|
| |
| |
| |
VIII.
Middernacht was naby.
De lucht, hoewel koud, was bevangen; de wolken, zwanger van een dier yselyke onweders, welke in het najaer woeden, hadden zich te saem gepakt en niet het minste licht daelde uit het ruim beneden.
Op aerde was er niets duidelyk te onderscheiden....
Het slot Herendal scheen een zware klomp die tusschen groepen van mindere hoogte, zwart uit de duisternissen, schoot.
Op een der transen van het slot stond Rudolf.
Hy verwachtte daer de verschyning van Raoul's stamvader en wenschte een geheim te doorgronden, dat reeds zoo veel onrust had gebaerd.
Over zyn maliënkolder had hy een zwarten mantel gehangen, welke zyn ontbloot zwaerd en al wat hy lichtend aen had, bedekte.
Ofschoon onverschrokken, klopte zyn hart hevig: hy gevoelde die trilling der zenuwen, die pynlyke ongemakkelykheid, welke de geringste angst by den mensch verwekken kan. Ook was het vreeselyk in die ondoordringbare duisternis, alleen te staen, op eenen trans, waer oogenblikkelyk een spook verschynen kon.
Reeds lang wachtte hy daer, en het ongeduld kwam zich by den angst voegen, toen hy eensklaps aen de
| |
| |
andere zyde van den trans het spook verschynen zag....
Even als het beeld uit den kelder was het met eene witte py bedekt. Eene fakkel brandde in zyne hand en het scheen aendachtig in een boek te lezen.
Het licht der fakkel beglanste zyn aenzicht, dat zuiver uit de pykap kwam.
Dat aenzicht was noch woest noch wild als dat van Raoul; maer integendeel schoon en edel als dat van eenen engel des hemels. Medelyden, opoffering, liefde stonden erop uitgedrukt, en, sloeg het zyne blauwe oogen ten hemel, dan was het alsof het Godes eeuwige wooningen open zag.
Langzaem en luidbiddend naderde het... Het zong, binnensmonds, liederen aen den Schepper der dingen, en riep deszelfs bystand over Rudolf af.
Deze zag het naderen en lachte.
Hy wist dat de vlam die het spook zoo zichtbaer maekte, het tevens belette voor zich uit te zien.
Woedend schoot hy er op los en...
- Gy zyt het dan, verrader! - riep hy en zyn zwaerd trof het hart van Ulrich die van den trans tuimelde en in de gracht nederviel....
- Dat is nu het schrikkelyk spook! - lachte Rudolf voort, terwyl hy op zyn zwaerd leunende in de diepte nederzag. - Daer ligt nu de oude Raoul en het beleid van het minnende paer!.... Ha! Regina! aen zoo iets dacht ge niet, en mogelyk twyfelt ge nog dat ge onder myne wraek uw laeg bedrog boeten zult!
En hy lachte nog, toen er eensklaps een donderslag, kletterend als de stem van Godes wraek, rondom zyne ooren ronkte. Zyn haet werd gestild. De knaging des berouws drong in zyne ziel. Hy voelde zyn bloed snel naer zyn harte terug vloeijen, en door zyne hersenen vloog de yselyke gedachte:
| |
| |
Ik heb mynen broeder vermoord!....
Hy keert zich om, ten einde de plaets des moords te ontvlugten, en zie, een roode bliksem doorsnydt de lucht en by dat licht ontwaert hy een ander spook!
Dat hield geen boek in de hand, dat bad niet; maer het was woest; zyn haer woelde uit de monikskap, en zyne oogen flikkerden als kolen vuers...
De fakkel zwaeide het in zyn linker hand en, zyne regter over Rudolf uitstekend, knetterde het te samen met den donderslag:
- Broedermoorder! Broedermoorder!
- Genade! genade! - smeekte Rudolf.
Het spook deed een stap.
- Broedermoorder! Broedermoorder!
En de ridder deinsde achterwaerts, strunkelde en plofte eensklaps achterover by zynen broeder neder.
Terwyl hy viel lachte het boven, vreeselyk, en het yselyk woord: Broedermoorder! klonk hem na gelyk een weêrklank der helle.........................
Raoul was met de koorts te bed gegaen; maer vader Harno had hem eenen bloedstillenden drank gegeven, welke den verschrikten baron eenige sluimering verschafte. Niettemin kan men bevroeden dat die rust slechts lichamelyk was, en dat de ziel van Raoul hem steeds zynen schrikkelyken stamvader, voor de oogen tooverde.....
- Raoul, ontwaek! - riep eene donderende stem aen zyn bed, en Raoul de oogen openende, zag het spook dat hem vervaerlyk tegengrynsde.
Met eenen angstkreet vlood hy van achter in het ledekant.
- Gy beeft! - glimlachte het spook.
- Vader! - stamelde Raoul.
- Gy moet u dan wel pligtig gevoelen?
| |
| |
Raoul kon niet antwoorden.
- En waerlyk, - vervolgde de schim, - wat is uw leven, verbasterde edelman, die slechts edel zyt omdat ge geen adel meer in het harte voert? Wat is uw leven? Is het geene aeneenschakeling van woeste bedryven en huichelary? Is het geene afwisseling van berouw en misdaed, van gebed en moord?... En uw gedrag omtrent de laten, wat is dat, ontmenschte?... Ha! ge vernedert die schepsels, ge put hen uit, ge vervolgt hen, ge lescht uwen dorst met het bloed dier dieren, en met hun vleesch mest ge u vet! En daerna... nadat ze u gegeven hebben al wat de mannenjaren geven kunnen, hangt gy hen op om als vaendel uwer magt boven op uwen toren te pralen!... Wy waren toch zoo niet, wy, die uwe magt stichtten! Ten minste gevoelden wy dat de laet onze evenmensch was; wy begrepen dat zyn bloed, even als het onze, uit het woord Gods was ontsproten en dat wy kinderen waren van den algemeenen Vader! Ge zyt nu beter geworden, ge hebt u in uwe gedachte verheven, vergood! Maer die hoovaerdige opstand tegen het Opperwezen heeft het verbitterd en de Almagt steekt heuren arm over u uit, in eene vreeselyke kastyding!...
En die kastyding hebt gy verdiend... Ja; want hoe hebt gy den laet die uwe dochter het leven redde, hoe hebt gy Bernhart behandeld, zeg?...
En zich over hem buigend, grynsde de schim hem in het aenzicht, op vreeselyken toon: - Omdat gy hem zelven niet slagten kost, vermoordet gy zyn vader, niet waer?... Zyn vader... ha!... Maer zucht daerom toch zoo niet, myn zoon! 't Was immers slechts een laet dien gy slagttet!... Daerby moest ge u immers wreken op eenen boef, die uwe dochter dorst minnen, en hoe kondet gy dat anders dan met te dooden het- | |
| |
geen hem het duerbaerste was, dan met te hangen, hetgeen hy als zynen God beminde! Maer dat ontstak de woede van Bernhart, versta-du, myn zoon! dat ontstak zyne magtelooze woede!... Hy kreeg de onzinnige gedachte zich te wreken!... Dat was wel belachelyk, hoovaerdig voor eenen laet; maer wat kunt ge er aen doen? het gebeurde zoo... Hy had u nu wel kunnen vermoorden, want hy zag u dagelyks, want hy volgde u ter jagt, want hy woonde in uwe woon; maer wat was uw bloed op den gloed zyner wraekzucht? Eene kleine zaek, waerachtig, kind, want hy acht u te weinig om aen uw bloed veel waerde te hechten... Hy vermeende dat hy zich wreken zou, als hy u trof in uwen hoogmoed, als hy u trof in uwe eer, als hy u trof in uwe vaderliefde; hy meende zich te wreken als hy u trof in datgene, wat een baron het liefst op aerde heeft, in uw blazoen... En hy nam voor, uw blazoen te bemorsen, uwe eer te stelen, uwe dochter te rooven....
- Myne dochter te rooven! Ho! dat zal niet gebeuren! dat zal niet gebeuren! - riep Raoul weenend uit.
- Voorzeker, kind!... En nog wel dezen nacht, zoo even zelfs.... Wat kan men er tegen, Raoul!.... het moest zoo zyn... Hy had dat zelfs wel eerder gekunnen; maer hy leefde op het slot gelukkig met uwe dochter, en hy vreesde, met te vlugten, dat geluk misschien tegen ongeluk te verruilen. De tweelingen deden hem een besluit nemen; want hy erkende weldra in Rudolf een medeminnaer... Dat wekte al zyne driften; zyn haet tegen al wat edel was nam toe... Gy hadt getoond hoe men eene geheele klas menschen verachten kan: hy wilde aen ieder toonen hoe men eene geheele klas verachters haet! Hy wilde, zoo veel hy kon, al de laten wreken, door eene vermorzeling van al wat edel en
| |
| |
onder zyn bereik was, en hy vermorzelde de tweelingen die nu in de slotgracht zieltogen!...
- Ho! dat is yselyk! - sidderde Raoul.
- Yselyk? beeft ge daer dan al van, Raoul?.. Wel, wel, wat zal het dan zyn, als men den geheelen adel zoo eens verpletteren zal? Want eens toch daegt de dag dat de slaven met het bloed hunner verdrukkers al de schimmen hunner voorouders verkwikken en wreken zullen!... Of meent ge dat God al uwe wreedheden niet bewaert, om ze eens te gelyk door de verdrukten op u terug te doen werpen?.. Neen, Raoul!-vervolgde het spook op profetischen toon: - de dag zal dagen, waerop de slaef zal weten dat hy regt heeft met zyn meester op denzelfden regel in het boek der menschheid te staen! De dag zal dagen waerop alle hoovaerdy, alle heerschzucht zal den doodsteek krygen! Dan, dan zullen alle menschen zonder onderscheid de vruchten des levens genieten, want men zal in eene gelykheid verkeeren, die noch folteringen, noch haet meer baren zal! Dan zullen de menschen broeders zyn en elkander achten in eene alles omvattende liefde!...
Die tyden zyn echter nog verre, - vervolgde de schim, weemoedig, - want eeuwen en eeuwen zullen er nog verloopen eer al de verdrukten te gelyk tegen hunne verdrukkers zullen kunnen opstaen!... Intusschen zullen er slechts eenigen zyn, die zich boven hunnen vernederden stand zullen gevoelen, slechts eenigen die worstelen zullen tegen de dwingelandy, die zich zullen willen wreken over den hoon die men op hen nedergiet! Minder nog zullen, als Bernhart, hunnen dwingeland kunnen tergen en bespotten! Minder nog zullen het geluk hebben van de spruit huns verdrukkers bemind te worden, en in hare armen de verdrukking te vergeten! Want Bernhart's wraek en voldoening is volkomen!
| |
| |
Hy heeft u getart en bespot, en hy ontvoert u uwe dochter, welke zich van zelve in zyne handen werpt!
- Myne dochter, myn eenig, eenig kind, o ramp! o schande! - riep nu Raoul uit, by het hooren voorspellen dier vernedering al zyne vrees verliezende. - Ho! myne Regina te derven! haer in de handen van eenen verachtelyken laet te zien! Ho!... Maer neen, lieve, beminde, vereerde stamvader, ge zult dat verhoeden, ge zult dien hoon niet op uw geslacht laten smyten!
- En waer bleef dan de voldoening, die Bernhart aen zynen gehangen vader beloofde? Waer bleef dan de zegeprael die hy over den adel behaelt, en die hem gelyk al de laten het meeste verheugt?...
- Maer myn kind, myn eenig kind, myne Regina, moet die dan met Bernhart vlugten? Moet die dan met hem van honger en van koude in de wouden vergaen? Het is toch myne spruit, myn bloed, en ik heb haer altyd vurig bemind!... Ho schim! - smeekte hy, zich in het bed op zyne knien werpende, - gy die alles doorgrondt en over alles uitspraek doet, gy die eene goddelyke magt bezit, red toch myn kind, myn eenig kind!
- Geef dan aen Bernhart's vader het leven weder! - En dit zeggende liep het spook, vreeselyk lachend de kamer uit.
Maer het verscheen nog eens in de halfgeopende deur.
- Weet ge voor wie gy hebt gesidderd? Vermoedt ge voor wie gy op de knien hebt gekropen? - vroeg het spottend. En daer het geen antwoord ontving, schreeuwde het zegepralend, terwyl het door geheel het gewigt van zynen hoogmoed en zyne schitterende houding zyn slagtoffer beheerschte:
- Het was voor Bernhart de laet!
| |
| |
Rudolf's leden waren in zynen val verbryzeld en hy was bewusteloos blyven liggen, tot dat de yselykste pynen hem weder tot zich zelven bragten. Hy rekte zyne geplooide ledematen smartelyk uit een, en zyne hand ontmoette een vochtig lichaem, dat, naest hem, half onder den modder der gracht, bedolven lag.
Eene yselyke gedachte kwam op in zynen stervenden geest en hy zocht zoo veel hy kon naer het aengezicht....
- Myn broeder! - riep hy met eene rilling die hem van pyn deed kryten, - myn broeder! - herhaelde hy korts daerna en op zulken vervaerlyken toon alsof hem het woord: broedermoorder! nog in de ooren donderde: -Ach, God!... het slagtoffer nevens den moordenaer!
- Ru...dolf... hoorde ik... uwe stem niet?.... - stamelde Ulrich, ontwakend uit de sluimering, die by hem de dood vooraf ging.
- Broeder, leeft gy nog?... o God, hy leeft nog!
- Slechts voor een oogenblik, broeder!
- Kunt ge my nog broeder noemen, Ulrich? Ik... die... Helaes! waerom heb ik naer uwe woorden niet geluisterd?... nu zie ik wel wat uw voorgevoel was: eeuwig vereenigd of eeuwig gescheiden.... het zal eeuwig gescheiden zyn, want.... ik heb u vermoord! vermoord!
- Wanhoop niet, Rudolf, - stamelde Ulrich flauwer en eene magtelooze pooging doende om zich wat op te regten.
- Ho! broeder, kunt gy my vergeven... Ik heb alles, maer te laet, doorgrond... gy waert zuiver en bemindet my alleen... en ik... Ho! broeder, broeder, vergeef my... het zal eene voorspraek zyn by God...
- Wy zyn nog altoos dezelfde broeders! - zei Ulrich
| |
| |
vurig en zyne hand aen zynen ongelukkigen broeder willende toereiken. Maer die woorden en die pooging hadden hem uitgeput, hy viel neder en was niet meer.
- Dood! - riep Rudolf, den sterfsnik hoorende; - maer hy heeft my toch vergiffenis geschonken, ik zal hem......
- Broedermoorder! Broedermoorder! - klonk het van den boord der gracht, op helschen toon. En de stervende zag by het licht der fakkel, dat het spook op hem nederblikte, terwyl het, op het paerd waermede het voorby snelde, eene bewustelooze vrouw wegvoerde.
|
|
Auteursrechtvrij