigen wierp, dengenen herkend te hebben, dien zy des nachts haren Von Reylan had zien vermoorden; zy kon evenwel haer vermoeden niet tot zekerheid brengen, dewyl hare oogen slechs de bende wilde zoeken, waerby degene was naer wien zy reikhalsde. Het overige van het leger trok voorby zonder hare
| |
| |
aendacht te boeijen, de laetste Ruiters alleen onder dewelke Von Reylan verschynen moest, werden het voorwerp van haer angstig onderzoek, maer helaes! zynen grooten vederbos fladderde niet boven al de anderen.
Eene kille huivering gleed door hare zenuwen en zy voelde, dat er in haer overspannen hart iets brak....
De hoop nogthans weerhield den laetsten levens-sprenkel, welke Idonea wilde ontspatten, en deed die ongelukkige steeds tusschen de menigte edele Ruiters zoeken, om er Von Reylan den moedigsten en den edelsten onder hen allen te vinden.
Helaes! noch de groene, door hare hand geborduerde zwaerdgordel, welken zy hem omhangen had, noch zyn gulden horen, waer uit hy sterke maer zoetluidende toonen trok, vertoonden zich aen haer. Zy kon hare oogen niet gelooven.
Rowna welke al eenige oogenblikken achter
| |
| |
haer stond, vatte haer in de leden, en bromde razend in haer oor:
- Waer is uwe eer, waer is uw minnaer?!...
Een hartverscheurende gil deed het kamerjuffertje sidderend naer heure meesteres omzien, maer zy zag slechts een dood ligchaem, uit welks mond, dik, zwart bloed liep, op den grond uitgestrekt liggen. Achter den muer, welke toeschoof verdween een vrouwenrok; Azalie liep er heen, maer muer en tapyt waren ongeschonden en het verschrikte meisje kon slechts om hulp gillen.
Rowna liep haestig van eenen engen, in den muer gehouwen trap, doorkruiste eenige geheime doorgangen en bevond zich reeds in haer kamp voor dat de Bohemen er aengekomen waren.
|
|
Auteursrechtvrij
