De dichtwerken

Voorwoordje bij Valentine van Milaan.

Valentine visconti, meer bekend onder den naam van valentine van milaan, was de dochter van den Hertog jean calas visconti en isabella van Frankrijk. In het huwelijk getreden met lodewijk van orleans, broeder van den waanzinnigen Koning karel VI, was zij geplaatst in eene wereld van zedeloosheid en misdaad; omringd door haat en tweedracht, leefde zij in een tijd van ellende en jammer, zooals Frankrijk nimmer gekend had, en in dien nacht van algemeen verderf schitterde zij als een ster van eerbiedwaardige deugd en reinen godsdienstzin. Haar leven was rijk aan liefde, maar arm aan geluk. Henri martin getuigt van haar in zijne Histoire de France: ‘Notre histoire offre peu de destinées aussi tristes et aussi touchantes que celles de cette femme au coeur violent mais généreux, si injustement flétrie par l'opinion, si constante et si malheureuse dans ses affections.’ Bedroefd om het verval van het koningschap, bedrogen door een misdadig gemaal, die in schandelijke betrekking stond tot hare schoonzuster, de koningin, isabelle van Beieren, behield zij overvloedig geduld om den krankzinnigen karel te leiden en op te beuren, en onuitputtelijke liefde

[p. 12]

om den losbandigen lodewijk door zachtheid en toegevendheid tot zich te roepen. Zij zag echter hare vurigste wenschen onvervuld; des konings krankheid van geest bleek ongeneeslijk; haar echtgenoot werd te midden van zijne uitspattingen door gehuurd staal van zijn doodsvijand jean sans-peur, den Hertog van bourgondie, omgebracht. Verpletterd door dien slag, vroeg valentine recht voor den hoon, haar en geheel het koninklijk huis aangedaan; de Koning, in oogenblikken van helderheid, zwoer wraak, maar de invloed van den heerschzuchtigen leenman wist de wapenen der vergelding van zich af te keeren. Hij wist valentine voor zich onschadelijk te maken, door haar met hare kinderen in Sint Blois te doen opsluiten. Het volk haatte orleans om zijne losbandigheid; zijn moordenaar wist dien haat levendig te houden en dien op de nagelaten betrekkingen over te brengen. De geestkracht van den Hertog boezemde der menigte ontzag in, zoodat de weinige stemmen, die zich voor valentine verhieven, gelijk die van den Hertog van bourbon, weinig of niets vermochten.

Valentine overleed in 1408 te Sint Blois, ruim een jaar na haren echtgenoot. Hare jeugdige zonen weenden om haren dood, maar wisten nog de grootte van hun verlies niet te peilen. Een jongeling, hare zonen een weinig in jaren en besef vooruit, stond aan haar sterfbed. Hij was dunois, basterdzoon van orleans, vóór zijn huwelijk verwekt bij mevrouw cany. De basterd, dien valentine, naar den geest dier tijden, in hare nabijheid had zien opgroeien en, naar de inspraak van haar goed hart, in hare liefde had opgenomen, begreep welke smaad het koninklijk geslacht was aangedaan en welk hart men verwoest had. Hij zwoer zijne weldoenster en zijn vader te wreken, en den eed, aan het sterfbed gedaan, heeft hij gehouden, door zijn leven te stellen tegen de vijanden van het huis der valois, en hij was het die op lateren leeftijd jeanne d'arc ter zijde stond in het bekampen van Britten en Bourgondiërs, en die als een der eerste veldheeren verder geschitterd heeft, om zijn ongelukkig vaderland en het zinkende koningschap rust en recht te verschaffen.