Brieven van Betje Wolff en Aagtje Deken

XXVIII. (Aan den Heer J. Tieboel, Amsterdam.)

Myn Heer zeer geachte Vriend!

Hoe weinig denkt gy geplaagd te zullen worden met een Epistel van myne hand! dog zo lang er vrouwen zyn, die veel tyds, &

[p. 77]

overvloed van Pennen, papier & inkt & een eerlyk man nodig hebben, is men tegen zulke bezoekingen niet veilig.

Hoor dan eens aandagtig wat ik U te verzoeken hebbe. Ziet gy deeze Tekeningen? Zeker vriend heeft my, om reden, verzogt dat ik my eens by een kenner informeerde nopens des zelfs waardye; wyl ze hem voor Schuld werden aangepresenteert, & hy er geen verstand van heeft om er regt over te oordeelen. Nu weet ik niets beter dan U te verzoeken die Tekeningen eens te laaten zien aan den Heer Ploos van Amstel¹; hoopende dat die Heer zo goed zal zyn om er zyn oordeel over te zeggen. Ik hebbe niet verkoozen om my direct by dien uitmuntenden man te adresseeren; niet weetende of hy voor my, die hy niet kent wel die attentie zoude hebben die hy U niet zal weigeren. En van uwe beleefdheid houde ik my wel verzekerd, de gedistingueerde Vriend van myn Baäl², kan niet onbeschaafd weezen.

Deeze occasie neem ik ook waar om U te toonen dat ik my vereert achtte met uwe goedkeuring over myn Schipperslied³. Indien de hupse Heer Tieboel⁴ ooit iets zong dat niet van zyne eige Composite is, ik zoude hem by d' eerste vrolyke Party die er voorvalt verzoeken my te helpen, ik zing het op de wys:

Pain & Vin was een schelm & Verrajer zeer snood,
Maar onze Prins Wullem de derde is zo goed als Wyn & Brood.

O die Charmante avond! alles zie ik nog in zyne waare kleuren! & nog van de week droomde ik dat gy nog eens een kelk brak door de maat te slaan. Wat zyn de aartigheden van verstandige lieden tog inneemend, de geestigheid der zotten is slegts een borl

1 C. Ploos van Amstel, de bekende verzamelaar van kunstwerken en teekenaar te Amsterdam (1726-'98).

2 C. Loosjes.

3 Het bekende ‘Nieuw Scheepslied’, in den trant van Huygens' Scheepspraat, Willem V bij zijne aanvaarding van het stadhouderschap door B.W. toegezongen.

4 J. Tieboel, aan wien deze brief geschreven is, was compagnon en zwager van den ouden J. Yntema Senr. en sedert 1763 ook mede-uitgever der Letteroefeningen.

[p. 78]

jenever met zoete koek, dog de vrolykheid van een wys man is Parfait amour, Eau de Coin of nog al geestryker. Heb ik de hooy niet van zulk eene Beste waereld¹ als deeze is! Ik meen my in de toekomende wat beter te amuseeren wanneer ik Burgeres ben van d' een of andere Stam door geen Dyliaansche² kykers te ontdekken. Maar wat zwaarigheid of d' afstand groot is, dit masquerade Pakje zal my niet hinderen om in een halve menut een wandeling te doen van eenige duizend mijlen, o dan meene ik te leeven als de goden in Vrankrijk, & geene placaten te respecteeren dan die myner hupsche Zeeuwen dat is: Wij stooren ons aan geene Gekken. Apropos van Gekken, wil tog niet geloven, dat ik de waarheid spaar als ik U zeg dat zekere dominé bezig is een tweede stuk in 't net te schrijven van een werk dat niet afwilt?³ (hou dit geheim voor u.) Ik heb myn man gezegd dat UEd. eens zoud komen afrekenen.⁴ & of gy 't vergat zo herinner ik het U thans. Gy zult zien dat ik met geen woorden speel als ik u zeide dat deuren en vengster open zyn om U te ontfangen & dat gy 't zo goed en zo kwaad zult hebben als d^o Wolff en zyne onbedenkelyke⁵ Dominees Juffrouw.

Jongen 't is hier thans misserabel playzierig; al myn kaketou's & al myne Bergères neemen afscheid, &, vry ben ik weer! nu kan ik volstrekt leeven zo als ik wil, & hoef noch visiten te geeven noch t' ontfangen. Gy kunt met geen mogelykheid den hals breeken op onze wegen maar wel verdrinken; dit au gouverno.

Vaarwel oudste; dit heb ik van Couperus geleerd, gelieft te

1 Zinspeling op de welbekende uitdrukking: ‘Tout est pour le mieux dans le meilleur des mondes possibles’, ontleend aan Voltaires (in 1758 verschenen) Candide ou l'Optimisme, ‘où elle est le résumé de la doctrine de Pangloss, caricature de Leibnitz et de Rousseau’ (Fournier, L'esprit des autres, 92). Elders, Lier-, Veld- en Mengelzangen (a⁰ 1772) IX, spreekt Betje van ‘de aangename Schryver der Mondes’.

2 Van Deyl was een bekend brillenslijper te Amsterdam.

3 A. Wolff. ‘De Christen Godsdienst, alleen uit Jezus eigen en voor ons allerklaarste Getuigenissen en Bevelen aangewezen en opgedragen aan de Christelyke Vrede en Vryheid’. Te Purmerende, By Pieter Jordaan, Boekverkooper, 1770. Alleen het Eerste Stuk heeft het licht gezien. (Eigend. W.J. van Randwijk, 's Gravenhage).

4 Had Adr. Wolff misschien iets in de Letteroefeningen geschreven?

5 ‘Ironische toespeling op Betjes kleine postuur.’

[p. 79]

weeten dat ik zyn Oudste ben als hy eens regt in zyn knopjes is, 't is friesch zegt hy¹ - Heintje Pik haal hem zo 't kwaad is; dog dat denk ik niet van een Predikant. Zo het U iets scheelen kan dan kunt gy verzekert zyn (& zo niet ook wel) dat ik ben

Uwe verpligte dienaresse

Betje Wolff.

In den Slyke zeer Onreine², 12 Sept. 1771.³

Verzoeke adres voor den inliggenden.

1 Eene gewone Friesche uitdrukking tusschen man en vrouw, vrijer en vrijster. In ruimeren zin vriend of maat.

2 Zinspeling op de modderige kleiwegen in de Beemster.

3 Deze brief is met aanteekeningen door Dr. J.W. Muller in Jan. 1901 openbaar gemaakt in het Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde (Deel XX. Leiden - 1901).