|
| |
II.
Op het oogenblik dat de tweelingen langs de groote poort het slot inreden, sloop Bernhart er langs een ander deurken binnen. Hy had de broeders nagestaerd tot dat ze op de ophaelbrug gekomen waren. Toen zegde hy den monik vaerwel en liep, nevens de gracht, tot over een hulppoortje, dat aen den achterkant van het slot in den muer gehouwen was.
De brug van dat poortje was weggenomen. Bernhart kende reeds lang die moeijelykheid, ook liet hy zich zonder nadenken in de gracht glyden; want hy was verzekerd daer groote steenen te vinden, welke van afstand tot afstand in het moeras geworpen, hem er den overlogt mogelyk moesten maken.
Het poortje was nu ettelyke voeten boven het moeras verheven; maer uit den muer had men eenige steenen gekapt, en die holten dienden tot zoovele treden langswaer Bernhart de opening binnen klauterde.
Langsdaer kwam men in den lusthof, die, tusschen de muren ingesloten, tot veilige wandelplaets aen de slotvoogdes verstrekken kon. Te midden van dit park was een groote vyver.
Die lusthof werd door den grooten vierkanten toren en andere mindere gebouwen van het voorhof gescheiden, waerop Rudolf en Ulrich langs den grooten ingang gekomen waren.
| |
| |
Bernhart sloop nevens den muer en door het heestergewas heen tot by den grooten toren. Hier wachtte hem een dienaer aen een deurken dat op eenen trap openging welke steil naer beneden schoot.
Die trap geleidde naer den somberen grafkelder der familie Raoul van Herendal....
En het was in dien grafkelder dat Bernhart steeds eene veilige schuilplaets gevonden had.
- Uw eten staet op het graf van Raoul - zeide de dienaer.
- Dat dan het beeld des stamvaders van uw meester het maer verzwelge - antwoordde Bernhart bitter. - Ik eet niet.
- Gy schynt aengedaen, Bernhart.
- Al hetgeen my nog aen het leven hechtte vergaet, Johan.... De twee ridders zyn gekomen.
- Ik heb dat gezien.
- De eene is over twee jaer nog hier geweest.
- Dat is die, van welken gy vermoeddet dat hy Regina beminde?
- Dezelfde, Johan, dezelfde!
- Maer Regina mint hem niet, Bernhart.
- Wie weet?.... En het vuer der razerny kleurde het voorhoofd van den laet.
- Zy zal zelve u daervan verzekeren, goede jongen. Zy beval my u te vragen wanneer gy haer spreken wilt. Van avond kan zy niet, vermits het verwelkomfeest der ridders misschien laet in den nacht voortduren zal.
- Ziet gy wel, de ridders scheiden my reeds van haer! Ho! Johan, Johan, ik wil haer niet meer zien, ik wil niet!.... Welligt strekte ik haer slechts ten spot! - En Bernhart lachte bitter.
- Wat durft gy van haer denken, Bernhart? Ho, zy brandt van liefde voor u, jongen! Geloof me, ze sprak
| |
| |
van avond nog zoo bezorgd over uw welzyn en over uwe veiligheid!.... Zie, straks beval zy my nog u toch te smeeken u morgen niet in het bosch te wagen, vermits dat den vreemdelingen tot uwe ontdekking aenleiding zoude kunnen geven.
- Zy wil dan dat ik gansch den dag by de dooden verblyve? ze heeft toch gelyk: beter ware het voor altoos by de dooden te zyn - voegde hy er haestig grynzend by.
- In den grafkelder zyt gy toch het veiligst, Bernhart. Heer Raoul zou niet durven vermoeden dat iemand daer eet en slaept.... Op het slot zyt ge ook buiten gevaer, vermits uit liefde voor de goede Regina u niemand verraden zal; maer buiten, nu er vreemdelingen zyn, is het gevaerlyk.
- Ik zal morgen de jagt bywoonen, Johan!
- En waerom wilt gy aen het verzoek onzer goede meesteres, van uwe beschermster, van uwe geliefde niet voldoen?
- Omdat ik wil zien of ik te vreezen of te hopen heb - riep Bernhart vurig uit. - Regina en hare ridders wil ik gadeslaen, en zoo iets van haer gedrag my doet vermoeden dat zy heur hart voor een van hen verweeken voelt, werp ik my voor de voeten van Raoul en geef mynen hals aen zynen beul!
- Bernhart, Bernhart! gy treedt uw geluk met voeten....
- Myn geluk! gy noemt dan geluk dat leven van onrust, smart, vertwyfeling, welk ik lyde! - en de laet greep woedend den arm van Regina's dienaer, terwyl hy stil maer op razenden toon voortging: - Lang genoeg heb ik dat geluk genoten! lang genoeg ga ik om met de dooden, om my aen de gedachte des doods te hebben gewoon gemaekt!.... Ho Johan, twee jaren, twee lange jaren, buig ik nu gedwee den kop onder de slaverny van
| |
| |
den angst, van den armzaligen schrik, ontdekt te kunnen worden.... Dat is dunkt me genoeg.... Ik voel my tot iets anders bestemd, en het is my een schelmstuk myne bestemming zoo eenen langen tyd te hebben onderdrukt!.... Ik wil tegen de edelen opwoelen, hunnen kop verpletteren of zelf bezwyken.... Gy weet, gy weet wat my naer wraek dorsten doet.... Wel nu, die wraek, die my zoo heilig moest zyn, heb ik uit liefde voor Regina uitgesteld, en het is Regina welke die wraek volmaken kan.... Zy zal my helpen wreken; ja, Johan! ik zweer het u, of ik zal sterven.... In myne wraek zal ik uw lyden, het lyden van al de laten wreken, vermits ik onze verdrukkers vermorzelen zal.... Ik kan wel gansch den adel niet verpletteren, hen allen niet vernielen; maer toch zal ik den kring waerin ik beweeg, er van zuiveren, of ten minste den adel straffen, hem zyne wreedheid en zyne onbezonnen dwingelandy doen bevroeden! En gelukt my dat niet, bezwyk ik onder die taek my door den wreker der lyders opgelegd, dat my dan Gods donder verplette en in den afgrond nedersmyte!...
- Bernhart, Bernhart! gy roept Gods wraek!...
- Ho, dat ge de waerde uwer menschheid niet gevoelt! - viel Bernhart Johan woedend in de rede. - Dat gy u allen laet temmen gelyk men de beesten temt!... Dat gy toch uwen breidel niet breekt en niet te gelyk opstaet als éen man, om alle edelen in éens te verpletten en te vermalen in bloedig gruis!.... - en hy sloeg zich het voorhoofd met wanhoop.
- Maer jongen, hoe zouden wy tegen den magtigen adel opstaen?... Zeg eens, ware er mogelykheid geweest ons aen hun juk te onttrekken, hadden onze vaders, onze grootvaders dat dan niet gedaen? Die bukten immers ook, onder dezelfde wreede dwingelandy?
- En gevoelden gelyk gy gevoelt, dat is te zeggen -
| |
| |
laf! zy spraken gelyk gy spreekt, laeg en lafhartig! Ho? Johan, Johan, zoo spreekt men ligt tot dat het uer daer is, het schoone uer der verlossing, wanneer ieder zal gevoelen wat ik gevoel, ieder zal denken wat ik denk!... Ik! die nu, rampzalige, alléen het hoofd ophef tegen de onmenschelykste terging van menschen!....
Moedeloos zakte zyn hoofd op Johan's schouder neder; deze sprak op eenen toon vol medelyden:
- Goede Bernhart, ik zie het, gy lydt, maer het is toch door hoogmoed, vriend lief!.... Waerom zoekt gy toch uw lyden? waerom laet gy u niet medevoeren door den stroom die ons allen door het leven zweept?... jongen, jongen, indien gy het hoovaerdig hoofd gedwee nederboogt, indien gy u aen de onweerstaenbare kracht des noodlots onderwierpt, wat zoudt gy gelukkig zyn!... Bemind van de dochter eens meesters, die uw meester niet meer is, vermits hy u dood waent!... Uw voedsel ontvangt ge zonder arbeid, in verzekering rustende....
- By de dooden! - viel Bernhart hem in de rede, terwyl hy hem met vonkelende oogen bezag. - En gy waent dat geluk, rampzalige!.... Ha! - knarstandde hy voort - ha! gy aenziet het voor een welzyn het voedsel dat u door uwe menschheid toekomt ten almoes te krygen! Ha! gy rekent het gelukkig geen meester te hebben, daer de mensch geen meester kan hebben dan God!... En gy durft zeggen dat het een geluk is van zyne meesteres bemind te worden! ha, ha, ha! als of een man het voor iets buitengewoons moest houden dat eene vrouw haer oog op hem geslagen heeft! Johan, Johan, en gy herinnert u dan niet dat men overal naer my zoekt; dat eene eeuwige veroordeeling op my drukt; dat zoodra Raoul weet dat ik besta en waer ik ben, er geen oogenblik te twyfelen valt, of ik hang aenstonds dáer, daer boven dezen toren, aen de galg, nevens....
| |
| |
God, God! en ik zou my niet wreken! en ik zou.... Johan, Johan! beneden by de graven alleen denkt men vry aen wraek en aen dood, daer komen my de ontwerpen van vernieling in den geest gelyk 's avonds de sterren in den hemel! Daer alleen adem ik vry en ik denk hoe ik toch eens voldoening bekom voor my en mynen vader!...... En Bernhart liep in zyne vervoering den steilen trap af en stortte de armen uitgestrekt, tusschen de graven op zyne knien neder. Johan bleef verwonderd aen het deurken staen. Hy besefte niet hoe een mensch zoo hevig kon uitvaren tegen maetschappelyke schikkingen, welke hy zelfs noodzakelyk waende, en die hy meende door God zelven zoo beschikt te wezen. Ook schudde Johan weemoedig het hoofd, uit medelyden met hem die zich tegen Gods oordeel verzetten wilde, want hy was verzekerd dat de jongeling er zich tegen verpletteren zou.
Welligt ware hy nog lang in zyne droeve mymering over die roekeloosheid voortgegaen, zoo geene verwarde geruchten, uit het voorhof opgestegen, zyne aendacht gewekt hadden.
Hy draeide schielyk den hoek van den toren om en bevond zich weldra in het voorhof.
Hier heerschte wel geene buitengewoone, maer toch eene voor Johan onverwachte drokte. Een hoop dienaren en laten liepen bezorgd door elkander, en haelden de werktuigen byeen, welke toen tot eene hertenjagt gebruikt werden. Anderen ontsloten de hondenstallen en hadden moeite de moedige brakken, jagt- en speurhonden, die, in wilde verwarring, het hof opschoten, in toom te houden.
- Wat is hier gaende? - riep Johan verwonderd.
- Wy moeten het hert gaen opjagen - kreeg hy ten antwoord.
| |
| |
- Zoo! en dat zoo in eens?
- Ridder Raoul beval het daer even; hy verlangt morgen de aengekomen edelen met eene hertenjagt te verwelkomen.
- Bravo! spring dan maer vooruit, jongens, - riep Johan - op dat de meester, als hy morgen het bosch inkomt, van het wild voldaen zy. - En hy mengde zich vrolyk tusschen de dienaren.
Ha! Johan, gy zyt daer! - riep er eensklaps een van deze - ik heb u al zoo lang gezocht.
- En waerom, goede Rosse?
- Wel jongen uwe vrouw....
- Hewel, myne vrouw? - vroeg Johan verbleekende, hoewel hy zich van zyne schielyke ontroering geene rekening geven kon.
- Is in de keuken dood gevallen!
- Dood gevallen? stotterde Johan.
- 't Is niet waer, Jan, zy leeft nog! - riep een ander.
- Dood! dood! - snikte Johan sidderend.
Zy leeft nog, zeg ik u immers, - hernam hy die het laetst gesproken had. - Het is slechts eene beroerte die zy heeft gekregen.
- Ho! dan zal zy toch sterven! - riep Johan uit, terwyl overvloedige tranen zyne oogen ontrolden.
- Gy hadt u daer immers toch den eenen of den anderen keer aen te verwachten - hernam de Rosse op troostenden toon. - Zy was voortdurend ziekelyk.
- En de felle rook die by het bereiden van het feestmael in de keuken heerscht zal haer verstikt hebben.
- Dood! dood! riep de dienaer nog bedwelmd van den slag, welke hem zoo ombarmhartig getroffen had - Myne Johanna sterft!.... God! God! - herhaelde hy zonder naer degene te luisteren die hem hunnen troost
| |
| |
aenboden. - Ik wil haer omhelzen, zy die my zoo veel lyden heeft helpen torschen, zoo veel smarten heeft helpen verduren! - En hy liep verwilderd rond als om haer te zoeken.
- Ze ligt nog in de keuken, Jan, sprak de Rosse, en de rampzalige Johan spoedde zich wanhopend naer een klein gebouw, dat men aen den rook die uit de schouw steeg en de aengename geuren die de deur ontvloden, ligt voor de keuken kon erkennen.
- De mannen, de mannen vooruit! - riep de jagtmeester met donderende stem!
Johan was juist de deur der keuken genaderd.
- He! Jan, waer loopt gy henen? het is tyd dat wy vertrekken om het hert in 't bosch te zoeken.
- Myne vrouw, myne vrouw ligt op sterven! - was al wat Johan kon uitbrengen.
- Heer Raoul heeft bevolen dat al degene die aen de keuken niet benoodigd zyn ons volgen moeten - was het bondig antwoord des jagtmeesters.
- Maer myne vrouw, myne ongelukkige vrouw moet ik toch vaerwel zeggen eer zy sterft!
- De mannen, de mannen vooruit! - klonk eene andere stem terwyl tevens een zweepslag scherp de lucht doorsneed. - Wat zegt gy van die honden, ridder Rudolf? vervolgde Raoul tegen dezen ridder, terwyl hy op de brakken wees.
- Schoon en moedig....
- He! wat blyft ge daer doen? - schreeuwde de baenderheer, Johan bemerkende, welken de opperjager nutteloos voortstuwen wilde.
- Heer, heer! myne vrouw ligt op sterven!
- Daer is van achternoen juist een kind geboren, dat herstelt myn verlies - zei Raoul.
- Heer, heer, goede heer! mag ik haer eens
| |
| |
wederzien, haer omhelzen eer zy my voor eeuwig begeeft? smeekte Johan op zyne knien stortende.
- Voort, voort, zeg ik u; kan myne jagt naer die byeenkomst wachten?
Johan zynen meester geenen weêrstand durvende noch kunnende bieden, volgde met gebroken harte den stoet, die woest en wild over de ophaelbrug voortstoof.
Nauwelyks waren zy in het veld of de dienaren begonnen onder een te razen en te schreeuwen, zonder aen den armen Johan te denken. Eenige spraken van onverschillige zaken, andere vervloekten hunnen ongelukkigen staet. Vele spraken over Bernhart en de genegenheid die zy hem toedroegen. Hierop werd weldra de samenspraek algemeen en een uit den hoop, De Zwart geheeten, zeide:
- Ja wy zien Bernhart gaerne, maer wat geeft het; we kunnen hem zoo weinig zien; hy moet zich altyd verdoken houden.
- Men moest hem zoo eens ontdekken!
- Dat ik wist wie hem verraden zou - riep De Zwart - ik trok dien aen stukken!
- Hy zou zulks verdienen! Ja, - hernam De Zwart - want zie toch eens wat medelyden Bernhart met ons heeft, en hoe hy de wreedheid onzes meesters vervloekt! Hy moest eens hier zyn, ge zoudt eens hooren hoe hy tegen diens gedrag zou uitvallen.
- Het is wonder!
- Maer het ware beter dat hy het niet deed, - viel hier een gryzaerd op uit, welke zich nog niet tusschen de samenspraek gemengd had.
- En waerom niet De Grys? ik hoor het zoo gaerne.
- En ik ook.
- En ik!
- En ik dan!
| |
| |
- Maer waertoe dienen zyne uitvallen? - hernam de ouderling.
- 't Is waer, wat winnen we er mede?
- En toch hoor ik gaerne hoe Bernhart onzen dwingeland vloekt; dat geeft myn hart lucht, - zei De Zwart.
- Dat is toch wel waer - vervolgden velen.
- Maer wat wint ge er mede? - hernam De Grys met meer vuer. - En wat heeft Bernhart er nu al mede gewonnen met zich altoos tegen zynen meester te verzetten?
- Waerachtig niets!
- Integendeel zulke dwarsdryvery verergert onzen staet, jongens! Met tegen onze meesters in te gaen verbitteren wy hen meer en meer, en te denken hen te kunnen vernietigen ware onzin; zy waren er vóor mynen tyd, mannen, en zullen er na uwen tyd zyn, gelooft me.
- En toch, ik weet niet - zei De Zwart - het is toch onregtvaerdig en ik vind dat Bernhart gelyk heeft.
- Met al het gelyk dat hy heeft, mag hy het daglicht niet meer zien en wy mogen ten minste vry in de bosschen loopen. Hy leeft nu by de dooden.
- Daer moet het toch schrikkelyk zyn! - riepen er velen, zich by het aendenken dier yselykheid hunne slaverny getroostende.
- Wat my betreft, ik zou niet durven in dien grafkelder gaen! - hernam de oude, en allen huiverden by het aendenken der geesten welke naer hun vermoeden in zulke kelders rondwaerden.
- Het moet toch yselyk zyn daer te slapen.
- En by dien Raoul, die daer alle nachten weêrkomt.
- Johan moet toch ook wel beven als hy daer het eten van Bernhart brengt - zei De Zwart.
| |
| |
- Zou de geest van den ouden Raoul hem nog niet aengesproken hebben?
- Zyt-de zot, dan zou de geest hem wel de ribben hebben gekraekt!
- Hewel! al moest hy my den nek omwringen, toch zou ik gaerne den kelder ingaen als de goede Regina het my, gelyk aen Johan, gebood!
- Ik ook, ik wil door een vuer loopen voor Regina, want die kan u nu toch bezien, he! met oogen! zie! ge zoudt zweeren dat ze u uit liefde wil opeten.
- Ik wou Johan wel zyn, om haer te kunnen voldoen; ze is toch de goedheid zelve - zei een ander.
- Maer waer is Johan, ik zie hem niet.
- 't Is waer, waer is hy? - Johan, Johan! waer zyt ge? - riepen allen.
En nu zagen ze eerst dat de ongelukkige eenige schreden voor hen heen stapte.
- He Johan! waerom komt ge niet by ons? - riepen zy.
Johan antwoordde met zyne tranen.
- Hy weent gelyk? - vroeg er een.
- Ik hoor dat... wat is er Johan?
- En myne vrouw dan! myne vrouw! - riep Johan tusschen zyn droevig snikken.
- 't Is waer zyne vrouw is aen het sterven!
- Hadt gy dat dan vergeten, Rosse?
- Ik had het zuiver uit myn hoofd verloren - antwoordde deze.
- Het is toch wreed haer dan te moeten verlaten - sprak de gryzaerd.
- Of het wreed is, De Grys! Ho! had ik haer maer kunnen vaerwel zeggen; maer éens, éens maer kunnen zien! Helaes zy zal nu ver van my gestorven zyn - en Johan bedekte zyne oogen met zyne handen.
| |
| |
- 't Is toch schrikkelyk!
- Schrikkelyk? och, broeders, zoo ik heur maer aen Regina had kunnen aenbevelen, dan ware zy toch niet zonder hulp gestorven, want die helpt de ongelukkigen en de stervenden... Maer nu! Ho, ik mag er niet aen denken, nu ligt zy daer als een beest, want allen zyn aen hun werk bezig en niemand die haer hulpe bieden kan.
- 't Is toch ongelukkig!
- Ongelukkig? o God, zoo treffen ons toch alle slagen! haer nu zóo moeten laten sterven!
Wanhopig rukte Johan zich de haren uit het hoofd.
- Maer hebt gy al aen vader Harno gedacht? - vroeg De Zwart, wyl hy de hand van Johan goedhartig vastnam.
- Wat kan die goede pater nu, wat kan hy? Hy komt nu immers te laet; myne vrouw is al dood! dood! - weende Johan.
- Wie weet? - vervolgde De Zwart - zoo de pater er eens by kwame?...
- Ach! zoo hy ze nog eens levend vond, De Zwart! Zoo hy haer voor my nog eens omhelsde, heur maer éenen, éen enkelen kus voor my gaf! Zie, dan vergat ik alles, alles, want met die vrouw heb ik toch al zoo veel geleden!
- Dat wy hem gingen roepen, Johan?
- Maer kunnen, maer mogen wy? - riep Johan wanhopig uit.
- Wy zyn immers niet verre van het klooster en Gangulf, de opperjager, zal ons dat wel toestaen.
- Loopt dan, loopt dan! Ho, wat vervult ge myn hart met hoop! zie, goede vrienden, ze moest zoo nog eens leven, ze moest nu maer in zwym gevallen zyn... Ho Gangulf, meester Gangulf, laet my naer het klooster loopen! - smeekte Johan zich naer den jagtmeester wendende.
| |
| |
- Wy verliezen te veel tyd, - antwoordde deze: maer weldra door de smeekingen van Johan getroffen stond hy hem zyne bede toe. Dan, na zich eens bedacht te hebben vervolgde hy:
- Of liever, wy zullen allen medegaen om elkander niet te verliezen; dat men slechts met de honden de groote baen naer het bosch volge.
Stilzwygend sloeg de stoet den weg in naer het klooster, en weldra genaekte hy dat grootsche gebouw, van welks top Christus zyn hoofd met liefde naer de ongelukkige bezoekers te buigen scheen.
Wel was dat klooster plomp en naekt van bouwtrant; wel werd het door eene diepe gracht omgord en scheen het veeleer tot eene krygsschans dan tot een huis des gebeds geschikt; maer toch bezat het die woestheid, die somberheid, die wreedheid niet, welke zoo klaer op het slot uitblonken.
Van welbebouwde akkers was het omzoomd en boomen die aen den overkant der gracht weelderig groeiden, bewimpelde de naektheid zyner muren met liefelyk groen. In vredestyd werd de brug nooit opgehaeld; zoodat de dienaren van Raoul zonder eenige hindernis de poort genaekten, welke echter met al de voorzorgen, in die onrustige tyden vereischt, gesloten was. Zware noten, die streng door de lucht weêrklonken verkondden dat de vaders, zelfs in den nacht, den Heer der heeren met gebed en zang loofden. By het hooren dier plegtige toonen ontblootten de jagers eerbiedig hunne hoofden, welke zy met de slip van hun kleed tegen de nachtkoude beveiligd hadden, en eenige knielden zelfs, om hunne stille bede met den statigen psalm der vaders te vereenigen.
Johan en Gangulf klopten hevig op de poort; maer menigmael dreunde de kloostergangen van hun gebons,
| |
| |
eer de paters het geluid vernamen en hun antwoord verleenden. Eindelyk hoorden zy de stem van vader Harno, die hun door het poortraemke toeriep:
- Vrede zy den menschen, die van goeden wille zyn!... Wy openen niet met den nacht, vrienden.
- Vader, vader Harno! - riep Johan de welbekende stem tegen; maer de monik herkende de ontroerde stem des dienaers niet en vervolgde:
- Zyt gy misschien verdwaelde reizigers? De tyden zyn slecht en de booze waert op de wegen. Wy mogen niet openen, het is te gevaerlyk. - En het yzeren raemke sluitende, verliet hy de poort.
- Vader, vader! - herhaelde Johan, wanhopig zyne gebalde vuisten op de benagelde poort te bloede slaende, - vader! vader! ik ben het, ik, uw Johan. Myne vrouw sterft, myne vrouw sterft! - herhaelde hy, als uitzinnig de poort onder hevige schokken doende daveren.
- Pax vobis!... Pax vobis! Wie zyt ge dan? - riep de monik terugkeerende.
- Dienaers van ridder Raoul, riep Gangulf, met zyne lans aen het geklop van Johan meer weêrklank gevende.
- Pax vobis! Pax vobis! zeg ik u! - riep de pater, - ik zal immers wel openen, als ik weet dat gy de dienaers van heer Raoul zyt.
Hy liet eenige stralen van een klein lantarentje naer buiten schieten, en weinig daerna, hoorde men de ketenen en grendels rammelen, waermede de pater een klein poortje, dat in de groote openging, ontsloot.
- Vrede zy met ulieden! - hernam de vader, toen hy buiten was, - en zalig zyn ze die arm van geest zyn! - en hy zegende de dienaren die voor zyne voeten nederzonken.
| |
| |
- Och vader, eerwaerdige vader! - viel Johan uit, terwyl hy de knien des moniks omhelsde, - vergeef my zoo ik u in uw gebed verstooren kom!
- De dienaren des Heeren zyn ook de dienaren der menschen; - was het antwoord van den monik.
- Ho, indien dat zoo is, goedhartige vader, help dan myne beminde vrouw die aen het sterven is! Ga toch naer het slot, ga toch, lieve vader, om haer uwe hulp te bieden.
- Is uwe vrouw aen het sterven, Johan? - vroeg de vader, zonder eenige aendoening te laten blyken. En daer hy niet dan snikken ten antwoord ontving, vroeg hy: - Is dat die dikke, dikke vrouw niet, die altyd in de keuken is?
- Ja, ja, goede vader, gy zult haer toch helpen, niet waer? Gy zult aenstonds, aenstonds naer het kasteel gaen, want er is niemand die haer hulpe bieden kan!... En ware zy dood, vader! ware zy dood! - Sidderend klemde zich Johan aen de handen van den monik, die koel hernam:
- Dat zou kunnen gebeuren, jongen: de dikke menschen zyn aen schielyke dooden onderhevig, morgen of overmorgen wacht my eene beroerte, en...
- Maer vader, vader! gy zult haer toch helpen? - hernam Johan verwilderd. - Ach dat zy nu eens stierf zonder ik haer wederzag, o God! o God!...
- Kom, kom jongen, bedroef u zoo niet... Als er hulp is....
- Zoodat gy gaen zult? - viel de jagtmeester hier tusschen. - Wy hebben geenen tyd om hier langer te vertoeven.
- Vlugt! vlugt! vlugt toch! - klonk eensklaps de stem van een dienaer die, gansch beslykt, kwam aengeloopen, en zich als bewusteloos tegen de poort vallen liet.
| |
| |
- Wat is dat? wat is dat? - riepen allen, verschrikt achteruit deinzende.
Ik zeg u... vlugt, vlugt toch!.. God! gehangen, gehangen!...
- Pax vobis! - zegde de pater zyn lantarentje vooruitstekende om den nieuwgekomene in oogenschouw te nemen; en daer hy zag dat het een dienaer van het slot was:
- Wat is er Gedeon? - vroeg hy.
- Wel stotterde de andere - ik kom hen verwittigen dat er een van hen, ik zelf mogelyk, zal hangen...
- Hangen? hangen?
- Hangen, en waerom? - vroeg Harno koel.
- Ach zie! onze meesteres hadde my zeker bevolen u te verwittigen; maer zy kon niet... zy zat by de ridders aen tafel..... En ik heb geloopen, geloopen, buiten adem.....
- Maer wie moet er hangen? - vroeg de monik.
- Ik wilde toch zoo haestig zyn... en ik ken den weg van Bernhart zoo slecht!.... Ik ben in de sloot gevallen en daermeê zoo beslykt....
- Maer waerom en wie moet er nu gehangen worden? - herhaelde Harno.
- Ach, vader, ik weet het niet... ik, gy... altemael mogelyk!
- Maer waerom, kind?
- Er heeft een lyfeigene de ridders, die gekomen zyn, bezien.
- Bezien?
- Fier bezien, en er een leelyk gezicht tegen getrokken!
- En daerom?
- Heeft onze meester gezegd dat wy zullen hangen...
- Hangen! - O dat is schrikkelyk, wie zal dat
| |
| |
zyn? - wie mag het zyn? - Gy? - Gy? - Hebt gy hen bezien? - fier bezien? - o God! o God! - vader Harno! hangen! er wordt al weêr een gehangen! En verschrikt en ontmoedigd klampten zich die ongelukkige menschen aen de kleederen van den monik vast.
Deze aenzag hen met kalmte.
- Kinderen! kinderen! waerom u zoo bedroefd en zoo hevig geschrikt?.... Sterven is slechts het leven verlaten, en het leven verlaten is van uwe smart verlost worden!.... Van daeg gaet de eene, morgen de andere; het is om het even hoe men sterft.
- Maer is het toch niet verschrikkelyk, vader, om eenen edelman te bezien, alleenlyk le bezien, gehangen te worden?
- Ho! zoo Bernhart hier ware!
- Wat zoude hy tegen de wreedheid van Raoul uitvaren!....
- En wat zou het er aen helpen? - zei de gryzaerd die vroeger nog in denzelfden zin gesproken had; - zou de pligtige er minder om gehangen worden?
- 't Is waer, 't is waer en toch....
- Toch, - hernam De Grys - wat kunnen wy er tegen? Raoul kan ons immers dooden als hy wil; hy is onze meester!....
- Maer Gedeon? - vroeg de monik, zich het voorhoofd strykende, - weet gy het wel zeker dat er iemand om zulk klein feit moet gehangen worden? Dat schynt my niet met het belang van ridder Raoul overeen te stemmen.
De monik bedroog zich.
Geheel van het leven afgestorven, had hy zich zoodanig aen zich zelven onderworpen, dat hy uit eigen wil en keus als een levend werktuig geworden was. Hy had
| |
| |
de noodlottige opofferingen, de wreedheden vergeten, welke er zoo dikwils in het leven vereischt worden, om een doel te bereiken, en hy kon dus al de kansen niet berekenen, waerdoor Raoul zich gedwongen waende tot het offer eens menschen te moeten besluiten.
Deze, nogtans, had niets in het hoofd dan den ridders van Hollebeke op alle wyzen aengenaem te zyn. Hy meende aldus de vereeniging zyner dochter met eenen van hen te vergemakkelyken.
Het was in dit oogmerk dat hy begonnen had met de ridders ten zynent te verzoeken. Dan, om al hunne wenschen, als het ware, te voorkomen, had hy de jagt, welke hy voor hen ontwierp, niet bevolen, dan na verstaen te hebben dat ze hun aengenaem wezen zou.
Wy zagen reeds met wat behaegzucht hy zyne honden aen Rudolf toonde en hoe wreed hy den rampzaligen Johan voortjoeg. Door die wreedheid betuigde hy hoe hy zelfs het medelyden opofferde om den ridderen te behagen.
Na dat blyk zyner hardvochtigheid, trad hy verzeld van Rudolf in de eetzael.
Deze was zeer verwonderd, zyn broeder hier in vertrouwelyk gesprek met Regina te vinden. Die freule zag hy nu voor de eerste mael, en hy werd hevig getroffen door hare schoonheid en het vuer dat uit hare zwarte oogen straelde. Iets onbekends welde er op in zyn binnenste en hy voelde zyn hart, met verdubbeld geweld, in zynen boezem kloppen.
Was het misschien dat hy, op eens, voor haer in liefde ontvlamde? Of gevoelde hy slechts die bewondering, welke driftige menschen, zoo schielyk, en, om zoo te spreken, slechts lichaemlyk, voor iets dat treffend is, gevoelen?
Hoe het ook zy, hy benydde zynen broeder.
| |
| |
Iets hatelyks deed hem vermoeden dat Ulrich niet geweigerd had hem op het voorhof te volgen, dan om die samenspraek met Regina mogelyk te maken.
Men zette zich aen tafel en het avondmael liep zonder eenig aenmerkelyk voorval af. Echter dronk Rudolf zeer dikwils op de gezondheid der schoone freule.
Nadat de geregten afgediend waren, en de dienaren aen het lager eind der tafel reeds aen bidden dachten, begon hy, door wyn verhit, zyne reis met zynen broeder te vertellen. Hy lachte geweldig met de zotte voorgevoelens van dezen, en zyn lach was vergezeld van die bittere spotterny, welke ongevoelige menschen zoo knypend voor gevoelige zielen maken kunnen. Hy drukte byzonder op den schrik van Ulrich by het zien van den laet, die hen beiden zoo fier had nagestaerd.
- Fier nagestaerd! En gy hebt den laet niet dadelyk voor zyne onbeschaemdheid gestraft? - vroeg Raoul, vermeenende dat de tweelingen regt hadden over die fierheid verbolgen te wezen.
- Maer, vader, zou de laet dat met inzicht gedaen hebben? - zei Regina, altoos gewend de party der laten te kiezen.
- Hy heeft zelfs leelyke gezichten tegen ons getrokken, niet waer Ulrich? hernam Rudolf al lachend.
- En gy hebt dat toegelaten en gy hebt geen den minsten blyk van misnoegdheid gegeven, alsof gy die onbeschaemdheid in myne dienstbaren goedkeurdet? - riep Raoul.
- Ik wilde hem dooden, en u daerna de schade vergoeden......
- Is het mogelyk! - zuchtte Regina.
- Maer Ulrich heeft het my belet.
Een blik van innig genoegen en van dankbaerheid,
| |
| |
straelde uit de oogen van het aenminnige meisje op Ulrich neder.
Hy zal daerom myn toorn niet ontvlugten! - borst Raoul uit. - Ha, ha! de laten beginnen zich tegen hun dienstgevoel te verheffen; zy grynzen de edele reizigers aen, alsof ze hunne gelyken waren!.. Op myne goederen zal dat toch niet blyven gebeuren, en de onverlaet die zich met u te hoonen heeft pligtig gemaekt, zal ik der raven ten buit hangen!
- Maer vader, lieve vader, is het dan toch zulke wandaed een edelen reiziger te bezien?
- Ik weet niet vaer zich de vrouwen al niet mede bemoeijen, niet waer, ridder Rudolf?.. Ik zeg u, Regina, dat hy zal hangen, ik zweer het u!
De oogen van het medelydend meisje schoten vol tranen. Zy aenzag haren vader met al de liefde waervoor heur hart, in weêrwil van dezes wreedheid, nog vatbaer was; en ziende dat het besluit in zyne zwarte ziel voor goed was vastgesteld, keerde zy haer betraend gelaet naer de rampzalige dienaren, die aen het lager eind der tafel van angst trilden.
Haer blik ontmoette dien van Gedeon, en hare oogen blaekten zoodanig van medelydende liefde, dat deze gevoelde hoe graeg zy den ongelukkige redden zou, en, zonder nader bevel af te wachten, de kamer verliet.
Ulrich sidderde ook. Te fyngevoelend om met de menschen uit de middeleeuwen om te gaen, werd hy verplet door eene wreedheid, waeraen hy zich niet gewennen kon. Hy hadde wel gaerne een woordje ter verdediging des veroordeelden geplaetst, maer welke toonen waren krachtig genoeg om die wreede harten te vermurwen?... Hy zweeg om zich zelven meester te worden.
- En wie was die aterling? - vroeg Raoul na eene
| |
| |
poos zwygens, tusschen welke hy een beker ledigde. - Gy kunt hem toch wel aenduiden?
- Het scheen my dat hy de ringen der dienstbaerheid niet meer droeg: iets dat my zeer verwonderde.
Regina verbleekte. Zy gevoelde dat de misdadiger haer Bernhart was, en eene koude rilling gleed door hare aderen, toen ze overdacht hoe die gebeurtenis tot zyne ontdekking aenleiding geven kon. Zy raekte onwillig de hand van Ulrich aen en scheen zyne hulp tot redding in te roepen.
Een elektrische schok riep dezen tot zich zelven, en de aenraking van het meisje scheen hem een verwyt, om dat hy nog niet ten voordeele van den ongelukkige gepleit had. Hy sprak dus met vuer:
- Maer Rudolf, hoe is het mogelyk dat gy zoo koelbloedig den dood eens menschen eischt? Die man beleedigde my niet: het was slechts zyn hoofd, dat uit nature noodlottig was, welk my met schrik vervulde.
- Maer hy had daerom niet meerder regt u te aenschouwen! - riep de slotvoogd.
- Luister, ridder Raoul, ik voel my vereerd door uwe gastvryheid; maer zoo ze een menschenoffer kosten moet, wenschte ik haer nimmer genoten te hebben. Ik verlang geene levenslange knaging over dien moord, en zoo gy in uw heilloos voornemen volhardt, gevoel ik my verpligt oogenblikkelyk uw slot te verlaten!
Een blik van dankbaerheid was het antwoord van Regina, en Ulrich waerdeerde dien als een heilig loon voor zyne menschlievendheid.
- Het is waer ook! - zei Rudolf half lachend. - Wy spraken daer niet naer den zin van Ulrich, die de laten bemint, alsof hy zelf een laet ware.
Ulrich bloosde.
Maer Raoul smaekte die hoonende spotterny niet,
| |
| |
gelyk het Rudolf hoopte. Ondanks zich zelven, was de vader verblyd, een der tweelingen langs dien kant met zyne dochter te zien overeenstemmen. Dat kon het huwelyk vergemakkelyken. Hy antwoordde dan, hoewel tegen wil en dank:
- De menschlievendheid is niet geheel te mispryzen en myne dochter is er ook niet geheel van ontbloot.
- Dan zou de freule zeer goed met myn broeder overeenkomen, - lachte Rudolf.
Doch hy had ter zelfder tyd spyt over die woorden. Hem dacht dat hy daerdoor een ontwerp van vereeniging voor beiden opperde; hetgeen zoo veel te meer tot stand kon komen, daer Ulrich Regina te voren nog had gekend en zy elkander niet vyandig schenen. Hy gevoelde by die overweging eenen hevigen aenval van jaloezy, welke des te bitterder werd, daer hy besefte dat zyne wreede spotterny het hart van de medelydende Regina voor eeuwig van hem verwyderd had.
Raoul glimlachte.
- Overeenkomen! gy zegt daer zoo al iets, ridder... Vader Harno, myn biechtvader, zegde my eens dat het medelyden tot liefde wekt. Wat dunkt er u van Regina?
Deze werd bloedrood. De vraeg haers vaders, toonde te duidelyk waer hy heen wilde, en hare liefde voor Bernhart bolg zich over Raouls vermoeden, dat zy een ander dan den laet minnen kon. Om hem dus op dit punt te doen zwygen, zegde zy dan ook zoo smeekend, zoo liefderyk, met zoo veel aendrang:
- Ach vader!....
dat Rudolf giste of zy misschien, zoo liefderyk niet sprak, om haren wensch om met Ulrich vereenigd te zyn, voldaen te zien.
Nu twyfelde de driftige jongeling niet meer of daer bestond reeds lang een liefdeband tusschen zynen broe- | |
| |
der en het meisje; en daer hy meende dat hy Regina beminde, gevoelde hy zoo veel misnoegen, zoo veel jaloezy, dat hy zonder Ulrich den goeden nacht te wenschen naer zyne slaepkamer trok.
|
|
Auteursrechtvrij