Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(II, 32)

[S]daeghs daer naer zo vertrocken weder de voorseyde pilgherems van Jherusalem naer de riviere vander Jordanen, voor bij lijdende vele heleghe plaetsen vooren ghenomt, latende den beerch van Oliveten ende Bethanien al ter luchter hand, ende alzo quamen zij ter valleyen ende fonteynen van Martha, dat eene (110r) zeere vruchtbareghe plaetse es van allen saken.²⁹¹ Item noch voort rijdende ten beerghe waert uppe, zo comt men teender plecken daer eenen grooten steen staet, anden welken men seit dat Onze Heere plach te rustene als Hij van Jerico ende vanden plecken daer onttrent gheleghen te Jherusalem waert quam.²⁹² An desen steen pleghen de pilgherems die te voete reysen hemlieden te wrivene, zegghende dat hem dan dijnct dat zij niet moede en werden. Van daer voort reysende, zo comtmen an de versindinghe van eender steenrootsen over de rechter zijde des weechs. Daer gheschiedet datmen leest als een parabel int evangelie van Sente Luuc int tienste capittele. Te wetene dat een man, van Jerico commende naer Jherusalem, wart ghewont ende gherooft, ende vanden Samaritaen van daer ghevoert ter plecken daer hijen dede ghenesen in zijnen stal. Van daer voort reysende, zo comtmen ter plecken daer Joachim, de vadere van Onser Liever Vrauwen, commen was onder zijn herden duuckende omme de schaemten die hem ghedaen hadden gheweest bijden bisscop Abyacar te Jherusalem, daer hij up eenen feesteghen dach offerande zoude doen omme dat hij zo langhe inden staet van huwelicke gheweest hadde ende noch gheen vrucht en hadde.²⁹³ Ter zelver plecken was hem ghebootscapt, dat Anna zijn huusvrauwe zoude ontfanghen een vrucht diemen namen zoude Maria, daer uut dalen zoude Jhesus Christus, verlosser der weerelt. Daer plocht een huus te stane daermen seit dat Joachim somwijlen woonde, maer es nu al vervallen.²⁹⁴ (110v) Item daer onttrent es zeere vele ghebeerchs, ende es ghenaemt Terra Roossa.²⁹⁵ Item van daer ter slincker hand up also verre als men sien mach, zo eist thuus daer de prophete Samuel eerst plach te woonene somen seit, voor den tijt van Saul, maer tes nu al te nieuten toot den mueren. Noch voort rijdende, zo comt men ter valleyen van Jerico, die ghenouch gracelic es an te siene,

291 Wellicht 'Ain-el-Haoud, ong. 1 1/2 km van Bethanië op de weg van Jerusalem naar Jericho.

292 Poloner, 245.

293 Leg. Aurea, cap. 129.

294 De vermelding van dit huis schijnt tamelijk uitzonderlijk te zijn (Wasser, 89).

295 Deze berghelling, die door de ijzerhoudende kalkachtige grond duidelijk rood getint is, heet al in de bijbel (bv. Josue 15:7) Ma'alé Adumin (Vulgaat: ascensio Adommin), d.w.z. rode helling. Vgl. de mededeling over ‘adomyn’, even verderop in dit hoofdstuk.

[p. 109]

zeere vruchtbaer wesende waer zij ghehouffent ende gheantiert, maer vander valleyen van Martha tooter valleyen van Jerico zo eist een den quaetsten wech diemen reysen mach, al beerch ende dal; ooc zo en wast onder weghe zo vele ghers noch cruuts niet, datter nauwelic eeneghe beeste tlijf up ontdraghen zoude. Dus int neder commen vanden beerghe ter valleyen waert staet een vervallen huus ter rechter handt vanden ghemeenen weghe, daer Onse Heere God den blenden gheboornen siende maecte. Niet verde van daer es de plecke ghenaemt Adomyn, daer de pilgherem ghequetst wart commende van Jerico, zo dat staet in devangelie van Sente Luuc int x^e capittele. Ende ter slincker handt volghende der valleyen langhs den beerghe eene goede reke weeghs, zo comtmen teender scoonder, overvloyegher fonteynen, gheheeten de fonteyne van Elizeus, die zo bitter van water plocht te zijne dat niement ghedrincken en conste.²⁹⁶ Maer bijder bede vanden heleghen prophete Elizeus zo wart zij zeere soete, mids quantiteyt van soute dat hij daer in wierp, zo daer af breeder staet ten vierden boucke (111r) vanden Coninghen int ii^e capittele. Dese voornoemde fonteyne staet anden voet vanden beerghe ende wildernesse daer Onse Lieve Heere vastte de veertich daghen, ende daer Hij ooc ghetempteert wart vanden viant vander hellen, ghelijcmen van dien leest in devangelie van Sente Matheeus int vierde capittele. De plecke daer Onse Heere vastte de veertich daghen en was niet up tupperste vanden beerghe, maer ghenouch in midden ten halven int hanghen, daer een cloosterkin plach te stane, ghehouden van Onser Vrauwen broeders, zo daer af breedere ghescreven es van Philippus Ribote oft Ribati int bouc De peculiaribus Gestis.²⁹⁷ Want zo Ludolfus seit in zijnen bouc vander gheleghenthede des Helichs Lands, int capittele daer hij spreect vanden beerghe van Carmelis, zo hebben int Helich Landt vijftien cloosters ghezijn van Onser Vrauwen broeders, nu al te nieuten zijnde.²⁹⁸ Dit voorseyde cloosterkin in Monte Quarantane²⁹⁹ es ooc al vervallen ende te nieuten, maer daer es noch te verdienene aflaet van pijnen ende van sonden. Oec int upperste vanden beerghe zo staet een vervallen cloosterkin ter plecken daer de viant Onsen Heere tempteerde, zegghende: ‘Dic ut lapides isti panes fiant’.³⁰⁰ Ende van diere plecken zo toochde hij Hem alle de conincrijcken vander weerelt, Hem zegghende: ‘Alle dese rijcken zal ic U gheven wildi mij anbeden’, ghelijcmen dat breedere bevindt inde evangelien,³⁰¹ ende te deser plaetsen es oec aflaet van pijnen ende van sonden.

296 'Ain es-Sultan, ong. 5 km noordelijk van Jericho. Zie ook ant. II, 141.

297 Bedoeld is het werk van de Catalaanse karmeliet Philippus Riboti: De Institutione et Gestis Carmelitarum peculiaribus Libri X. Zie voorts hoofdstuk VII van de inleiding.

298 Ludolf van Suchem, cap. 28, sprekend over de karmelieten: ‘Iidem fratres sunt mendicantes, et in terra sancta quindecim pulchra cernuntur habuisse claustra’. Onser Vrauwen broeders: de karmelieten.

299 Mons Quarantena, nu El Quruntul.

300 ‘Zeg, dat die stenen brood worden’ (Matth. 4:3).

301 Nl. Matth. 4:1-11, Marcus 1:12-13 en Lucas 4:1-13.