Verbroken cirkel

[p. 46]

9

Ingrid lag in haar bed te woelen. Ze kon het niet geloven. Had Max, haar fijne echtgenoot, die bij haar twee kinderen had verwekt werkelijk een andere vrouw? Waarom had hij anders gelogen dat hij met Hendrik was? De Hollander was naar de Kunststichting geweest en hij was zeker drie uur voor haar man teruggekeerd. Vol vreugde had hij Max opgezocht om hem te vertellen dat hij in aanmerking was gekomen voor een expositieruimte. Eindelijk had hij een kans om ergens te exposeren waar het niet iedere kunstenaar zou lukken. En in plaats van Max thuis aan te treffen, had Hendrik Ingrid thuis gevonden. Hij had haar verteld dat hij Max ontmoet had, die hem had verteld dat hij naar de kapper zou gaan en naar ‘De Slegte’. Maar Max had geen boek gekocht en hij was ook niet naar de kapper geweest. Bovendien had hij ook nog gelogen over Hendrik. Waarom had hij haar niet eerlijk verteld waar hij was geweest? Waarom? Haar familie had haar altijd gewaarschuwd voor de Hollandse meisjes. Sinds hun vertrek uit Suriname had haar moeder haar verteld over de Europese mentaliteit. Ze had steeds ja geknikt, maar had bij zichzelf gedacht: Ik hoef voor mijn Max niet te vrezen. Die is van mij en van niemand anders.

Nu begon ze te twijfelen. Max had gelogen. Niet zomaar gelogen om bijvoorbeeld meer geld uit te geven voor zijn hobby. Neen, hij had zijn eigen vriend erbij betrokken, terwijl die nu juist bij hem was gekomen. Er klopte iets niet. Hij was volgens haar ergens geweest, maar durfde haar niet te zeggen. Ze kon de slaap niet vatten. Had ze er eigenlijk goed aan gedaan hem zo hard aan te pakken? Ze had hier heel wat Hollandse manieren overgenomen. Haar vriendinnen vertelden haar altijd dat ze zachtmoedig was. Ze moest wat flinker worden hadden ze gezegd. Zich niet op de kop laten zitten door haar man. Zij moest zijn salaris in handen krijgen en hem net zoveel zakgeld geven als ze dacht dat hij nodig had. Het lag niet in de aard van een Surinaamse vrouw haar man de baas te spelen. Maar toch had ze hem vanavond om een verklaring gevraagd. Vlak voor Hendrik.

[p. 47]

Die had zich verontschuldigd en was vertrokken. Maar Max had zich niet verdedigd. Hij had zich opgewonden en een glas stukgeslagen. Even later had hij zich opgefrist en gezegd dat hij wel langer zou wegblijven dan die enkele uurtjes van daarnet. Toen was hij vertrokken.

Het oudste kind begon te huilen. Ingrid stond op, liep naar het ledikantje en nam haar dochter op de arm. ‘Heb je slecht gedroomd, liefje? Papa is stout, hé. Papa, begint stout te worden. Kom, slaap maar weer lekker door. Hij komt straks weer thuis. Slaap liefje, kom slaap maar zacht.’

Na enige tijd hield het kind op met huilen en Ingrid legde haar weer in haar bedje. De wandklok sloeg tien, maar Max was er nog steeds niet. Ingrid keek naar de telefoon. Ach, dacht zij, hij stelt zich natuurlijk maar een beetje aan. Alles komt wel op zijn pootjes terecht. Ze kroop weer onder de wollen en soesde na een poosje zachtjes is.

Na veel moeite was Max erin geslaagd Hendrik in te halen. Hij moest hem spreken, die idioot! Waarom was hij toch ook zo stom geweest om hem nog dezelfde dag op te zoeken? Waarom persé vandaag?

Hendrik wachtte gespannen af wat Max te zeggen had. Jammer, dacht hij, jammer dat ik bij hem geweest ben. Het was eigenlijk niet nodig geweest. Waarom moest hij ook zo geheimzinning doen? Ik doe toch nooit geniepig? Max hijgde en begon langzaam te lopen. ‘Wat heb je mij aangedaan jongen, hoe had jij mij op zo'n ongelegen ogenblik kunnen opzoeken?’

‘Man, ik wist toch niet dat ik ongelegen kwam. Bij jullie komt men toch nooit ongelegen, dacht ik. Wat is er eigenlijk met jou aan de hand? Waarom heb je je vrouw niet gewoon verteld waar je uithing?’

‘Ach, begrijp het toch een beetje man, dat kon ik niet. Doe toch niet zo onnozel. Goed, ik zal eerlijk zijn. Ik was bij dat wijf, dat we samen hadden gezien. Toen ik namelijk naar de boekwinkel liep, heb ik haar weer ontmoet en toen bleek ze wel vatbaar te zijn voor een bezoek aan een patatzaak. Maar verder is het niet gekomen, op mijn woord van eer.’

‘Zo? Goed beschouwd heb ik haar dus afgeschrikt met mijn behaarde kin?’

‘Ach, doe niet zo gek man. Ze was waarschijnlijk een beetje verlegen toen ze ons samen zag.’

[p. 48]

‘Mm, verlegenheid zou ik bij dat soort toch niet zoeken; die zijn gewoon bikkelhard!’

‘Zeg, maar je had die situatie voor mij toch kunnen redden? Ach neen, natuurlijk niet. Je was gewoon te vroeg bij mij. Neen, laat maar, het is niet jouw schuld. Alleen moest ik het even zeggen, hé. Ik bedoel, ik moest even mij gevoelens kwijt. Wat een rotpech zeg! En als ik nog iets bereikt had, dan ging het nog. Nou ja, zand erover.’

Max en Hendrik stapten weer samen in de bus. Bij het Centraal Station stapte Hendrik over in een tram en ging naar huis. Zijn vriend bleef in de stad slenteren en wachtte het vallen van de duisternis af. Voor het Centraal Station zag hij enkele negers bij een volkswagenbus staan. Classificeerders, dacht hij. En inderdaad, even later stopte weer zo'n bus. Daaruit zag hij enkele blanken en twee negers komen. Een van de blanken keek naar zijn zwarte collega's en sprak: ‘Het zit er weer op, hè?’

De neger tuitte zijn lippen en trok zijn schouders onverschillig op. ‘Voor mij niet man; ik moet nog een vriend helpen om zijn huis een beetje op te knappen. Die man is erg goed voor mij. We helpen elkaar altijd.’

‘Zorg er maar voor dat je geen brokken maakt!’ schertste de blanke weer.

‘Ach man, denk je dat ik zo'n pechvogel ben? Toevallig gleed ik vandaag uit in die tank, maar er is toch niets gebeurd?’

‘Tot ziens, maat!’

‘Tot ziens! En niet al het geld verzuipen, hé!’

Max stond bij de tramhalte en sloeg de vertrekkende arbeiders gade. Moedige lui, peinsde hij. Misschien ook een beetje onverschillig, niet genoeg verantwoordelijkheidsgevoel. Want als ze zich werkelijk bewust waren van de gevaren die in de olietanks schuilen, dan zouden ze zich toch niet door het hoge loon laten verblinden. Maar ach, ieder werk heeft natuurlijk zijn gevaren. Alleen is het toch jammer dat de meeste van deze lieden niet verzekerd zijn. Toen Max pas in Holland was (zijn vrouw was toen nog in Suriname), had een kennis ook geprobeerd om hem snel aan geld te helpen door hem aan te sporen te gaan classificeren. Hij had de naam zo mooi gevonden dat hij bijna had toegehapt. Eerst toen de man duidelijk uit de doeken gedaan had wat hij onder classificeren verstond, was het tot Max doorgedrongen dat hij maar liever kon zitten wachten op zijn laatste salaris uit Suriname en ondertussen solliciteren naar een baantje in het onderwijs

[p. 49]

De tram kwam aan. ‘Enkeltje!’ bromde Max tegen de kaarten-verkoper en even later zocht hij een plaatsje op bij het raam. Hij dacht aan zijn vrouw; hij had gefaald en hij zou zich wreken. Tegenover hem zat een vrouw van middelbare leeftijd met een gezicht als een masker naar hem te kijken. Haar strakke mond irriteerde Max. Hij keek haar strak aan. Ze keek omhoog en later naar buiten. Fijn, dacht Max. Jullie hoeven het niet altijd te winnen. Onbeschaamd wijf. Max drukte te vroeg op de schel. Hij moest nog een heel stuk lopen voor hij bij de straat was waar de vrouw hem zou opwachten. Op de hoek aangekomen, keek hij op zijn horloge. Kwart voor negen. Hij drukte op de knop. Zijn handen voelden koud aan. Hij keek om. Het was hem te moede alsof hij zijn vrouw elk ogenblik achter zich kon zien staan.

Chris deed open en hielp Max uit zijn jas. Zij zag er beeldig uit. ‘Ga maar lekker zitten,’ zei ze, terwijl ze naar haar prachtig bankstel wees. Max vlijde zich neer op de bank. Hij betastte op speelse wijze de donzige leuning.

‘Wat heb je je vrouw wijsgemaakt? Weet ze dat je bij mij gekomen bent?’

Chris keek glimlachend naar de jongeman en porde hem in zijn zij. Max spotte terug en merkte droogjes op: ‘Natuurlijk weet ze dat. Je bent toch ongevaarlijk?’

Ze schoten beiden in de lach. ‘Ik mag je stijl wel!’ zei ze met een knipoog.

‘En ik vind je ideaal!’ overdreef Max.

Chris schonk twee glaasjes vermouth in en legde enkele koekjes in een schaaltje. Ze liet de vermouthfles op de tafel staan. Weldra schonken ze zich weer wat in en de stemming werd er stukken beter op. In ieder geval minder geforceerd. De Surinamer stond van zijn plaats op, keek voor de zekerheid naar de gordijnen om te zien of ze goed dichtgetrokken waren en liep toen naar Chris. Hij ging op de leuning van haar stoel zitten en liet zijn handen glijden over de gevoelige plekken van haar bovenlijf. Chris giechelde even. Maar toen Max haar bleef strelen, kon ze zich niet langer beheersen en keerde zich met een ruk om. Max betastte haar nek en opgewonden trok Chris hem naar zich toe. Haar lippen zochten begerig de zijne. Hijgend stootte ze enkele onsamenhangende woorden uit: ‘Lief diertje ... O, jij lekker wild beest!’

Max spitste zijn oren. Geen prettige benamingen, dacht hij. Maar was het eigenlijk niet zo? Als je je vrouw bedroog met een andere, die je niet eens liefhad, was je goed beschouwd, niet meer dan een

[p. 50]

dier. Hij voelde zijn mondspieren verslappen. Hoewel Chris erg actief bleef, werd hij steeds passiever. Zij merkte zijn veranderde houding, maar meende dat het door de emoties kwam. ‘Je bent nu helemaal suf geworden hè? Ja, dat merk ik wel. Zullen we ons nu maar klaarmaken?’ Ze deed de kamerdeur open en onthulde een hemel van een kamer. Overwegend lichtblauwe kleuren sterkten hem in zijn verbeelding dat hij in een soort bovennatuurlijke omgeving terechtgekomen was. Het tweepersoonsbed was bedekt met een onbeschrijfelijk mooie sprei en aan de muur hing een schilderij van een of andere moderne kunstschilder. Nadat ze zich op het bed hadden neergevleid en Chris zich al half had ontkleed, vroeg ze vrij zakelijk: ‘Nou, wat doe je jongen? Blijf je een weekje bij mij om je te bewijzen? Ik zal voor alles zorgen. Je vrouw krijgt een kaartje, dat je voor enkele dagen naar Duitsland bent omdat ze je de keel uithangt. Je baas krijgt van mij bericht dat je ziek bent. Wanneer ze je komen zoeken, ik bedoel de controlerende geneesheer, zal je vrouw wel met de waarheid voor de dag moeten komen. Ondertussen heb ik je dag en nacht bij me en kan ik je opeisen wanneer ik wil. Zoals ik al zei: je zult niet in geldzorgen zitten. Hier kijk maar zelf.’

Max was sprakeloos. Hij keek naar de paperassen, die Chris hem onder de neus duwde. Haar foto prijkte op elk van de velletjes. Een paar officiële stempels vertelden hem dat ze niet loog. Drie garages, twee cafe's.

‘Hhhoe kkom je aan dit alles?’ stotterde Max.

‘Ha, ha, ha!’ schaterde ze. ‘Hoe komt de koningin aan haar bezittingen? Hoe komt Verolme aan zijn rijkdom? De één heeft het, de andere niet hé?’

Max keek naar de halfgeklede knappe vrouw. ‘Het gaat niet!’ merkte hij zachtjes op. ‘Ik kan mijn vrouw dat niet aandoen.’ Chris zei niets. Ze keek minachtend naar Max.

‘Echt Chris, ik kan niet doen, wat je van me eist. Als we afspreken dat we elkaar regelmatig zullen ontmoeten, dan kan ik nog meedoen. Maar dit, dit gaat gewoon niet. Mijn vrouw zou een zenuwinzinking krijgen als ik een hele week wegbleef. Bovendien kan ik je ook niet beloven dat we aan elkaar zullen wennen. Tenslotte ben ik getrouwd.’

‘Zo,’ sprak ze eindelijk, ‘meneer is getrouwd, maar meneer is niet vies voor een avontuurtje? Even naar bed en klaar is Kees. Weer een avontuurtje achter de rug hé? En ik? Moet ik dan blijven zitten met de gedachte aan de zalige avond die we samen

[p. 51]

hebben doorgebracht? Neen jongetje, dat gaat ook weer niet. Of hang jij de nette uit? Ik dacht dat ik nog laatst in een weekblad heb gelezen dat er in Suriname meer onwettige dan wettige kinderen waren. Dat er bij jullie haast niemand trouwde en dat degenen die wel getrouwd zijn toch altijd nog een stuk of drie buitenvrouwen hebben. Of lieg ik soms? Ik moet het tijdschrift nog ergens hebben liggen.’ Woedend deed ze een poging om op te staan, maar Max trok haar terug in het bed.

‘Laat maar,’ sprak hij, ‘ik geloof je wel. Dat artikel heb ik zelf ook gelezen. Jammer dat er van die onzinnige dingen over mijn land geschreven worden. Misschien schuilt er een kiem van waarheid in, maar het overgrote deel is gelogen. Maar ach mens, je zult er toch niet veel van begrijpen. Laten we over iets anders praten.’ Chris staarde hem verbijsterd aan. Ze begon zich toen weer aan te kleden. ‘Sorry boy,’ zei ze terwijl ze op haar onderlip beet. ‘Sorry!’

Max vond haar plotseling ook niet meer de moeite waard en trok zijn schoenen weer aan. ‘Gelukkig,’ mompelde hij zacht, toen hij weer in de voorkamer zat. ‘Zo is het beter.’

‘Nou, dan hebben we elkaar niets meer te zeggen hé!’ merkte Chris op, terwijl ze uit de slaapkamer kwam. Ze hield de gangdeur voor hem open en zei: ‘Je wordt bedankt voor je gezelschap. En wees niet zo verwaand, want ik heb je niet willen hebben omdat je zo knap bent, maar omdat ik tenminste met je kan praten. Er zijn nog genoeg goed uitziende Turken die hier rondlopen. Om maar niet te spreken van de mooie Spanjaarden. Het enige voordeel dat ik in je zag was dus de conversatie. Bye,bye!’ Ze sloeg de deur dicht.

Max trok zijn jas op straat aan. Met gemengde gevoelens ging hij naar huis. Had hij gefaald of had hij een overwinning geboekt? Hij zou het niet weten.