Het groene labyrint

[p. 61]

6

‘Dit is mijn huis!’, riep Jacques. Zijn ogen schitterden. Terwijl ik op een ruwhouten bank plaats nam, liet ik mijn ogen gaan over het interieur: er was een tussenschot, waarachter waarschijnlijk de kamer van Pierre. Een muffe lucht hing in het vertrek. Overal lagen op de lemen vloer rieten manden, sommige gevuld met aardvruchten, andere met gebruiksvoorwerpen, zoals kapmessen, een oeroud koffiemolentje, heel veel touw en een primitief spinnewiel, dat bij iedere indiaanse vrouw te vinden is. Toen ik omhoog keek, zag ik in het dak een massa pijlen steken. Verder hingen er nog een drietal bogen en een mand, volgepropt met

[p. 62]

ruwe katoen. Toch zag ik weinig kledingstukken. Slechts een gehavende broek, wat ondergoed en een sierlijk opgesmukte hangmat deden mij vermoeden dat het spinnewiel eens zijn diensten bewezen had.

De man keek mij plotseling aan en zei: ‘Hoe bent u eigenlijk hier terechtgekomen?’ Ik begon mijn verhaal te vertellen. Hij scheen er schik in te hebben, want nu en dan onderbrak hij mij en merkte iets geestigs op. Vooral toen ik begon over de angsten die ik had moeten uitstaan, lachte hij hartelijk.

‘U zou nodig eens uw filosofie moeten herzien, denkt u niet?’ Weer keek hij mij zo vreemd aan. Zijn ogen zagen er gewoon uit, maar hij had iets in zijn blik dat mij ervan weerhield hem helemaal te vertrouwen. Het schijnt dat die vent mij ook al tracht te hypnotiseren, dacht ik.

Toen ik uitgesproken was, vulde hij het ontbrekende hoofdstuk aan dat ik door de slag, die ik gekregen had, niet had kunnen voltooien. Jacques vertelde mij hoe hij een grote vangst had gedaan in een der beekjes in de nabijheid. De vissen moesten worden gebarbacot, dat wilde zeggen op een zacht vuurtje met heel wat groene bladeren gerookt, zodat ze een poos-

[p. 63]

je meekonden zonder te bederven. Omdat het dorre hout niet geschikt was voor dit werk, had hij enkele jonge boomstammen omgehakt, terwijl Pierre de werkzaamheden verrichtte die nodig waren om de vissen te barbacotten. Pierre had de taak gekregen om de takken en stengels te halen, maar toen hij een hele poos was weg gebleven, wilde Jacques graag weten wat er aan de hand was. Plotseling had hij een bekend geluid gehoord. Hij had zich gehaast naar de plaats vanwaar hij de menselijke roep had opgevangen, en hij had Pierre aangetroffen die gebogen stond over het bewegingloze lichaam van een man. Jacques keek mij ernstig aan. Op zijn trage manier van spreken vertelde hij mij, dat Pierre vastbesloten was geweest om een einde aan mijn leven te maken. Aan zíjn tussenkomst had ik het te danken dat ik nu nog leefde. Toen vertrok zijn mond tot een spleet. De uitdrukking op zijn gezicht veranderde helemaal. Even keek hij rond alsof hij naar iets zocht. Toen riep hij driftig: ‘Pierre! Viens ici!’ In de karig verlichte kamer werd de atmosfeer drukkend. Ik verroerde geen vin en loerde gespannen naar het van bladeren gevlochten scherm voor de deuropening in het tussenschot.

[p. 64]

Ik zag iets vaag bewegen. Het scherm werd door twee handen opzij geschoven en daar stond Pierre, wezenloos voor zich uitstarend. De doorborende ogen van Jacques ontmoetten die van zijn huisgenoot. Eerst zeiden ze geen van beiden iets, maar na een poosje verbrak Jacques de stilte. ‘Ga zitten!’, sprak hij. De aangesprokene zette zich gelaten neer op de houten bank tegenover mij. Hoewel zijn blik nog even wezenloos bleef, verdween de monsterachtige grijns op zijn gezicht geen ogenblik. Nu viel het mij ook op dat hij niet blond was zoals Jacques. Het afgesnoeide haar was gitzwart en de scherpe neus vertoonde ondanks de verminking, een duidelijke kromming. Er ging een flits door mijn hoofd. Die man had gemengd bloed. Hij had teveel van een indiaan.

‘Hebt u al iets ontdekt?’, vroeg Jacques mij. En of!, dacht ik bij mezelf, maar ik deed alsof ik niet begreep waar hij het over had. Zijn stem daalde toen hij mij zijn geheim vertelde. Een geheim dat ik al direkt vermoed had, toen ik naar Pierre keek.

‘Hij is mijn zoon’, sprak hij toonloos. Pierre was zijn bloedeigen zoon. Toch leek hij haast even oud als zijn vader. Die schatte ik op onge-

[p. 65]

veer zestig. Uit het verhaal van Jacques begreep ik dat Pierre's moeder een indiaanse was die jaren met deze man gesleten had. Nu kreeg ik ook te horen hoe mijn gastheer deze vrouw geschaakt had. Tijdens zijn eerste jaar in het oerwoud had hij een dorp ontdekt bij de kust van Frans Guyana. Daar had hij vrede gesloten met de indianen, die nog niet wisten dat hij een ontsnapte gevangene was. Immers, hij was erin geslaagd gewone burgerkleren te vinden. Hij had de indianen voorgehouden dat hij een bioloog was die de opdracht had gekregen om enkele belangrijke planten te onderzoeken. Men had hem direkt geloofd omdat hij de kunst verstond zich voornaam voor te doen. Wekenlang had hij op kosten van de onwetende mensen geleefd en hij had veel van ze geleerd. Toen maakte hij kennis met het meisje dat later zijn vrouw zou worden en verdween spoedig met haar in het diepe woud. Aan de indianen had hij verteld dat een patrouille militairen ergens op hem wachtte om hem veilig terug te brengen naar de hoofdplaats. Intussen was het de vrees voor ontmaskering die hem tot deze vlucht gedreven had. Sindsdien had hij zich niet meer bekommerd om de bewoonde wereld en had hij zijn eigen

[p. 66]

leven geleid in het woud. De souvenirs die hij had meegenomen gebruikte hij om aan de kost te komen. Pijlen, vuurstenen en nog veel meer. Toen zijn vrouw het bedrog ontdekte, was het al te laat. Ze was zwanger van hem en kon niet zonder meer terugkeren naar het dorp. Zo bleef ze dus bij hem en was een grote steun voor deze ontaarde blanke. Toen het kind geboren moest worden, viel het niet mee om het zonder de hulp van een ervaren indiaanse ter wereld te brengen. Maar Jacques deed zijn best en verzamelde al de kruiden die zijn vrouw hem in de loop der maanden had doen kennen. Hiermee nam ze geregeld baden en alles verliep naar wens. Toen het jongetje groot genoeg was, ging het leven veel beter. Het kon bij alles de helpende hand bieden en was vooral voor zijn moeder een grote steun.

Ondertussen verlangde de vrouw nog erg naar haar geboortedorp. Maar ze liet gedurende al die jaren helemaal niets merken, uit vrees dat haar man haar weinig vrijheden zou gunnen. Op een morgen stapte Jacques uit zijn hangmat en kwam tot de ontdekking dat zijn vrouw verdwenen was. Omdat hij enkele gebruiksvoorwerpen miste, begreep hij dat ze hem in de steek

[p. 67]

gelaten had. Haar zoon had ze niet meegenomen en daar was hij haar dankbaar voor. Hij wist dat ze hem niet aan haar stamgenoten zou overleveren en bleef dus waar hij was. Sindsdien had hij zijn vrouw nooit meer gezien. De enkele indianen die hij soms tegen kwam, hadden hem nooit lastig gevallen. Integendeel, ze ontweken hem uit vrees dat er iets ergs met hen zou gebeuren, indien ze hem het leven ontnamen.

De nacht werd kouder. De ogen van Jacques werden dof. Hij vervolgde met schorre stem zijn verhaal. Eens moest hij een lange tocht maken naar een groep rubberbomen. Daar zou hij minstens twee dagen verblijven om het melkwitte sap uit de bomen te halen, waarmee hij verschillende gebruiksvoorwerpen maakte. Pierre zei echter dat hij liever thuis wilde blijven om een visnet te vlechten. Hij was al een opgeschoten knaap en niet bang om alleen in het kamp achter te blijven. Toen hij na twee dagen weer thuis kwam, was het visnet niet eens voor de helft voltooid. Op zijn vaders vragen gaf de jongen geen antwoord. Toen ging er bij Jacques een licht op. Hij bracht zijn zoon onder hypnose en Pierre gaf hem een uitvoerig verslag over zijn besluit om zijn moeder op te zoeken. Zijn vader was nauwe-

[p. 68]

lijks vertrokken of hij was op zoek gegaan naar de zee. Het was hem gelukt die te vinden en ook het dorp waar zijn moeder had moeten zijn. Met veel moeite was hij erin geslaagd haar te zien. Samen hadden ze toen een lang gesprek gevoerd. Hun gevoelens en gedachten waren nu van twee verschillende werelden geworden: de wereld van de blanke en de wereld van de niet-blanke. De vreselijke ziekte had hem toen al aangetast en had zijn kansen op een leven tussen de indianen verwoest. De ziekte had zijn hele lichaam binnen korte tijd verminkt. Jacques had alles gedaan om de situatie te redden, maar hij had begrepen dat zelfs een dokter hier niets meer zou kunnen beginnen. In die tijd waren er nog geen afdoende geneesmiddelen tegen lepra. Door de houding van Pierre ten opzichte van zijn moeder, was het niet eens meer nodig geweest dat hij naar het dorp ging. Dat was voor hem toch vreemd. Het zich afzonderen tegen wil en dank had de twee mannen op den duur een onuitsprekelijke haat tegen hun medemensen laten krijgen. Eens had Pierre in een waanzinnige bui gezworen dat hij iedere indiaan die zijn terrein betrad, onmiddellijk zou vermoorden, ongeacht of hij nu met goede of kwade bedoelingen

[p. 69]

kwam. Door de macht die zijn vader over hem had, was hij zich geheel en al met hem gaan vereenzelvigen.

Ik bleef nog enkele dagen het tweetal gezelschap houden, maar tenslotte vertrok ik, door Jacques van enkele reisbenodigdheden voorzien, in de richting van de zee.