Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(III, 2)

[V]oort reisende, zo comt men teender plecken, ghenaemt Esjaecke,⁴ daermen siet vele vervallen ghestichten, die zo zeere te nieuten zijn, datmer qualic de hitte vander zonnen zoude moghen onder schulen, daer inne zo vele veninegher beesten ende dieren zijn, datter niet goet en es bij te commene. Nochtans niet verre van daer vintmen redelic goet watere ende een bosscelkin (157r) van dadelboomen daer de passanten pleghen ghemeenlic inne te logierne. Noch voort varende, zo comtmen toot eender plecken daer ooc een groot gheveerte ende ghestichte ghestaen heeft, wel de heelft meerder dan tghuent daer vooren af gheseit es, dwelke ooc niet zo zeere vervallen en es. Bij desen ghestichte vintmen ooc redelic goet water, maer dier af hebben wilt, moet voorien zijn van coorden want men daer gheen ghereetscepe en vindt omme dwater uuten putte te ghecrighene; dese voorseyde plecke es ghenaemt Geraba,⁵ ligghende up onderhalve mijle naer der voorseyder Zee Mediterraneum. Item ende toot deser plecken beghint tvoorseyde desert ofte woestine te veranderne, want men daer omtrent vindt groote beerghen ende huevelen van zande, de welke wel tien waerven hoogher zijn dan eeneghe diemen zoude moghen vinden in onsen landen; in dese santberghe en wast gheenderande cruut daer eeneghe beeste bij zoude moghen leven. Oecmede eist daer zo uuter maten heet, datment qualic zoude moghen ghelooven tghuent datmen metter waerheit daer of wel scriven zoude; het es daer ooc den zwaersten wech voor de gheladene beesten diemen dincken mach, want zij tooten knien gaen in dat heete sant, ende ten ware dat de beesten ghewapent waren ande voeten ende beenen met canevetse ende andere manieren van provisien die zij daer toe hebben, het en ware niet wel moghelic (157v) dat zij dat heete sant zouden moghen verdraghen. Niet verre van deser plecken in eene valleye zo ghebuerde den voorseyden eene quade fortune, want achter eenen huevel van sande lach eene enbuke van eenen deel fij-

4 Esh Shu'uth, ten zuidwesten van Khân Yûnis.

5 De oase El Kharrûba.

[p. 169]

nen ruters, kerstenen Catelanen, hare avontuere souckende, die daer commen waren met eender galleyen subtijl ende met twee fuusten, wel voorsien eeneghe met stalen boghen, andere met cnipbussen ende anderen gheweere, die daer pleghen in ghelijcker manieren den passanten dicwilt vele quaets te doene. Ende te diere causen zijn te vele plecken in dien lande up de houveren vander zee waec torren ghemaect. Dese cursaren tvoorseyde gheselscip vernemende, quamen zeer stautelic up tselve ghespronghen, vanden welken zij een deel doot sloughen, ende hilden eeneghe ghevanghen, maer alle de coopmanschepe roofden zij, ende alle de kemelen, mulen, paerden ende ezelkins daer de zelve coopmanschepe up gheladen was, die worden vanden zelven ruters vermoort, diere wel waren in ghetale twee hondert. Maer de voorseyde voyagiers ende andere die hemlieden voorsien hadden van goeder paerden, mulen ende kemels, ende oec sommeghe die wel te voet waren, ontreden ende ontvloden voorwaert henen. Ende want bijden consente vanden souldaen gheorlooft es den kerstenen ende jooden, alzo wel als den heydenen, te reysene achter weghe in zulker abituacien ende cleedinghen als men naer de costume vanden zelven lande daer (158r) ghemeenlic draecht ende useert, zo en can men niet lichtelic den eenen voor den anderen bekennen, bijden welken dese plaghe also wel gheschiede up de kerstenen als heydenen oft jooden, want daer ooc vele kerstenen van dien lande int gheselscip waren. Naer tontcommen vanden voorseyden ruteren ende wat voort rijdende, zo comt men teender plecken, ghenaemt Larijs,⁶ daer in tijden voorleden zomen daer seit, eene zeere groote stede ghestaen hadde, haer streckende ter zee waert an, welke stede alnu te nieuten es ende verdect vanden sande, zo datmer gheen bescheet af ghesien en can, dan alleene omtrent der plecke daer den wech loopt. Hier omtrent deser plaetsen vintmen ooc wat waters maer ten es niet wel goet nochte zoete. Ende die den naesten wech reisen oft trecken wilde naer Damiaten, zoude van deser plaetsen voort zijnen wech moeten nemen ghenouch lancx der zee, ende dan soudemen reysen naer de stadt van Faraminen.⁷ Dese voorseyde stadt leit ooc int desert van Gasera ende van Egipten, up vijf dachvaerden naer Gasera. Alsmen in tijden voorleden plach van Gasera naer Damiaten te treckene, zo en tracmen te Faraminen niet toe, maer men liet de zelve stadt ligghen ter luchter handt, ende men ghinc lancx den zeecante. Ende want nu de zee daer een groot colf ghemaect heeft ende vele lands in ghenomen, diepe int desert, bijden welken men nu omme gaen moet toot bijder voornoemder stadt van Faraminen, welke stadt nu staet bijden voorseyden colve vander zee. Oec en leit de voorseyde stadt niet verde vanden eersten (158v) arem vander riviere van Nilus te Gasera waert, welken arem heet Carbis oft Carabus,⁸ ende eeneghe heeten Thanis omme dat de stede van Thamnis daer vooren af gheseit es,⁹ daer bij plocht te stane. Ter welker plecken Moyses plochte ter presencien vanden coninc pharo vele miraculuese teeckenen te doene bijder ghelieften van Gode, also daer af staet ten boucke van Exodus in diverssche capitelen. Maer desen wech es zeer sorghelic te varene omme eeneghe maniere van volcke dat hem daer onttrent houdt, die ghenaemt zijn baudewijnen, ende es een maniere van landvolcke diet al rooven daer zij macht over connen ghecrighen.

6 El Arish.

7 De voormalige stad Farama, ten noordoosten van El Quantara.

8 Vgl. Willem van Tyrus, XI, 31: ‘Est autem Pharamia (...) in litore maris sita, non longe ab ostio Nili, quod Carabeix dicitur (...)’.

9 Zie Tvoyage II, 56.