Cyrurgie

⁺Cap. 14.
Van den bulen dieme(n) valt int h(er)ssenbecke(n) of slaet of worpt swaerlike²⁾.

Men slaet onderwilen grote bulen ⁺int hoeft of werpt of valt of stoet therssenbecken swaerlec ontwee. ende dat sonder wonde in tfleesch van buten. dwelke gi moet kinnen of bi uwer vroetscap van uwen sinnen of bi tekenen van buten van den zieken. of biden vorseiden tekenen daert properleke bewijst vore. Ende en eist niet ontwee. so doet alsoet u vorleert es in dat capittel. Ende eist ontwee so doet tgequetste vleesch van den bene.⁺ ende maket therssenbecken wel suver van den vleesche. Ende dan vermaect³⁾ die wonde also wel als gi moget met wieken gemaect also groet als amandelen⁺ entie van stoppen genet int witte van den eye ende daerboven .1. droge. ende dan so bint die wonde vroedelike dattie plaestren niet af en mogen gaen. ende dattie wieken wel vaste bliven liggende in die wonde. Ende en vermaect die wonde niet vore ten derden dage. en ware dat si zere hadde gebloet. ende bloetse zere so stremse also u vorleert es. Ende ten ende van den .3. dage of vanden .4. so doet ute alle die wieken [die daer in ghedaen waren L]. ende hebt den zieken geset also u vorleert es. dat siin hoeft come tusscen uwe knien ende dan screepse met uwen groefhaken (verg. fig. XVI; ook in L een teekening) so lange dat gi dura mater siet roeren. ende maect u gat also groet als u goet dunct⁺ int herssenbecken. Maer emmer⁺ maket also cleine als gi moget. behouden dat giere die herssenen dore suveren moget van den ettere datter op gevallen es ende van den bloede. ende wacht emmer datter geen screpelinge no scaelgiën en vallen optie herssenen⁴⁾. ende dan wacht u oec als gi wrijft op dura mater al bloot dat gise altoes wapent metten lode also u vorleert es [int capittel vanden vacken of ghesleghen L en C]. ende daerna so begaetse oec also u

+ B 113d.

2) C: Van groeten zwaren bulen in dat hooft. G: Van den bulen onder thersenbecken ontwee.

+ C 15a.

+ G 20a.

3) L, G: vult

+ L 153d.

+ C 15b.

+ G 20b.

4) G en L: liesen

[p. 35]

vorleert es [int selve capitele C] tote dat si heyl es¹⁾ dwaende met warmen wine ende drogende daerna. Ende dan legt op dura mater pulvis capitalis [dat men heet pulver vanden hovede G] ende daer legt in de wonde boven den pulvere pluckelinge ⁺van witten linen hoeft doeken also u vorseit es. ende heiltse voort alse andre wonden. Ende pulvis capitalis seldi vinden int naeste capittel sonder een volgende.

1) C: tote dat die wonde is al geel (geheel) genesen.

+ L 154a.