Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

[p. 272]

[Boek V]

(V, 1) [De overtocht vanuit Alexandrië naar Cyprus]

(263v) [N]aer dat hier ghescreven es een voyage van Arabia, zo sal hier ooc ghenarreert werden eene reyse, ghedaen bij eeneghen naer Damasco, Alepo, Anthiocen ende vele andere plecken gheleghen tusschen Syria Comagena ende Syria Phenicia,¹ meenende voort van danen ghereist te hebbene naer de conincrijcken van Perssen ende Meeden. Maer onder weghe zijnde ter zee, zo quam hemlieden over zulke fortune van tempeeste, als dat zij eerst moesten arriveren ende havenen an dlant ende conijncrijc van Cypers, daer omme dat hier van Cypers eerst ghescreven zal worden. Dus uut Arabien commen zijnde in Alexandrien, souckende gheselscip omme naer Damasco ende Alepo te reysene, zo was daer nieuwelinghe commen een coopman Veneetsiaen, ghenaemt missire Francisco Morosinno, die wesen wilde te Alepo, (264r) ingheliken een docteur in medecinen de welke woude wesen te Damasco, met den welken bij tusschen sprekene van cooplieden de voorseyde maecten haer gheselscip. Ende omme datmen daer noch gheen passaige en verbeidde, zo worden zij tsamen vanden advijse te huerne een kerveelkin omtrent van hondert ende veertich vaten dat hemlieden voeren zoude te Baruten, dwelc van Alexandrien mach zijn omtrent vier hondert mijlen waters. Dus wech varende dweers over noort noortoostwaert der Zee Mediterranea, latende ter rechter hand tpoort van Rosetten, Labrule, Damiaten, Tampius² ende de costen des lands van beloften, zo ghebuerde int zee zijnde, ende naer dat zij gheseilt hadden onttrent twee daghen ende eenen nacht, dat rees zulc een tempeest ende ongheweerte, als dat alle de ghone die int scip waren, seyden dat zij noynt dies ghelijcke van reghene, winde, dondre ende van blixeme ghesien en hadden, in zulkerwijs dat de scippers ghinghen up de boorden des sceeps tooten knien in dwater, mids dat dwater van boven zo groot in viel, dadt duer de gaten vanden boorden niet al gheluesen en conde. Oec ghinghen de baren tallen canten zo hooghe, dat zij anders niet en verbeidden dan van hueren wijlen ende tijde de doot ende te verdrijnckene. Tmeeste ende quaetste van al: tselve scip was oud ende en dochte niet. De sciplieden gaven al den moet verloren, habandonneerden roer ende compas ende al dat hemlieden helpen mochte (264v), roupende up haerlieder maniere ende usaige zekere bedinghen, als oft zij ter stont zouden ghestoorven hebben. Maer bijder gracien Gods het wart voorsien ende zij worden vertroost, want de scippere sach inde meersse drie stallichten zo hij zeyde, die om ansien waren als bleecke keerssen, duerende omtrent eenen halven Miserere mei Deus,³ de welke de voyagiers niet en saghen, ghemeerct dat zij beneden waren, ende eer zij boven gheraecten zo waren de voorseyde lichten vertrocken, waer bij alle de scipknechten weder begonsten ghemoedt te werdene ende tbeste te doene, zo dat inder dagheraet tongheweerte ende tempeest begonste te cesseerne. Bij welken voornoemden wedere ende vanden winden zij hem versteken vonden toot ande costen vanden conijncrijcke van Cypers, zo dat zij quamen in eene havene ghenaemt Baffa.⁴ Daer commen zijnde zeere ghetravilliert ende noch vul vaers, ende ghemeerct ooc dat zij vele peregrinaigen daer belooft hadden, als ten Heleghen Cruuce, Sent Jan van Monfort, Sente Mamnia⁵ ende ten anderen plecken, zo

1 Syria Commagena was de Romeinse benaming voor het noordoostelijk deel van Syrië (tegenwoordig geheten: Camash). Syria Phoenicia omvatte de Syrische kuststreek alsmede die van het huidige Libanon.

2 Labrule: zie aant. III, 198. Tampius: bedoeld is het haf Bahr el Manzala waarvan het noordelijk deel, nabij Damiette, vroeger Bahr Tanis genaamd was (K. van Spruner).

3 drie stallichten: het ‘sint-elmusvuur’, zwakke lichtpluimen aan de toppen der scheepsmasten als bij afnemend onweer een zachte uitwisseling van aarde- en luchtelektriciteit ontstaat. Miserere mei Deus: bedoeld is Psalm 50 (51).

4 Het huidige Paphos, aan de zuidwestkust van Cyprus.

5 ten Heleghen Cruuce: bedoeld is het klooster op de berg van het H. Kruis (de huidige berg Olympos), alwaar - naar men zei - een gedeelte van het H. Kruis bewaard werd. Sent Jan van Montfort: zie de wonderlijke mededelingen over hem in Tvoyage V, 4 en de aant. aldaar. Sente Mamnia: het lijk van St. Mam(m)as zou in een marmeren grafkist van Klein-Azië naar Cyprus zijn gedreven. Zijn graf bevindt zich thans in een klooster in het gehucht Mamas bij Paphos.

[p. 273]

overquamen zij metten scippere, hem betalende, ende trocken als zeere blijde zijnde te lande, vuldoende de zelve hare peregrinaigen.