Verbroken cirkel

[p. 65]

12

Max was na zijn avontuur met Chris bijzonder prikkelbaar geworden. Hij had bij zijn vrouw achterdocht gewekt, bij Hendrik moest hij het ontgelden wegens geniepigheid en wat hij het ergste vond, hij leefde met zichzelf in onvrede. Hij kon de gedachte niet verdragen dat zijn vrienden telkens een ander meisje versierden terwijl hij, die nooit iets verkeerds deed, de eerste keer al gepakt werd. Zijn trots was gekrenkt. Ingrid hoefde tegen hem niet lief te doen, want dat kon hij ook niet meer verdragen. Op een dag stond Max bij zijn plantjes dorre bladeren te plukken. Hij draaide de trouwring om zijn ringvinger. ‘Trouwen,’ mompelde hij, ‘het meest onzinnige wat er bestaat. Je bindt je aan een vrouw terwijl je niet weet hoe het leven later zal worden. Zorgen, terwijl je vrienden zich vermaken. Ziekenfonds, luiers, lawaai, burenruzies. Neen, ik heb me wel goed vergist.’

Max liet zich in een stoel vallen. Zijn oudste dochter trok aan zijn benen. Hij keek gelaten toe. Even gleed zijn hand over haar kroezige haar en over de vriendelijke mond. Ergens in de gang meende Max een vrouwenstem te horen. Hij deed de deur open en zag dat Ingrid iemand uit haar jas hielp. De vrouw keerde zich om en riep: ‘Dag masra Max!’ De niet al te best gehumeurde Max forceerde een glimlach en stak zijn had uit naar de vijf en zestigjarige Ma Antje. Zij was een oude kennis uit Suriname. Ma Antje had al heel vroeg haar man verloren. Haar kinderen waren allemaal al volwassen. In Nederland woonden haar oudste zoon en jongste dochter. Aangezien Max vroeger naast Ma Antje had gewoond, bleven ze elkaar ook nu opzoeken. Haar zoon was met een Hollandse getrouwd en haar dochter, Ellie, woonde bij haar moeder in. Ze was leerling-kapster. Het geld voor deze studie werd bijeengebracht door de werkende broers. Ook de moeder schonk haar maandelijks wat van haar AOW, want ze had maar één wens en dat was, dat ze haar dochter eens genoeg geld zag verdienen, zodat die niet afhankelijk hoefde te zijn van mannen. Volgens haar was de man er immers alleen maar op uit om de vrouw ongelukkig te maken. Deze opvatting hield ze er overigens

[p. 66]

niet zomaar op na. Ze had een heel hard leven in Suriname gekend. Van haar man kreeg ze veel slaag. Toen die overleed, had ze het zich dan ook niet erg aangetrokken. Het was meer een verlossing geweest. Van zijn loon zag ze trouwens nooit veel. Ze moest altijd zelf langs de straten lopen om te proberen wat gebakjes aan de man te brengen om in het onderhoud van haar gezin te voorzien. Daarom was ze erg blij geweest toen haar oudste zoon begon te werken en haar taak enigszins verlichtte. Regelmatig stuurde hij haar vanuit het district, waar hij werkte, enkele tientjes. Hiervan spaarde ze telkens wat voor hem, zodat hij na zijn terugkeer voldoende geld had om de grote stap naar Nederland te wagen. Nu zat hij goed. Bij Verolme verdiende hij meer dan hij ooit had durven dromen. Zijn Hollandse vrouw begreep hem uitstekend al at hij dan niet wat hij graag lustte. Een enkele keer stuurde Ma Antje hem toch wat uit Suriname, zodat hij niet meer zo sterk hoefde te denken aan zijn land. Spoedig had hij ook zijn moeder laten overkomen. Die kon op de kinderen passen, terwijl zijn vrouw ging werken. Dat bracht aardig wat op. Weldra had hij dan ook een autootje en een wasautomaat. Zelfs had hij het klaargespeeld samen met zijn andere broers, Ellie over te laten komen. Ma Antje was dus best tevreden. Maar al gauw had zij door dat haar zoon veranderd was. Als hij van het werk thuiskwam liep hij, groetend, regelrecht naar zijn vrouw, gaf haar een zoen op haar lippen, wat Antje hoogst onzedelijk vond en nam haast geen notitie meer van haar. Ze was goed genoeg om oppas te spelen wanneer de twee zin hadden om uit te gaan, maar zelfs een dank je wel was er niet meer bij. Ma Antje vertelde tot overmaat van ramp aan al haar kennissen over haar ervaringen met haar zoon en schoondochter. Deze kwamen weer alles te horen en de verhouding werd alleen maar slechter. Ma Antje besloot op een goede dag uit te kijken naar een eigen kamer. Ze slaagde erin die te krijgen en trok er met haar dochter in.

Max mocht haar wel. Ze kon een kleine attentie geweldig waarderen en dat vond Max prettig. Langzaam begon hij zijn slechte bui te vergeten.

‘Ga dan zitten Ma Antje,’ sprak hij. ‘Wat zal het zijn? Ik heb cola, limonade, pils en cognac.’

‘U kunt me een cognac geven!’ antwoordde ze een beetje verlegen.

Ingrid haalde de drankjes terwijl Max zich met zijn gast bezighield.

[p. 67]

‘En hoe is het met Ellie? Maakt ze goede vorderingen?’

‘Ja meneer Max, met Gods wil gaat het heel goed. Ze heeft nog een jaar dan is ze helemaal klaar.’

‘O, maar dat is prachtig. En de mensen in Suriname, maken die het ook goed?’

‘Ja meneer Max, heel goed met Gods wil. Alleen de griep heerst daar nog zo erg, maar verder gaat alles goed. Meneer Max ik ben vandaag niet zomaar hier gekomen. Ik voel dat ik met iemand moet praten en ik dacht dat ik het best bij u kon komen. Ik heb een kleine moeilijkheid baya en ik hoop dat u mij eruit zal kunnen helpen. U moet uw best doen, ik reken op u.’

‘Zeg het maar, Ma Antje, ik luister. Als het in mijn vermogen ligt, zal ik u zeker niet in de steek laten.’

‘Het gaat over Ellie, meneer Max. Het gaat de verkeerde kant op met Ellie. Ze gaat niet meer naar de kerk en iedere zaterdagavond wil ze gaan dansen. Er zijn twee nichten van haar uit Suriname gekomen en die zijn een beetje wild, begrijpt u? Deze meisjes slepen haar mee naar allerlei plaatsen en als ik er iets van wil zeggen, begint ze tegen mij een grote mond op te zetten. Dan zegt ze dat ik ouderwets ben. Meneer Max, ik ben niet blind. Ik heb met Gods wil een klein televisietoestel en ik weet heel goed wat er in de wereld gebeurt. Tegenwoordig mogen de vrouwen de pil gebruiken. Denkt u dat alleen getrouwde mensen dat doen? Neen, meneer Max. Op een goeie dag loop ik Ellie's kamer binnen om te kijken of ze behoorlijk heeft opgeruimd, want ik verwachtte familie op bezoek en wat zie ik, meneer Max? Op Ellie's bed ligt een doosje met ongeveer vijfentwintig tabletjes. Ik lees iets van Lyndiol. U kunt zich voorstellen hoe ik me toen voelde. Ik wacht tot ze thuis komt en vraag haar of ze soms ziek is en medicijnen van de dokter gekregen heeft. Ze zegt: Hoe komt u erbij? Ik vertel haar van de tabletten, die op haar bed lagen. Toen werd het een ruzie van jewelste.

Ja, ik bemoeide mij met zaken die mij niet aangaan. Waarom moest ik in haar kamer komen. Ik vertrouw haar niet. Ze verweet mij van alles en nog wat. Die tabletten waren niet eens van haar, ging ze verder, die moest ze voor een meisje bewaren, omdat die geen tas bij zich had toen ze die kocht. En ze had ze in haar tas vergeten maar het was niet de bedoeling om ze te lang bij zich te houden. U begrijpt, meneer Max, dat ik van haar verhaaltje niet veel geloof. Ik ben bang dat ze een vriend heeft en die dingen gebruikt om niet zwanger te worden. Kunt u niet tot haar praten

[p. 68]

om haar tot inkeer te brengen?’

Max schraapte zijn keel. Hij wendde zijn gezicht af en keek naar de visjes in het aquarium. Wat kon hij voor Ma Antje doen? Niets, helemaal niets. Ellie was achttien. Een meisje van die leeftijd wilde geen gepreek meer horen. Aan de andere kant voelde hij echter ook medelijden met de vrouw. Er werd een beroep op hem gedaan. Kon hij haar zomaar weigeren? De verhouding tussen Ma Antje en haar zoon was slecht te noemen. Ze had niemand meer in Nederland op wie ze kon rekenen.

‘Ik zal zien wat ik voor u kan doen, Ma Antje,’ sprak hij tenslotte. ‘Maar verwacht u niet te veel van mij. Ik ben zelf nog jong dus zal ze wel niet veel eerbied voor me hebben. Ik zal een keertje op bezoek komen bij u op een uur dat ze thuis is. Zorg er dan voor dat u wat dranken gaat halen als ik er ben. Zo kan ik dan een praatje met haar maken.’

‘Dank u wel baya, meneer Max. Wanneer zie ik U dan?’

‘Nou, zeg maar morgenavond tussen zeven en acht. U kunt toch tegen die tijd nog bij de supermarket dranken kopen, niet?’

‘Ja, al is het tien uur 's avonds.’

‘Goed, afgesproken dan.’

‘U zegt natuurlijk tegen niemand iets hierover, nietwaar meneer Max?’

‘Tegen niemand, Ma Antje.’

‘Ay baya, dank u wel mijn lieve zoon.’

Ingrid die gemerkt had dat Ma Antje heel zacht sprak, durfde de kamer niet binnen te komen. Eerst toen de vrouw achterover ging leunen in de grote stoel, kuchte ze en bracht de drankjes binnen. Toen kreeg het gesprek een andere wending. Ma Antje vertelde hoe ze laatst een pom had gemaakt die geweldig jeukte. De vruchten waarmee ze deze heerlijke Surinaamse pastei klaargemaakt had, deugden helemaal niet. Ze noemde een bekende zaak waar Ingrid nooit meer Surinaamse produkten moest kopen, omdat de man zijn spullen niet goedkoop verkocht en daarbij nog dikwijls slechte produkten aan de man bracht. Max lachte maar zijn gedachten gingen naar Ellie, die zoals vele Surinaamse meisjes, de smaak van een Europees leventje te pakken had.

Diezelfde avond kreeg Max een telefoontje van de zoon van Ma Antje. Zijn moeder was tegen zeven uur plotseling aan een hartaanval overleden. Max voelde het verzoek van de vrouw nu als een laatste wens en nam zich voor zijn uiterste best te doen het meisje voor de ondergang te behoeden.