Paul Kruger, de leeuw van Zuid-Afrika

[p. 64]

Hoofdstuk IX.
Paul Kruger moet voortaan met één duim door het leven.

De gronden, die in het Noorden van Transvaal op de stammen van Mozilikatze waren veroverd, lagen daar nog onverdeeld en onontgonnen.

Daarom werd er in 1845 een expeditie uitgerust, die er heen zou trekken, om de zaken daar te regelen.

Paul Kruger was gauw besloten mee te gaan, want aan ieder lid van de expeditie zou een deel van de gronden in eigendom worden gegeven.

Zo werd dan de ossenwagen aangespannen en Waterkloof achtergelaten onder de hoede van April.

Paul nam zijn vrouw Maria mee en zijn broer Douwe trok ook mee met zijn vrouw, verder nog z'n broer Theunis en een groot aantal andere Boeren.

[p. 65]

De Trek ging naar de streek in het Noord-Oosten, waar Sekwati nog zo'n beetje de baas speelde.

Niet ver van Sekwati's kraal, bij de Spekboom-rivier, werd het kamp opgeslagen.

Op zekere dag was er vers vlees nodig en daarom besloot Paul Kruger op zijn eentje het veld in te rijden, om te trachten wat vlees voor de middagpot te bemachtigen.

Hij was te paard en had zijn reusachtige vier-ponder bij zich. Zo'n geweer is een enorm, in hout gevat, handkanon, waarmee men een kogel van een ons door de loop kan jagen, maar dat nu juist niet gemakkelijk te hanteren valt. Paul Kruger echter was zeer aan dit geweer gehecht. Hij had het indertijd, toen hij op de olifantenjacht was, ook bij zich gehad en dat het vuurroer zo geweldig zwaar was, hinderde hem allerminst. Toen hij ongeveer een uur had gereden, ontdekte hij een neushoorn. Dadelijk liet hij zijn paard stilstaan, mikte en joeg de neushoorn een kogel van een ons in het lijf. Jammer genoeg was het dier slechts gewond en het zocht dadelijk een goed heenkomen in de struiken.

Doch zo makkelijk zou hij van Paul Kruger niet afkomen.

Vlug sprong deze van zijn paard, laadde zijn vier-ponder opnieuw, om op het vluchtende dier te schieten. In zijn haast deed hij echter te veel kruit in de pan en toen hij vuurde, had er een ontzettende ontploffing plaats, waardoor hij achterover wankelde. Het geweer was uit elkaar gebarsten, juist op de plaats, waar Paul zijn linkerhand had. Toen de kruitdamp opgetrokken was, zag hij de laadstok, het geweerslot en zijn duim voor zich op de grond liggen, terwijl de loop van het geweer achter hem lag. Er viel echter geen tijd te verliezen, want de woedende neushoorn kwam reeds op de jager aanstormen. Nog net bijtijds kon Paul in het zadel springen en zo hard mogelijk wegrijden, achtervolgd door het gewonde dier.

Het werd een rit op leven en dood, die echter slechts kort duurde, want al spoedig kwam Paul bij een smalle beek, waar het paard over heen sprong, maar waar de gewonde neushoorn intuimelde. Aldus van zijn vervolger bevrijd, kon hij rustig naar de wagens terugrijden. Hij had nog de tegenwoordigheid van geest een doek om de bloedende hand te binden en dat was wel nodig ook, want die hand zag er zeer gehavend uit.

[p. 66]

Toen hij het wagenkamp bereikte, zag hij zijn vrouw en z'n schoonzuster bij het vuur zitten. Daar hij bang was, dat zijn vrouw schrikken zou, kwam hij lachend op haar toelopen.

Zij schrikte in het minst niet, want zij meende, dat Paul met een stuk vers vlees aan kwam dragen en de vrouw van Douwe riep vrolijk: ‘Kijk broer Paul eens een vet hapje geschoten hebben!’

‘Och vrouw,’ zei Kruger nu, ‘ga eens even naar de wagen en haal de fles met terpentijn eens, ik heb me wat bezeerd.’

En toen Maria weg was, vroeg hij aan zijn sterke schoonzuster, of zij zijn bandelier eens van zijn schouder wilde halen en de doek van zijn hand doen.

Toen zag zij hoe vreselijk verminkt zijn hand was en dat Paul op het punt stond in zwijm te vallen.

Terwijl zij Maria heen en weer liet lopen, om een en ander te halen, begon zij de wond met terpentijn dicht te branden. Ook riep zij Teunis, Pauls broer, en zei hem, dat hij spoorslags naar het kamp van Hermanus Potgieter moest rijden, om nog meer terpentijn te halen. Potgieter en zijn broer kwamen mee. Ze gingen de wagen in en toen Hermanus de hand zag, zei hij: ‘Verschrikkelijk, die hand wordt nooit weer goed!’ Hij sprong gauw weer uit de wagen, zo akelig werd hij, maar zijn broer zei - zeker om Paul wat moed in te spreken - ‘Kom, kom, ik heb van mijn leven wel lelijker wonden gezien!’ maar hij was toch zo wijs de ossen voor Paul's wagen te spannen en naar het kamp van Hermanus te rijden.

Iedereen daar raadde Paul Kruger aan, een dokter te laten halen en zijn hand te laten afzetten.

‘Ik denk er niet over, om mij nog verder te laten verminken,’ zei Paul, ‘'t is mij zó al erg genoeg.’

‘Ja maar Paul als 't nu eens misloopt je kunt wel bloedvergiftiging krijgen.’

‘Best mogelijk, als 't zover is, zullen we wel weer zien, maar wat moet ik beginnen, als ik mijn linkerhand kwijt ben? Wacht, geef me eens even een mes!’

‘Wat wil je dan?’!

‘Dat laatste stukje van mijn duim er afsnijden, natuurlijk! Zó wordt m'n hand nooit beter.’

Hij greep een mes, om zijn voornemen ten uitvoer te brengen, maar zijn broer nam het hem dadelijk af. Later

[p. 67]

wist hij toch een mes te bemachtigen en begon zich toen op zijn eentje te opereren. Daar dit zonder enig verdovend middel gebeurde, leed Paul natuurlijk ondraaglijke pijnen. Om van de pijn wat minder te voelen, maakte hij zich wijs, dat hij bezig was, een ander te opereren.

Maar toch genas de wond niet vlug.

Maria strooide er fijngemalen suiker op, om te verhinderen, dat er koudvuur bij kwam, doch dit kwam toch en eindelijk stemde Kruger er in toe, dat men een oud-Boerenmiddel zou proberen. Er werd een bok geslacht, de maag werd er uit gehaald, opengesneden en daarin werd de hand gewikkeld. De pijn begon nu te verminderen en nog vóór dat de tweede bok aan de beurt was, was het gevaar voor bloedvergiftiging geweken.

Pas 'n half jaar later was de wond geheel genezen en kon Paul zijn hand weer gebruiken, maar natuurlijk zonder duim.

Kort daarop trokken de Krugers naar de Magalies-bergen terug en zetten ze hun leven op Waterkloof weer voort.

Toen er niet lang daarna een baby werd geboren, kende Pauls vreugde geen grenzen.

Als hij thuis was, nam hij het kind vaak uit de wieg en dan stapte hij er zingend mee door de kamer.

Maar ach, dit geluk duurde maar kort. Maria en het kindje werden beiden ziek. Ze kregen hevige koortsen, die langzaam aan de levenskrachten verteerden.

Paul Kruger deed wat in zijn vermogen was, om moeder en kind in het leven te behouden.

Op zekere dag kwam hij thuis.

Hij had de ziekenkamer een poos moeten verlaten, om enig noodzakelijk werk te verrichten.

Wat hoorde hij daar?

Was dat Maria, die daar met haar heldere stem een lied zong?

Maar dan ging het nu toch zeker veel beter, want zingen deed zijn vrouwtje bijna nooit.

Met een kloppend hart kwam Paul Kruger de kamer binnen en toen zag hij, dat Maria haar dode kindje toezong. Het kindje lag dood in haar armen.

Als vertwijfeld bleef hij staan, hij wist niet, wat hij zeggen

[p. 68]

moest en terwijl hij daar zo stond, zag hij, dat het tere vrouwtje achterover in de kussens zakte en de laatste adem uitblies!

Het is niet te zeggen, welk een smart dit verlies aan Paul Kruger bezorgde. Maandenlang was hij onbekwaam voor zijn werk en steeds maar tobde hij over de vraag, waarom God hem alles, wat hij lief had, opeens had ontnomen.

Dagenlang bracht hij in de eenzaamheid door en toen men hem eindelijk terugvond, zag hij er bleek en vermagerd uit.

Op al de vragen, die men hem deed, gaf hij alleen dit antwoord: ‘De Here heeft mijn ogen geopend en mij alles geopenbaard.’

Van dit ogenblik af, nam hij zich voor zijn leven te wijden aan het welzijn van zijn volk en aan het bevorderen van de godsdienst, zoals hij wist, dat God dit van hem verlangde.