Cyrurgie

[Vijfte boec. Vanden oren.]

Dits die tafele vanden vijften boeke ende sprect vanden oren ende heeft 9 capitlen.

.1.	Ende sprect ierst wat die ore es.
.2.	Van sweringen vanden oren.
.3.	Hoemen die sweringe curen sal.
.4.	Van wormen gelopen in die oren.
.5.	Van dingen die vallen of risen in doren.
.6.	Van watere gevallen in doren.

[p. 116]

.7.	Van lopenden oren ende stinkende. van fistelen.
.8.	Van rutingen in die oren.
.9.	Van doofheiden vanden oren ende dat es dat leste capittel^1).

⁺Die oren vanden mensce heeft God gemaect ende gestelt an thooft omme daer met te hoorne. beide van datter verre es ende van datter bi es. Ende tgat vanden oren dats int herssenbecken. ende ⁺daeraf es .1. an²⁾ die rechter zide vanden hoofde ende .1. an die luchter zide. dewelke gaten siin gewassen crom alsoet gode goet ⁺dochte. Ende aldus so maecti dit werc. ende niet allene in den mensce mer oec in alle creaturen. Die herssenen vanden mensce die .1. led siin vanden principalen leden. vanden welken datter siin .4. alsoet vorleert es int capittel vanden herssenen. int welke siin die vijf sinne. zien. horen. rieken. smaken ende beseffelijcheit. dwelke es gedinkenisse ende gepeins. ¶ Die gaten vanden. oren die siin crom. dats om dat de luut niet vlogelinge in en soude mogen vliegen. want het soude dicwile quetsen die zenewen. bi wies bevoelenisse wi horen. Dese zenuwen comen uten herssenen. also dandere zenewen doen. die de mensce over hem heeft. Mer dese zenewen maken daer .1. nette nauwe gebreit. dat nature doet. Ende alse dit net suver es van humoren ende onbelemmert.⁺ so hoort die creature wel. Ende soet meer belemmert es so de creature qualiker hoort. want alse⁺

1) G: Hier beghynt den bouck van den oren

2

Vander sweeringhe dye moghe comen in die oren

3

vander zweerne int doren ende hoemense cuereren zal

4

van lusen oft van wormen dies ghelike die int doren lopen

5

van enegen dingen dat valt int dore als coren oft sant ofte steene oft ander dinck

6

van watere gevallen int dore

7

van dat dore lange heeft ghelopen ende stinct twelke men heet fistel int dore

8

vander rutingen in doren

9

van doefheden int doren

10

vanden bulten op thovet

Dye scep(p)enisse vanden oeren, haren dienst voren
C: Hier beghint den bouc van der oren
Hier ent den bouc van den monde. Ende hier nae comt den bouc van den oren ende alder erst wat dat die ore es ende die sceppenisse der of.
Die taffele der of
van de zweeringhe der oren
van de cuere die zweeringe in de oeren
van de wormen in de oeren
van dat yet ghevallen es in der oren
van water in der oeren
van den fistelen in de oeren
van rutinge in de oeren
van der doeftheden in der oeren toe comende
Die mesquame der oeren

+ B 134c.

+ C 40c.

2) In C ruimte opengelaten, waarin later is geteekend een ruwe schets van een stoombad.

+ G 88a.

+ G 88b.

+ C 40d.

[p. 117]

dat net es alse .1. dicke vel. so en hoort die mensce niet. Ende dese cromme gaten int herssenbecken die maecte nature om datter geen hitte no coude en soude in comen haestelike no luut. want het soude te zere quetsen die beseffelijcheit vanden zenewen vorseit. Ende die ore es buten den herssenbeckene gecnoesich niet been no puur vleesch. want het soude te lichte luken. ende waert beinen en soude niet mogen vouden. Dus hevet nature gemaect cnoesich. dwelke niet en es te hart alse dbeen. ende niet te moru alse tfleesch es. Ende aldus behoret. want het moet altoes open siin om te bat te hoorne.