Cyrurgie

Cap. 2.
¶ Van wonden die in den hals⁺ geslegen of gesteken (sijn)¹⁾.

Die wonden in den hals die siin onderwilen vreselijc want si siin onder (wilen) stervelijc. ende daer siin enege geneselijc. Alse dat march vanden halse es gewont. dan so eist doot wonde. ende namelike alse de wonden vallen dwers met snidender wapenen. dan so eist te duchtene dat dmarch es gewont. Ende dierste vrese es alse men wont enen mensce in den⁺ hals met snidender wapenen. alse swert. fautsoen ende andere dies gelike ende dat dweers so besiet of enech been vanden halse si gewont. of die slach viel tusscen benen dwelke siin gebonden also u vorleert es. Ende dan so sijt vroet oft in gaet toten marge. Ende oft dmarch gewont es dat uut loopt. so stervet die mensce na den gemeinen vonnisse van

meesters. om dat een es van der⁺ naturen vanden herssenen. Ende eist gewont ende niet uut en lopet so leren ons oude meesters ende jugeren dat degene die sulc .1. wonde heeft. dat hi sal siin juchtech in dene zide. of in alle sine lede. dit es om dat daer es die stede daer alle die zenewen nemen haer⁺ begin. als u vorleert es [int capittael⁺ vander anathomyen vanden halse naast voren G]. ¶ Ende of gi niet en sijt versekert van der wonden bi ziene. so stect uwen

+ L 161c.

1) C: Van wonden die vallen in den hals. G: Vanden wonden in den halse L: Vanden wonden inden hals die vallen dwers.

+ G 95b.

+ B 136d.

+ C 44a.

+ G 95c.

[p. 126]

vinger in de wonde essi so ruum dat hiere in mach. ende tast hoet metten bede staet. Eist dat been niet en si ontwee. of dat die wonde niet en si in tgeslach tusscen die benen. ende die gewonde niet en beseft geen sweringe. so nayt die wonde. Ende essi vercout eer giere ⁺toe comt. so vernuut se screpende¹⁾ die lippen²⁾ eer giere iet toe doet. ende dan so naytse met ere driecanter naelden ende daer in enen twinen draet gewast. ¶ Ende bloet si so zere dat de gewonde wert te flau. so streemt hem siin bloet. alsoet vorleert es int capittel vanden bloede te stremmene. Ende als gise hebt genayt. so legt opten naet van den pulvere dat u es vorleert int ⁺capittel vanden pulvere. Of nemt albicasis pulver. dwelke dat hi zere prijst ende so doen oec ander meesters. ende voort so heilt die wonde alse men doet andere wonden. Ende oft dmarch es gewont. so geeft des zieken vriende die vrese te kenne. comet ten archsten so en werdire (der) niet met geblameert³⁾ [ende ghij zult behouden vriende vrientscap G]. ¶ Ende heeft die gewonde sweringen in siin wonden ⁺so doet dit om die sweringe te stelpene⁴⁾. Giet hem olie van rosen in de wonden warm ende daer boven legt .1. plaster gemaect van doders van eyeren geminct met oliën van rosen ende dat warm gespreit op .1. linen doec. ende ⁺daerna so bindet so dat wel daket daerop. Alse die wonde ettert. so geneestse met deser zalven. dewelke es goet in allen steden daer zenewen siin gewont. ¶ Neemt zeem van rosen geziët .3. Ʒ. was. harst. elx .2. Ʒ. terbentinen .3. Ʒ. wierooc. mastic. elcs .1. Ʒ. mirre. sarcocolle. mumie. elx .½. 3. olie van mastike .3. Ʒ [gerstene bloemen .3. Ʒ. G] dit roert al te gadere op .1. cleine vier so dat gesmolten si wel te gadere ende geminct. dit so spreit op .1. linen cleet ende legget optie wonde.

+ 161d.

1) In C schets van een mes; zie fig. IV.

2) L. canten

+ G 95d.

3) L. bescaemt

+ C 44b.

4) In C ruimte voor teekening opengelaten, waarin een paar krabbels zijn geplaatst.

+ G 96a.