Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(VI, 3)

(279v) [T]e Tripoli wat tijts gheweest hebbende, maecten haer ghereetscepe omme te reysene den naesten wech naer Damasco, maer de cooplieden daer woonende, ontriedent met allen zeere hemlieden omme de groote ghebeerchten die onder weghe ligghen, meest vul sneeden, winter ende zomer, daer de passanten dicwille in bedeerven ende versmooren, ende ooc om eene nacie van heydenen, ghenaemt Madianiten,²⁴ daer in die weghen woonende, den kerstenen buuten maten zeere hatende. Dit hoorende, volghende den raed vanden cooplieden, huerden mulen ende kemelen, ende reisden zo van Tripoli naer Baruten dwelc wel twee dachvaerden verscheeden es, altijts rijdende lancx den costen vander zee, verliesende de beerghen van Libano, latende tghebeerchte van Surien ter luchter hand ende de costen vander Zee Mediterraneum ter rechter hand, zo dat zij quamen een mile van Tripoli toot eenen cleenen doorpkin ligghende up den ouver vander zee, bij welker plecken, omtrent een boochschote weeghs ter zee waert in, men siet spruuten vijf oft zes fonteynen van soeten watere, daer af de middelste eene zeere overvloeyende fonteyne es, want zij bobbelt buuten den sauten watere als oft eenen pot waere die stonde en zode, dat groot wonder ende vremde es; (280r) van desen watere zo doen de beste ende meeste van Tripoli alle weken twee of drie waerf halen toot hueren drinckene, zegghende dadt zeere medecinael es. Van danen voort rijdende eenen verren wech lancx den ouver vander zee, zo lijtmen voor bij vele doorpkins, die alle meest van kerstenen maroniten bewoont zijn, welke maroniten daer omtrent inde beerghen woonen in grooter menichten, meest alle deen bijden anderen, gheen oft lettel heydenen omtrent hemlieden hebbende, zo dat zij wel zouden versamen toot tien dusent persoonen, vrome ende weerachteghe mannen, alle wel metten handboghe schietende, zonder huerlieder wijfs ende kinderen. Dese zelve hebben eenen prince die zij noumen machademo,²⁵ de welke hem als heydene draecht, maer zonder twijfel hij es eensdeels naervolghere den heleghen rudder Sente Sebastiaen,²⁶ want de voorseyde waren tsijnen huuse, daer zij messe daden doen bij haren capellaen, maer de wijle men de messe dede, zoo was altoos een van zijnen dieneers boven up tharaes vanden huuse, wachtende oft daer eeneghe heydenen ghecommen hadden, ende de zelve ghereetschepe daermen met celebreerde, behoorde ooc den machademo toe; nochtans drouch hij de witte dwale an thooft als oft hij heydene gheweest hadde. Dus wesende ten huuse van desen heere, zo wart hem ghevraecht waeromme hij zijn kerstendom niet en openbaerde, up twelke hij andwoordde diverssche redenen. Ten eersten omme dat dese heerlicheit een leen es, dwelc altijts versteerft vanden vader up den zone, zo dattet gheen (280v) officie en es die te ghevene staet vanden souldaen nu den eenen dan

24 Wellicht zijn de Droezen bedoeld, hier als ‘Madianiten’ aangeduid naar hun geloof in de wederkomst van El Hakim als de te verwachten Mahdi (Messias, Verlosser). Vgl. voorts Burchardus, XIII, 6; Von Breydenbach, 53r; Rechters 7:22.

25 Ar. Mukaddam: aangesteld hoofdman, leider.

26 Bedoeld is dat de Mukaddam weliswaar een hoge functie in het mohammedaanse staatsbestel bekleedde, maar in werkelijkheid in het geheim een christen was. Zijn situatie kwam dus overeen met die van St. Sebastiaan die zijn christelijk geloof lang verborgen wist te houden toen hij een officier van de keizerlijke garde was.

[p. 288]

den anderen naer de costume des lands. Twelke de maroniten vercreghen hebben vanden souldaen voor een zonderlinghe privilege, behouden dat de machademo altoes machometaen zoude wesen; hij seide voort dat zijn ouders altijts machademen gheweest hadden van dien lande, ende dat zij meest alle bedecte kerstenen ghezijn hadden, levende in paeyse ende in goeder concordien metten voorseyden maroniten. Dit al overghemeerct, zeide dat hem beter dochte, dat hij zijn kerstendom decte dan openbaerde, want hadde hijt gheopenbaert, ten eersten ware liveloos, ende alle zijne naercommers onteerft van dien leene; affirmeerde nochtans dat hijt daer omme niet laten en zoude. Ten anderen de voorseyde maroniten zouden berooft werden van hueren previlegen, ende de souldaen zoude hemlieden stellen teenen machademo eenen mammeluuck vanden alder quaetsten ende felsten die hij zoude connen ghevinden, die de schamele maroniten jammerlic verlasten, slaen ende smijten zoude. Item ooc zeide hij noch eene ander redene, ende oft zo ghebuerde datter noch eens eenich prince van weerdden ende machte int land quame, daer hope up ware die landen te moghen conquesteren, zoude meenen dan zijn spel te spelene omme dlant gheheel te helpen bringhene ten kersten gheloove, zegghende dadt wel doenlic ware, want daer omtrent dien beerghen men wel ghecrighen zoude (281r) vitaille voor een jaer van broode, vleessche, fruyten, olyen, zuvele ende van zoeten watere omme een heer van dertich duusent vechtender mannen tonderhoudene, dwelc niement en zoude connen beletten. Dit waren de redenen die hij zeide, waeromme dat hij noch ter tijt zijn kerstendom niet en openbaerde, ende daer mede lieten hemlieden de voorseyde ghenoughen hem breeder tondersouckene.