Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

[p. 791]

Honderd-agt en zestigste brief.
Mevrouw de Weduwe Spilgoed aan Mevrouw Sara Edeling.

Allertederstbeminde vriendin!

Myne ziekte vermeerderde door het treurig bericht, 't welk de vriendelyke Heer Willis my bragt. Ware het eenigzins mooglyk geweest, ik zoude de koets niet ledig hebben laten te rug gaan. Uwe Zusterlyke Vriendin Letje smeekte my zo ernstig, om my niet te wagen; de Doctor verboodt my er aan te denken! wat kon ik doen, dan voor u bidden? Ik ben alweêr adergelaten, zo ontstoken was myn bloed; eene zware verkoutheid heeft dit alles veroorzaakt. Ik zal voor eerst wat spaarzamer gebruik moeten maken van de gelegenheid, die ik hier heb, om te wandelen, hoe goed dit ook voor my in velen opzichte is. Stel u gerust; indien er niets voorvalt, gelyk ik nu nog sterker hoop, zal ik in agt dagen by u zyn. De Heer Blankaart heeft wy verzogt, om my te mogen af halen. Letje zal my tot Amsterdam verzellen, een dag of zes by u vertoeven, en vervolgens naar den Heer Helmers vertrekken, om er tot na uwe beval-

[p. 792]

ling te blyven, en vervolgens met my naar Buiten te gaan. Wy beide verlangen onuitspreeklyk om u te zien! Hoe veel tranen uw Brief ons gekost heeft, ga ik met oogmerk voorby... Gy weet, dat wy u teder lief hebben; dat wy uwen uitmuntenden man recht doen.... Niet meer hier van; dit denkbeeld is my te heftig: het verscheurt my! Hoe bemin ik uwe Tante Redelyk! Hare zorg voor u maakt haar dierbaar voor my! En schoon ik niet twyffel, of de brave Vrouw zal niets verzuimen, wat eenigzins voor u dienstig is, zo kan ik myne tedere genegenheid voor u niet weigeren het volgende te schryven:

Laat de liefde voor uwen man u niet uit het oog doen verliezen, dat gy hem nu al die zorgvuldigheid niet geven kunt, die gy hem, indien gy in eenen andren staat waart, geven zoudt. Uwe gezontheid, myn hartje, is volmaakt, maar zy is als een goudschaaltje, er is zeer weinig nodig, om die uit het gelukkig evenwigt te brengen. Gy hebt méér levendigheid dan kragten, méér moed dan vermogen. Zorg dan nu voornamenlyk voor u zelf, nu uw Echtgenoot buiten gevaar is. Indien gy door waken uw bloed verhit, en door droefheid uwe vogten verdikt, kunnen de gevolgen voor u en uw kind hoogstnadelig worden; zonder dat gy uwen man eenig wezenlyk nut doet. Alle sterke aandoe-

[p. 793]

ningen zyn uwe verdelgers, en ik schryf uwe aanhoudende gezontheid grootlyks toe aan dié gelukkige zielsgesteltheid, waar door gy de dingen deezer Waereld altoos of met onverschilligheid, of van de blinkentste zyde beschouwt. Gy zoudt niet geloven, myn Engel, hoe wederkerig, hoe betreklyk onze ziel en ons lichaam werken. En wie kan den invloed ontkennen, dien eene Moeder heeft op dat schepzel, dat nog in haren schoot ontwikkelt wordt! Beur u dan op, Liefde; stel u, onder Gods zegen, in staat, om eene gelukkige verlossing te gemoet te zien. Vorm u toch geene onnatuurlyke schrikbeelden, die nimmer iets goeds uitwerken, en altoos hoogst nadelig zyn. Gy hebt immers wel moed, om aan de grote wet der Natuur te gaan voldoen? Gy vertrouwt immers op den bystand van dien God, die zyn zedelyk pligtmatig schepzel, als het tot hem roept, in genade hoort? Eene verrukkinge uwes dankbaren mans, een aanblikje uws kinds (ô ik zeg u niets, dan 't geen ik zelf weet,) zyn meer dan genoegzaam, om u de smertelykste oogenblikken te doen vergeten.

Gy weet, myne Liefde, dat ik de Vrouw niet ben, om u aan te dryven tot zorgeloosheid; om uw aandagt afteleiden van den aanstaanden dag. Neen: die dag is altoos zeer gewigtig; maar ik tragt alleen ‘mogelyke omstan-

[p. 794]

digheden, van het geen natuurlyk en eigen aan de zaak zelf is, aftescheiden.’ Men sterft in de kraam; men besluit hier uit, dat dit omtrent zo natuurlyk is als te sterven aan eene beroerte: dit besluit is verkeert. O! de God der natuur is veel wyzer en goedertierner, dan alle de stervelingen immer bevatten kunnen. Onze verkeerde levenswys, waardoor wy genoegzaam den aanleg onzer natuur verwrikken; onze dwaze manier van kleden; onze vadzigheid; onze gemaakte tederheid; onze ongeregelde omkeringen van dag en nagt; onze sporeloze driften; de versmadelyke lapzalveryen van onkundige gemene Wyven, (om niets meer te noemen,) zie daar, dit zyn de oorzaken van het sterven, van het deerlyk mishandelen der jonge Vrouwen. En gy, zeker, hebt te véél verstand om niet te zien, dat dit geen natuurlyke gevolgen eener geheel natuurlyke ontbinding, die het nu voldragen kind van zyne Moeder afscheidt, zyn kunnen. Beweeg u veel; onttrek u den balsemieken invloed der vrye lucht niet; kleedt u zo los en gemaklyk als gy zelf verkiest, niet al te warm.

Onze Lotje is reeds by Oom Dirk, en ik merk, dat zy er gansch geen onnut lid uitmaakt: Het goede mensch! ô Wat zyn de vermogens onderscheiden, en hoe lief heb ik u om de goedhartigheid, die gy altoos voor haar betoonde!

[p. 795]

Zy zegt ook, dat zy u lief heeft, en bly is, dat gy zulk een schoon Huwlyk gedaan hebt; en zy meent het geen zy zegt.

Van onze Freule hoor ik niets in 't allerminste. Mooglyk schryven de beide Savantes wel eene Verhandeling over de Zonnenstofjes. De trek, die zy ons speelde, maakt haar onze attentie onwaardig; en daar lydt zy niets ter waereld by.

Myne waardige Vriendin Willis is reeds naar Zuidwyk vertrokken; zy heeft my zeer verzogt, om haar van tyd tot tyd te schryven. Ik hoop, by u zynde, veel stoffe te hebben. Letje groet u tederlyk. Willis zit thans by haar, en ik zie, dat zy beide volkomen gelukkig zyn met elkander. Hy zal u deezen Brief zelf brengen. De Heer Blankaart zal den dag myner overkomst aan u komen bekent maken. Ik ben, met Moederlyke genegenheid, en met de achting eener Vriendin,

Uwe Vriendin,

Maria Buigzaam,

Weduwe P. Spilgoed.