|
| |
| |
| |
VI.
Men zocht overal naer Ulrich en Regina, welke nergens te vinden schenen, en, volgens het woest geschreeuw van Rudolf, ontvlugt waren, terwyl hy op Raouls kamer was. Hoe groot moest dan Raouls vreugde zyn, toen men hem meldde, dat zyne dochter uit de slotkapel kwam, uit de slotkapel waer men reeds zoo menigmael naer haer had gezocht!
Hy ontdeed zich aenstonds van de wapenen, welke hy reeds had aengegord om de vlugtelingen na te ylen; want hy wilde aen zyne dochter niet toonen hoe ligtvaerdig hy haer had durven verdenken.
Nauwelyks had hy dan zyn huisgewaed weder aengetrokken, of hy deed Regina in zyne kamer ontbieden, en deze, zich aen dit bevel verwachtende, voelde aen haer hart geen sprankel ontgaen van de vreugde, waermede haer minnaer het zoo mildelyk had vervuld.
Zy verscheen dus voor haren vader, in den vollen glans van hare door genot verhelderde schoonheid; en Raoul, fier op het bezit van zulk eene freule, getroffen door den zachten gloed die uit hare oogen straelde, dorst niet eensklaps en woest de gramschap uitbulderen, door Rudolf in zyn hart verwekt.
Hy vreesde de innige vreugde, waervan het gelaet zyner dochter getuigde, te verdryven; want hy was niet geheel van liefde voor haer ontbloot, ofschoon hy haer zoo dikwils hevig had doen lyden.
| |
| |
Dit had hy echter nooit gedaen uit kwaedaertigheid, maer wel gedreven door dien verkeerden hoogmoed, welke, in de middeleeuwen al wat edel was, bezielde. Raoul was immers toch te zeer baron, om de fyngevoeligheid zyner dochter te begrypen? Hoe kon die fiere edelman toch juichen, als zyn kind de laten hielp en vertroostte? De laten, welke hy als een geringer menschenras aenschouwde, omdat zy zyne slaven waren! Hoe kon Raoul bevroeden, dat door het medelyden, welk Regina met de laten had, al de gevoelens harer ziel verfynd waren? Hoe kon hy beseffen, dat al die verfynde gevoelens zich op éenen laet hadden te samengetrokken, in eene onverbreekbare, eeuwige liefde?
En hoe moest het hem dan getroffen hebben, toen hy over twee jaren vernam, dat Regina eenen laet beminde!... Zyne gramschap was natuerlyk zonder palen, zyne wraek groot; maer toch was het uit liefde tot zyn kind, om haer van zulke schandelyke genegenheid te genezen, dat hy haer toen had opgesloten en vreeselyk, onmenschelyk had behandeld.
Die handelwyze had Regina van hem vervreemd; des te meer daer de schrikkelyke kastyding welke Raoul den verliefden Bernhart deed ondergaen, dezes hart zoo zeer had verbitterd, dat, gelyk wy reeds zagen, die verbittering zelfs in zyne liefde gedurig doorstraelde. Regina's liefde was nu wel sterk genoeg, om zich by de nukken haers minnaers nog te versterken; maer het lyden dat die nukken haer baerden, weet zy natuerlyk, doch onwillens, aen haren vader; waerdoor zy dezen dan ook, veeleer kinderlyken eerbied dan liefde toedroeg.
Zulke eerbied is geen vaste band meer tusschen de ouders en hun kroost, en de driften verbreken dien zoo ligt!... Ook moet het daerom niemand verwonderen, dat Regina den avond te voren zoo dadelyk besloten had
| |
| |
met Bernhart te vlugten, en moedig in dat besluit volharden bleef. De liefde der ouders is toch de eenige teugel, die de meisjes van dergelyke rampzalige stappen wederhoudt; en is die liefde gebroken, hebben de ouders haer zelve gedoofd door het te hevig drukken van een wreed, een knellend juk, ho! dan doen de ongelukkige dikwils stappen, waervoor zy anders zouden terug deinzen....
Regina stond dus voor haren vader, niet met die kinderlyke nederigheid, waermede een kind de bevelen zyner ouders onvoorwaerdelyk uitvoert; maer met het voornemen van het vast bevel dat zy verwachtte, te verbidden, zoo niet, te verydelen. Haer hart was echter te goed om niet alles aen te wenden wat Raoul zou kunnen overhalen, om het huwelyksontwerp tusschen Rudolf en haer te breken. Zelfs wenschte zy dat haer vader in het vertrek der tweelingen medewerkte, omdat alsdan, alles op denzelfden voet blyvende als voor de aenkomst der ridders, zy haren vader niet zou moeten ontvlugten en met haren minnaer in 't geheim kon blyven voortleven.
Zy wachtte stilzwygend tot haer vader heur het woord zou toesturen; en Raoul zyne inwendige gramschap zoo veel mogelyk verbergende, zei eindelyk met schynbare goedheid:
- Ik heb u doen ontbieden, myn kind, om u te melden dat ik voor uw geluk heb gezorgd en u heb uitgehuwd....
Die toon verwarde Regina geheel. Zy had eene gebiedende, schrikkelyke toespraek verwacht, en nu hoorde zy niet dan die zoete woorden. Hare ouderliefde moest dus natuerlyk opwellen, en na eenige stonden met zich zelve gekampt te hebben, sprak zy in de volheid van haer gemoed:
| |
| |
- Ho! myn vader, ik was zoo gelukkig hier by u in het slot, dat ik wel aen geen huwen dacht!
- En ik, myn kind, - vervolgde Raoul, op denzelfden indringenden toon, - ben zoo zeer met uw geluk bekommerd, dat ik het vermaek van uw byzyn wil derven, om u de gade van een voortreffelyk echtgenoot te maken. Gy zult Rudolf huwen....
- Rudolf, Rudolf! vader! - riep het meisje, dat, nu dit voorstel met liefde gedaen werd, er vreeselyk door getroffen was, - Rudolf! maer ik bemin hem niet, vader, hy boezemt my zelfs afkeer in!
- Ho! - antwoordde Raoul met een glimlach, gelyk aen dien, welken de zon op de menschen werpt, wanneer zy zich onder de wolken des orkaens gaet verbergen, - Ho! myn kind, de liefde komt zoo spoedig in het huwelyk, als men een echtgenoot bezit, van wiens vrome feiten overal gewaegd wordt, een echtgenoot die fier en edel is, die moedig ter jagt gaet, en wiens manhaftige schoonheid ieder bewondert!
- Och neen, neen vader! Rudolf kan, zal ik nimmer beminnen: zyn naem alleen doet my sidderen!
- Wanneer de man een voortreffelyken naem, eene schoone fortuin ten huwelyk brengt, wanneer hy eene schoone toekomst voor de familie opent, wanneer hy den trap daerstelt langswelken men allengs in adel klimt en van baron graef, van graef hertog, van hertog keizer, of keizerin wordt, o dan! dan moet toch de erkentelykheid, de genegenheid, de liefde voor zulke gaven komen, kind.
- De aerdsche goederen verwekken de liefde niet, vader... en Rudolf, Rudolf!... o! dien kan ik nooit beminnen, noch hy my ook niet... Vader, liefste vader! bind my toch aen Rudolf niet....
- Gy bemint Ulrich! - riep Raoul met eene vreese- | |
| |
lyke stem uit. En daer het meisje ontkennend wilde antwoorden, ging hy even schrikkelyk voort:
- Loochen het niet, Regina! Gy bemint hem! met schandige gevloekte liefde bemint gy hem! Ja, want anders zou hy uwe hand gevraegd hebben.... Of heeft hy dat misschien niet gedurven om dat hy wist dat hy niets, niets bezat dan eenen naem welken hy met schande overlaedt.... Want gy moet weten, hy kwam de eerste ter wereld en hy is dus de jongste, Regina, en Rudolf bezit dus geheel de fortuin!
- Maer vader, vader, - sidderde het meisje, - ik bemin Ulrich niet!....
- Hoe, gy wilt en uwen vader en uwen toekomenden echtgenoot bedriegen?.... En elk ziet dat gy elkanderen liefhebt..... en dat duert nu reeds van over twee jaren, ja, van toen die ellendige Ulrich, voor de eerstemael myn slot bezocht! Ha! vast hebt gy die liefde met brieven aeneengeknoopt, en misschien heeft vader Harno.... ik zal dien monik doen geeselen, omdat hy die brieven voor u geschreven heeft, ik zal......
- Maer, vader, - viel het meisje hem eensklaps in de rede, - lieve vader, gy bedriegt u, ik bemin Ulrich niet!
En deze woorden moest zy op zulken verzekerenden toon uitgebragt hebben, dat Raoul er zichtbaer door onthutst werd: hy zweeg dan eene pooze en ging dan kalmer voort:
- Maer Regina, zoo gy Ulrich niet bemint, waerom weigert gy Rudolf dan?....
- Vader, zoudt gy dan toch willen dat ik myn leven verslete met een man dien ik nooit minnen zal?
- En het is dan alleen voor de schim der liefde, die overigens toch in het huwelyk komt, dat gy eene vereeniging zoudt weigeren, welke u ryk en magtig
| |
| |
maekt? O spotterny! Maer uw vader zal dat verhoeden, in weerwil uwer koppigheid, zal hy u gelukkig maken, en hy wil, verstaet gy, hy wil! dat gy Rudolf huwet!....
- Neen, neen, lieve beminde vader! - smeekte het meisje, terwyl zy op de knien nederstortte.
- Ik wil; - schreeuwde Raoul! - en hoe Regina voor zyne voeten kroop, hoe zy zyne knien omhelsde en zyne handen met tranen besproeide, hoe zy hem by al wat heilig was ook bidden en bezweeren mogt, niets, niets kon het wreede hart des fieren edelmans vermurwen! Zyn schrikkelyk ik wil! ik wil! klonk iedermael achter de smeekingen van Regina, donderend door de kamer!
Regina liet zich echter niet ontmoedigen, zy smeekte, smeekte op hartverscheurenden toon:
- Ach vader, vader! lieve vader! maek my toch niet rampzalig!
Maer hy ging voort:
- Rampzalig? neen Regina! maer gelukkig! Ik wil uw geluk en zal u het opdringen door lyden, als gy het anders niet aenvaerden wilt! Gy huwt Rudolf of ik sluit u op den toren!.... Gy huwt Rudolf of gy sterft van honger, als gy uwen harden kop niet breken wilt!
Regina had lang gebeden, zy had alles beproefd om haer vader te vermurwen, en nu zy zag dat zy niets dan bedreiging ten antwoord ontving, meende zy dat zy haren kinderpligt had vervuld. Zy stond op om het bevel haers minnaers te vervullen; en daer zy vermoedde dat zy haer vader zou bedriegen, en haer kinderhart voor die slechte daed terugdeinsde, kon zy niet dan stameren:
- Vader, tegen uwen onverzettelyken wil, ben ik onbestand, ik moet wel gehoorzamen! Maer ik vrees voor zoo een leven van ramp en lyden, voor eenen martelen- | |
| |
den korten huwelyksloop.... En zoo gy my toch met Rudolf wilt vereenigen, zal ik onzen stamvader bidden my te redden.... Verschynt hy alsdan op de kanteelen des torens, ach! lieve vader, stort dan uwe dochter toch niet in de rampen welke hy komt voorspellen.
- Wat zegt gy? de schim van onzen stamvader! - vroeg Raoul sidderend.
- Ja, de schim, waervan de verhalen der laten en van Harno gewagen, de schim die het geluk harer nakomelingen zoo zeer ter harte neemt, dat zy uit den hemel daelt om hun de ongelukken te voorspellen, welke zy kunnen vermyden.
Raoul zweeg, zyne wangen waren bleek en te saemgetrokken; zyne lippen trilden en zyne oogen dwaelden langs de kamer, als zochten zy het spook, hem reeds op voorhand door zynen angst voorgeschilderd.
Daer stond hy nu de fiere baron, die Harno voor een ingebeeld feit geeselen ging, de trotsche edelman, die zyne dochter aen eerzuchtige droomeryen zou opofferen, de dwingeland die zyne laten uitmergelde en vermaek vond in den yzeren schepter zoo zwaer mogelyk op hunne hoofden te doen drukken! Daer stond hy nu te beven als een kind by de gedachte eener spookverschyning, verzonnen door een laet, dien met dezelve spotte, een laet door den baron ter dood veroordeeld, en die nu den hoovaerdige onder het gewigt van een luimig vertelsel trillen deed!....
Men verachte echter Raoul daerom niet te zeer; want weinige menschen uit zyne eeuw zouden by de verklaring van Regina gerust gebleven zyn. Het meisje zelve was niet zeer wel te moede, toen zy van het spook sprak; want wat haer minnaer ook al had ingebragt om haer deswegens alle geloof te ontnemen, was hy er slechts in geslaegd haer aen die verschyning te doen
| |
| |
twyfelen... Zy was immers niet gewoon, zooals Bernhart, by de graven te leven, en het was dat nare leven alleen dat dien laet tegen alle soort van schrik gewapend had.....
Regina had eenigen tyd getoefd om het uitwerksel van hare woorden op heuren vader gade te slaen; dan hare oogen smeekend naer hem opheffende bad zy:
- Zoo dan het spook verschynt, lieve vader, zult gy my toch niet aen Rudolf overleveren?
- Neen, myn kind, neen: wie zou den wil van God wederstaen? Wie zou zyne schikkingen tarten? Ho, ik hoop niet dat Raoul verschynen zal, - vervolgde hy met schrik, terwyl hy zich al de vertellingen over dat vervaerlyk spook te binnen bragt. - Want ik vermeen, myn kind, dat ik uw geluk bewerk. Maer zoo het verscheen, Regina, ho! dan zou het u toch van het ongeluk redden! - eindigde hy door schrik tot ware kinderliefde teruggevoerd.
- Niet waer, vader?... Ach! ik weet het, u ook zou het pyn doen my rampzalig, dieprampzalig te zien... En zeker ware het voor my een geluk, lieve vader, zoo ons stamvader een huwelyk kwam breken dat my diep rampzalig maken zal!...
- Doe, doe Rudolf roepen, myn kind! roep hem toch! - hernam haer vader; - want ik heb hem onbedacht myn woord gegeven; en, zoo hy my dat woord niet wedergeeft, is hy een lafaerd, welke uw geluk nooit bewerken zou... ga...
Regina zoende de hand haers vaders en ging vertrekken, toen hy haer wederriep en zegde:
- Maer vooral aen Ulrich niets van dat alles; dat is een man zonder fortuin, een gelukzoeker, en daerby een valschaerd die u zoekt te verleiden, en wiens liefde ik u verbied! Ik zal hem van het slot verwyderen,
| |
| |
zoodra er gelegenheid toe is; maer de gebruiken der gastvryheid laten my niet toe dat zoo aenstonds te doen, ga nu....
Dat bevel was overbodig, niet alleen om dat Regina geen belang er in had aen Ulrich iets te melden, maer ook om dat het zeer nutteloos was Ulrich door eene gemaekte onverschilligheid van het slot te verwyderen; vermits hy reeds om andere redenen besloten had, het te verlaten. Men herinnert zich immers nog, hoe de goede jongeling den vorigen nacht, toen Rudolf hem aen zyne sponde bezocht, na het vertrek van dezen, weenend ontwaekte. Zyne tranen hadden hem toen de zenuwen ontspannen en hem de kracht gegeven ernstig aen zynen toestand te denken.
Gelyk wy vroeger zegden gevoelde hy, hoewel nevelig, al den haet en de wraekzucht welke de minnenyd in den boezem zyns broeders tegen hem ontstoken had, en hy zag er met yzing de gevolgen van te gemoet. Hoe zeer hy nu ook besefte hoe schrikkelyk hy, met van Rudolf te scheiden, lyden zou, had hy echter moedig besloten dezen te verlaten, om dat hy zag dat zulke scheiding onvermydelyk plaets grypen moest.
Vol van die gedachte en zyne ziel geweld aendoende om er zich aen te gewennen, was hy met den dageraed opgestaen, om zynen Rudolf vaerwel te zeggen. Hy vond dezen in zyne kamer niet en Johan meldde hem dat de ridder by den baron van Herendal was, en dat zy verzocht hadden niet gestoord te worden.
Daer hy dus zynen broeder niet kon zien en geene lust had om intusschen te ontbyten, besloot Ulrich in het bosch te gaen wandelen, om er eenige afleiding en troost te zoeken in de droevige gedachten welke hem vervolgden. En wel mogt hy de hoop hebben daer troost te erlangen, de zuivere jongeling; want hy beminde de
| |
| |
eenzaemheid! Een boomryk en verwilderd bosch, eene vlakke heide bragten de zuiverste snaren zyner ziel in beweging, en verhieven haer in de dwaelwegen der onuitlegbaerheid. Daer vond hy in alles een raedsel, eene vraeg, een uitleg... want hy was een dier droomers die in alles God zien, die hem erkennen in de bladeren der boomen, zoo wel als in de kronkelingen van den aerdworm; die in alles zyne onopvatbaerheid met zyne bevatting vinden! Hy was een dier zielspoëten, niet geschikt om heldendaden te bezingen, niet geschikt om de menschen te bespotten of op te vyzelen, maer by welke ieder innige klank een lofzang tot den Alvader is, ieder zucht een gebed tot God, om hem hulp voor het menschdom af te smeeken...
Dat was ook zyn eenige troost en tevens zyne eenige betrachting; want hy leed door het lyden der stervelingen, en al zyne poogingen wilde hy doen dienen tot hun geluk, doen strekken tot hunne verbetering...
Maer wat kon de arme jongeling met zyne droomeryen aen de verbeesting der laten, de vertiegering der edelen, de verslaving der vrouwen, welke alle, zoo als Regina, listen en lagen moesten te baet nemen om slechts eenen schyn van vryheid te genieten.
Wat kon hy aen dat alles met zyne droomeryen? Want men denke niet dat hy een handelend karakter had, zyne ziel was daerom te goed en dus te lydelyk... Hy had slechts de kracht om aen het geluk der menschen te droomen, God te bidden het hun te laten geworden, en te lyden met de rampen der stervelingen na te zien!
Hy leed daerdoor verschrikkelyk en altyd, ofschoon heimlyk. Maer dat lyden was zyn leven, was eene der grootste genietingen van zyn afgefolterd hart!... Want ja, hy zou verheugd al de rampen der menschen
| |
| |
getorscht hebben, om hun eenen eenigen stond algemeen heil te bezorgen... Zeer natuerlyk werd hy noch verstaen, noch begrepen... De oogen zyner tydgenooten, steeds rustende op het bloedig slyk der slaverny en der dwingelandy, waren te zeer verblind, om die zon van vryheid en geluk te zien, laet staen hare weldadige stralen te waerderen, welke zy echter niet dan in het geheim schieten dorst. Zy was daer immers toch maer uit het ryk der zaligen verdwaeld om door aerdsche vuiligheid bevlekt te worden?
De om hem bruisende driften moesten Ulrich natuerlyk verbryzelen.... zy konden niet dan zyne afgemartelde ziel, ter verschrikking, naer de etherwereld jagen, om daer te bewyzen hoe vervallen het menschdom was. Want de natuer had den armen jongeling niet geteeld dan om hoovaerdig aen God te toonen dat zy nog menschen voortbragt.... En God had medelyden gehad met dien mensch tusschen de menschen verdwaeld; hy had hem tegen den aenval der liefde beveiligd, en, hoewel die weldaed misschien de oorzaek der verplettering van Ulrich werd, was het niettemin eene weldaed, eenen God waerdig. Immers de Alvader kon hem toch voor zyne deugd, voor de uitmuntende hoedanigheden zyner ziel, niet op aerde straffen met grootere folteringen dan die der helle?....
Want waer bestond de vrouw die Ulrich kon verstaen en hem gelukkig maken? Waer was degene, die geheel zyn hart kon vervullen, zonder door hem zich te laten affolteren door onvoldane lust, door onnagekomene betrachting, door onbegrepene liefde? Waer was de vrouw die het onstoffelyke en het stoffelyke genoeg kon vermengen om het te samen in éene liefde te vereenigen; waer was degene die van lyf en ziel, het ideael in zyn diep gevoel geteeld zoude zyn?..... Ho! zy bestond er
| |
| |
niet! en God wilde niet dat Ulrich zich zou vergrypen en verpanden aen een mismaeksel, goed genoeg voor alledaegsche menschen; maer te gering om dengene te voldoen, die zoo verre van de wereld met zyne ziele was!....
En nogtans waren de menschen verblind genoeg om hem van liefde te verdenken, om hem daerom te haten, om daerom de lust te hebben hem te dooden.....
En ook bestond er een, een laet, die handelend datgene wilde, waerom Ulrich lydend bad, te weten gelykheid en geluk. En die laet begreep Ulrich zoo weinig dat hy reeds besloten had den goeden jongeling te verpletteren, en hem zelfs wenschte te verpletteren in eene algemeene verplettering des adeldoms.
Dien morgen, hoe zeer hy naer afleiding trachtte, hoezeer hy wenschte te verdwalen in algemeene bespiegelingen, hoezeer hy zyn hart wilde keeren tot dien God, welke zoo dikwils door het ruischen der bladeren tot hem sprak, kon Ulrich niet.... De gedachte aen zynen broeder, aen dien man, dien hy boven alle menschen als zyn eigen bloed beminde, kwelde hem te fel. Nutteloos trachtte hy dat bittere aendenken te verdryven, nutteloos wilde hy het door heilryker overwegingen verdringen, hy bragt zich alteenlyk in dien smartvollen toestand, waerin zich alle gedachten verwarren, waerin men denkt zonder te denken, en de ziel in opvattingen ronddwaelt, zonder op te vatten....
In zulken toestand stond hy in het bosch onder een priëel door eiken gevormd, welke hunne breede takken boven zyn edel hoofd ineenklampten en hem half overschaduwden. Achter hem, rondom hem wies weelderig heestergewas, vermengd met klimplanten, die nog hier en daer het valende loover met eene najaersbloem versierden.
| |
| |
Zyn witte mantel hing in breede plooijen om zyne leden, en, het hoofd een weinig gebogen, zag hy met diepzinnig oog naer den chaos die in zyn versomberd voorhoofd woelde, en waervan de gedachten als zichtbaer voor hem dwaelden. Zyne hand stak hy vooruit als om datgene vast te grypen, wat zyne oogen tastbaer in den verwarden kring zyner gedachten zouden ontdekken.
Hy scheen een beeld gemaekt door een dier groote genien, die het marmer tot bezielde menschen schynen te hervormen, en zeer dikwils de schoonheid des menschen met het ideael, der Godheid eigen, vereenigen.
Zoodanig was Ulrich door die geestesoverspanning beheerscht, dat hy den man niet zag, die hem bewonderend en zelfs met schrik aenstaerde, den man die zynen dood gezworen had en by het zien zyner schoonheid eerbiedig terugdeinsde... Want Bernhart, die nooit voor iets geschrikt had, schoot bevend achteruit by het zien van Ulrich's begeesterd hoofd. Hy gevoelde dat die edelman door zyne goedheid de overhand op hem had, en een medelyden, zeer gelyk aen de knaging des gewetens, deed het hem beklagen dat hy, Bernhart, zoo een engel verpletteren wou... Dit gevoel werd echter weldra in het hart des verbitterden laets gedoofd, en de haet dien hy voor den adel koesterde, deed hem eene gewaerwording smooren, welke hy zich anders gelukkig zoude geacht hebben te kunnen genieten.
Hy greep de hand van Ulrich en zeide snel:
- Ridder, uw broeder Rudolf bemint Regina!
Ulrich zag op.
- Dat is de Geest des kwaeds! - riep hy uit, verschrikt terugdeinzende; maer het hoofd van Bernhart herkennende, boog hy zich gedwee, als gevoelde hy dat die noodlottige laet over zyn bestaen beschikken kon.
| |
| |
Ziende dat hy geen antwoord zou ontvangen, herhaelde Bernhart zyn gezegde, en toen vroeg hem Ulrich, die nog niet geheel van zyne ontroering bekomen was:
- Wat zegt gy, vriend?
- Dat uw broeder Regina bemint, ridder!
- Dat heb ik bemerkt, - antwoordde Ulrich geheel onder den invloed van den magnetischen blik van Bernhart.
- Zy trouwen morgen, ridder!
- Morgen? - vroeg Ulrich verbleekende.
- Ja, maer denk niet dat Regina uwen broeder bemint; neen, ridder, zy bemint eenen andere... en iemand, die het geluk van ridder Raoul zeer ter harte schynt te nemen, zendt my tot u om dat ongelukkig huwelyk te breken.
- Hoe? hoe? - vroeg Ulrich, by het hooren dier wonderbare, geheimzinnige tael van Bernhart, meer en meer benauwd wordend.
- Zoo dezen nacht de stamvader van Herendal verschynt, wordt het huwelyk gebroken, omdat men meent dat die verschyning onheil voorspelt.... Daer is echter weinig hoop dat zulke verschyning plaets grype... Het is reeds eeuwen geleden dat dit nog gebeurd is, indien het al eens gebeurd zy....
- Hewel?... - vroeg Ulrich sidderend.
- Hebt gy my niet verstaen? - grynsde Bernhart, eene beweging makende, die aen Ulrich alles raden deed. En eensklaps verzwond hy tusschen het loover, terwyl hy vrolyk met zynen voet iets te vergruizen scheen.
Ulrich voelde als een pak van zyn hart, toen de laet verdwenen was: zoo noodlottig werkte dezes woest, doch schoon en edel voorkomen op zyn gestel. Echter was de ridder verre van geheel gerust te zyn. De woorden van Bernhart zweefden hem voor den geest en deden hem
| |
| |
onwillens sidderen. Niet dat hy vreesde met zelf den ouden Raoul te spelen, het ware spook te verbitteren, neen; want de fyne jongeling begreep dat die spooken slechts geteeld werden in het brein van menschen, die, des nachts, door de grootsche geruchten der toen schier onbewoonde velden getroffen, die verschynselen waenden te zien; en dat er alzoo legenden gevormd werden, welke geheele landstreken verschrikten.
Hy moest dus voor geen onheil van dien kant beducht zyn; maer hy aerzelde een bedrog te gebruiken, dat, hoewel het dan al eens zynen broeder redde, toch een bedrog was. Hy vreesde dat de herinnering aen die kleine feil, geheel zyn leven, aen zyn geweten zou knagen, als het nawee van een schrikkelyk schelmstuk.... Niettemin wilde hy zich een geheel leven zulk naberouw getroosten, als hy zynen broeder slechts gelukkig maken kon. En maekte hy hem dan niet gelukkig met hem van de zyde eener vrouw te rukken, welke hem niet beminde? Nogtans, zoo hy, vooraleer tot dat uiterste te komen, nog eene pooging deed om zynen broeder over te halen om van Regina af te zien!.... Maer zou de jaloezy die Rudolf tegen hem had opgevat dan niet vergrooten? Zou het niet schynen of hy dien stap met verraderlyke inzichten, alleen uit eigen belang, deed?
Hy zag dan van dat ontwerp af en besloot naer nadere omstandigheden omtrent het spook te vernemen.
Hy stapte mismoedigd naer het slot, toen hy van verre vader Harno zag, die, traeg en onverschillig, denzelfden weg volgde.
Het was de eerste mael dat Ulrich dien monik met aendacht bezag, en hy gevoelde zich zoodanig ontroerd by het zien van dat koel en vleeschryk wezen, dat hy een oogenblik onbewegelyk staen bleef.
- Ho! - dacht hy, - dat is nu nog vreeselyker
| |
| |
dan die laet van straks. Die ten minste heeft eene ziel en bezit in zyne afgryselykheid nog iets dat aen zyn hemelschen oorsprong herinnert; maer die monik, die monik is het echte redelyk dier, dat, slechts door zyne rede boven het beest verheven, dát eenige, wat ons by de godheid brengt en dus tot menschen verheft, het gevoel, ontbeert!
In weêrwil van zynen afkeer, naderde hy den monik; want hy had besloten alles op te offeren om zynen broeder te redden, en zoo al weêr aen éenen groote hartepynen te sparen. Hy nam dus Harno by de hand en zei nederig:
- Goeden dag, vader!
- Goeden dag, kind!
- Ik vermeen vernomen te hebben dat de stamvader van Raoul uw klooster stichtte?
- Het is zoo, myn ridderlyke zoon.
Daer Ulrich de wyze van begraven kende wist hy genoeg tot het bereiken zyns doels; hy vroeg dan na een oogenblik:
- Het is zeker wel aen de leeken toegestaen het heilig habyt uws kloosters te dragen, en misschien zyn er aen die nederigheid, wel aflaten en vergiffenissen verbonden.
- Gelyk ge zegt! - antwoordde Harno, den ridder met zyne koele oogen zoo steil beziende, dat deze huiverend terugdeinsde. - Doch, - hernam hy, - ik geloof dat de verdiensten grooter zyn, wanneer men zich voor eenige dagen geheel aen den regel van het klooster onderwerpt en zich daer opsluit; ik zou u dat zelfs aenraden, - en hy drukte een weinig op die woorden, - want ik geloof dat er dispensatie moet gegeven worden om het heilig habyt buiten aen te houden.
| |
| |
- Ik zou het nogtans voor buiten verlangen, - zei Ulrich.
- Om het godvruchtig en met heilige nederigheid te dragen?
Die vraeg, door Harno met zyne gewoone koelheid uitgesproken, scheen dusdanig het hart van Ulrich te doorgronden en er het voorgenomen bedrog in te zien, dat deze stamelde toen hy byna onverstaenbaer:
- Ja, - zegde.
- Gy zult dan naer het klooster moeten gaen - zei Harno, terwyl hy de hand uitstak om hem den weg te wyzen. Maer die beweging had zyne kleederen wat doen openvliegen, en nu zag Ulrich dat daeronder nog een habyt en eene fakkel verborgen waren.
- Zie! gy hebt daer een kleed? - vroeg hy zeer verwonderd.
- Ik kan u dat toch niet geven, - zei Harno zoo onverschillig dat hy Ulrich van zyne verwondering terug bragt. - Het is voor andere nederige kinderen bestemd; maer ga naer het klooster en men zal er u een bezorgen. Vaerwel, myn zoon, en dat het heilig habyt onzer boetedoening u bescherme! - En de monik vervolgde zynen weg.
Ulrich stapte hem langzaem na: hy was niet zoo beraden meer om als Raoul op de kanteelen te verschynen; want de geheele samenspraek met Harno had hem doen gevoelen hoe onrustig de minste leugen de menschen maekt, en dat ging zoo verre, dat hy de laetste woorden des moniks als eene waerschuwing aennam. Hy besloot dus eerst alles by zynen broeder te wagen, en dan slechts het bedrog te gebruiken, als de dringendste redenen hem er toe zouden noodzaken.
Zoo denkende, trad hy in het slot juist toen de monik den grafkelder insloop om het habyt en de fakkel aen Bernhart te overhandigen.
| |
| |
Harno verscheen weder oogenblikkelyk in het voorhof, en Ulrich zag hem weinig daerna, verzeld van al de dienaren, welke het lyk van Johans vrouw droegen, de keuken uitkomen, om de laetste pligten aen de overledene te gaen bewyzen.
|
|
Auteursrechtvrij