De bom van Saramacca

[p. 62]

Hoofdstuk Negen
Het gezicht uit de droom

Frits werd tegen tien uur in de avond wakker en keek versuft om zich heen. De omgeving was hem vreemd. Aan de muur van de vrij kleine kamer zag hij een afbeelding van Jezus hangen. Zijn vermoeide ogen gingen toen verder langs de muur. Er ging een steek door zijn hart. In het flauw verlichte kamertje onderscheidde hij op een vrij grote foto zijn zuster, een broer, Joke en zichzelf. Hij wilde zich oprichten om de foto beter te kunnen zien, maar voelde toen een zachte hand op zijn voorhoofd die hem teder terugduwde op het donzige kussen. ‘Rustig, Frits,’ klonk het, ‘Zuster Bernadette heeft mij uitdrukkelijk gevraagd goed op je te letten en niet toe te staan dat je je gaat forceren.’

Frits pakte de hand beet van het meisje dat van geluk straalde. Ze kwam van achter het bed vandaan en ging ernaast staan. Haar ogen waren van vreugde betraand. Ze streelde Frits over zijn gelaat en liet haar vingers over zijn mond glijden alsof ze elke welving, elke lijn wilde voelen. Frits deed zijn mond half open om iets te zeggen. Hij kreeg daartoe geen kans. De verkenner voelde al de warme adem van Joke boven zijn hoofd en het volgende ogenblik de eerste tedere kus van zijn vriendin op zijn onderlip, eerst heel even en toen volledig op beide lippen, op zijn hele mond. Nu drong haar tong tussen de lippen, tussen de tanden naar binnen en Frits greep zich vast aan Joke, ondanks de pijn die zich nu liet voelen in zijn half opgerichte houding. Hij wist het nu: Joke zou hij nooit meer laten gaan.

‘Waarom heb je mij in de steek gelaten, jongen?’ fluisterde Joke zacht in het oor van Frits. ‘Waarom? Waarom heb je mij deze eenzaamheid bezorgd? Weet je nog hoe we altijd samen waren, samen speelden? O. mijn God jongen, weet je wat je met mij hebt gedaan, weet je hoelang ik het niet heb kunnen begrijpen. Na lange tijd begon ik je te vergeten. Ik wist niet dat ik je ooit weer zou ontmoeten. Voor mij was je een droom geworden.

[p. 63]

Ik dacht niet meer aan jou. Ik droomde wel vaak met je. Meestal zag ik je dan in een korjaal staan. Je wuifde, terwijl het korjaal langzaam wegvoer. Elke keer als ik met je droomde werd je gezicht vager, kon ik je gezicht bijna niet meer herkennen. Kijk, deze foto waar je met je broer en zus op staat, deze foto heeft mij geholpen om je niet meer te vergeten. Weet je wat voor schrik je me hebt bezorgd, toen ik je weer na al die jaren terugzag? Geen wunwun, geen sukrubu, neen grote Frits, heel knap, maar ook heel streng en heel anders. Ik durfde je niet eens te roepen. Ik wist niet of je mij nog zou herkennen en of je mij nog zou kennen, tot ik in je ogen keek en zag hoe je naar mij terugkeek, lieve Frits, mijn Frits, o God, jongen ga nooit meer weg. Kom terug naar Groningen. Je bent toch hier geboren, je houdt toch van je geboorteplaats, waarom blijf je dan in de stad? Je bent toch groot genoeg om te besluiten wat je wil? Je weet niet hoe mijn ouders ook van je houden nô?’

Frits luisterde nauwelijks. Zijn ogen waren geconcentreerd op de schone trekken van Joke. Zijn vingers woelden in het zachte haar. Hij bekeek haar van alle kanten: haar lichtgebogen kleine neus, haar fijngesneden vochtige lippen, het kuiltje in haar kin, de scherpe ogen die soms plotseling hun felheid verloren en dromerig zagen, de prachtige gitzwarte wenkbrauwen en tenslotte de slanke hals die zo sierlijk welfde naar haar schouders.

‘Ik houd van je, Joke,’ kwam het er plotseling uit. ‘Ik houd van je en ik heb altijd van je gehouden. Ik weet niet of ik eens anders van je gehouden heb dan nu. Ik weet niet of de spelletjes met de sukrubu en wunwun of het boetseren, ik weet niet of dat alles een ander soort liefde voor je inhield. Ik weet alleen maar dat ik het heel erg wreed van mijn ouders vond toen ze mij van jou weghaalden en naar de stad brachten. Ik wist niet dat ik je had moeten schrijven. Het leek alsof wij voorgoed afscheid van elkaar hadden genomen, alsof ik naar een andere wereld was verhuisd, alsof jij dood was gegaan en ik je maar moest vergeten. Ik was machteloos. Al die jaren... ik weet niet hoe ik ze heb doorgebracht, of ik nog ooit aan je dacht of niet, het was zo een heel andere wereld, heel andere vrienden, de verkennerij later, met allemaal jongens, jongens van de stad, jongens die heel anders

[p. 64]

speelden dan jij en ik hier in Groningen. Begrijp je mij een beetje Joke, maar begrijp je vooral dat als ik je niet had ontmoet, je uit mijn wereld zou zijn verdwenen, voorgoed? Het is God die ons weer bij elkaar gebracht heeft Joke. Hij weet dat er iets is dat ons aan elkaar bindt. Hij weet dat ik altijd het gevoel had, in mijn andere nieuwe leven in de stad, dat ik iets miste. In mijn kinderlijke onschuld wist ik niet wat dat was. Maar nu weet ik het. Het is alsof wij beiden plotseling een sprong hebben gemaakt naar volwassenheid, Joke. Ik voel dat ik volwassen ben. Ik merk het aan alles. Ik voel mij anders dan de jongens van twaalf en dertien. Ze praten en denken anders. Ze kunnen lachen om dingen waar ik niet meer om lach. Ze zijn vaak niet ernstig wanneer ik juist van ze eis dat ze ernstig moeten zijn. Neen Joke, ik zie het verschil. Ik ben nog geen man, maar ik weet dat ik volwassen ben. Ik zou gewoon met je kunnen trouwen en dan zou niets en niemand mij daarvan kunnen tegenhouden. Ik zoek een baan en ik woon met je in een huis. We leven gelukkig, we omhelzen elkaar elke dag en elke avond en je blijft mij trouw en ik jou en het zal mooi zijn Joke, o zo mooi.’

Joke keek met bewondering naar haar vriend. Ze bukte zich over hem en kuste hem nogmaals lang en hartstochtelijk. ‘Als ik moet doodgaan mag dat nu gebeuren. Frits.’ sprak ze toen. ‘Ik ben nu tevreden, ik heb je weer gezien met je nieuwe knappe gezicht. Ik zal proberen het andere gezicht te vergeten, het gezicht uit die droom. Ik zal wennen aan hoe je nu bent, met je uniform en je zwarte haar. Ik kende je alleen met een soort lichtgekleurd haar. Het is nu donker geworden en steviger. Je bent veranderd. Je hebt ook een paar kleine puistjes in je gezicht Frits, maar ze staan je goed. Je stem is ook zo zwaar geworden. Je weet het niet meer, maar je had een kleine stem vroeger Frits, heel klein. Nu ben je echt een man en ik ben trots op je, maar ik moet aan je wennen. Ik moet wennen aan je anders zijn. Ik wil je vragen om niet meer streng te zijn. Dat maakte mij een beetje bang en je sprak soms een beetje moeilijk Nederlands tegen John en een van de andere verkenners. Je hebt natuurlijk veel meer dan ik geleerd in de stad, daarom vergeef ik je, maar je moet me niet verlegen maken. Ik schaam me als ik niet kan volgen wat je zegt. Dan laat

[p. 65]

je me weer merken dat je erg bent veranderd. Anders dan ik wil. Je mag veranderen maar niet zo dat ik het niet leuk vind. Begrijp je me Frits?’ Frits knikte, hij begreep haar helemaal. Hij keek haar smekend aan en fluisterde: ‘Laat dit geen droom zijn Joke. Laat het alsjeblieft werkelijkheid zijn.’

Er werd op de deur geklopt en John en Leo stapten toen bijna geruisloos binnen, John met een ondeugende glimlach op zijn gezicht.