Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

[p. 767]

Honderd-vyf en zestigste brief.
De Heer Hendrik Edeling aan Mevrouw de Weduwe Spilgoed.

Ver-eerenswaardigste vrouw!

Kan men in deeze waereld dan zo gelukkig zyn? ô Myne Vriendin, welk eene vrouw heeft de Voorzienigheid my, als door uwe bemiddeling, gegeven! Toen ik haar trouwde, geloofde ik, dat het onmooglyk was voor een menschlyk hart, tederder te beminnen. Och! 't is met de liefde als met de zucht tot kennis; zy heeft geene grenzen: Hoe veel myne eenzydigheid ook met de beminde myner ziel verwagtte; ik geniet veel méér. 't Is waar, deeze vrouw is gevormt om my, zo als ik ben, gelukkig te maken; zy volgt dus alleen hare bestemming.

Zedert ik myn gevoelig en verstandig leven begon, wendde ik alle myne pogingen aan, om zulke gebreken tegen te gaan, die my lastig of bespottelyk zouden kunnen maken. - Ik nam voor om te trouwen, zo dra myne omstandigheden het toe zouden laten. Maar hoe vertrouwent ik ook met myn hart omging, ik

[p. 768]

ontdekte niet, dat het my iets inluisterde, als ik met zeer beminlyke Juffers omging; dit maakte my wel eens moeilyk op my zelf. Wat hielp het? Ik bleef des, tot myn zes en twintigste jaar, een, zo als de brave Blankaart zegt, een niets beduident oud Vryer. Ik zag myne Burgerhart: ‘zie daar uwe Vrouw;’ dus sprak myn hart. In een oogenblik, door het eerste opslag harer oogen, was ik overwonnen: zonder haar zag ik geen geluk meer voor my.

Zeker, myne geëerde Vriendin, haar karakter klimt, naar mate hare pligten vermeerderen. Mooglyk zullen de toejuichingen eens verliefden mans by u een weinigje verdagt zyn; maar ik spreek uit de ondervinding. Zedert wy in ons eigen huis zyn, is zy waarlyk de meestresse. Niets ontglipt haar oog, en zy doet alles met zo weinig omhaal, dat ik wél zie, hoe zeer zy u poogt te volgen. Ik heb zeker een zwaar Kantoor: de oude Heer heeft gelyk, dat hy niet meer doet dan hem goeddunkt: maar hoe aangenaam moet het my niet zyn, denkt gy, altoos, altoos met open armen en de minzaamheid eens Engels ontfangen te worden! Ik heb eene overhelling tot het zwaarmoedige, en, dewyl ik nooit vermaak vond in die uitspanningen, van welken de meeste jonge Lieden gebruik maken, gaf ik my, afgewerkt, en dus ongeschikt om iets te lezen, wel eens

[p. 769]

wat veel over aan die zorgelyke ongesteltheid. Nu! ô geen het minste wolkje benevelt mynen geest, of de zoete glimlach, een aartig woord, eene snaaksche uitkyk, doen de Zon weer helder door breken: en ik bedank haar, met den kusch der liefde, voor deeze oplettentheid. Ik deel met haar alles; haar gezont oordeel bewaart myn vertrouwen, 't geen haar liefde verdient. Betoverent is haar ommegang met myn besten vriend, myn Broeder. Nimmer hoorde ik zulk schaken! die de andre eens pal zet, juicht van vreugt. De goedheid van haar hart is altoos werkzaam. Zy bedient zich van myns Vaders ingenomenheid met haar, ten voordele eener aanstaande Zuster zonder middelen. Myn Vader wordt een geheel ander man. Hy is zelf vrolyk; en zo op haar verzot, dat hy alle daag, voor hy naar de Beurs gaat, komt zien hoe zy 't heeft. ‘Hendrik, zeide hy gistren, dat moest uwe Moeder beleven! jongen, gy hebt een juweel van een Vrouw.’ Met welk eene tederheid beschouw ik haar, nu zy my de hoop geeft op iets, my zo dierbaar! Myn ziel smelt als weg, wanneer ik haar in dien staat zie, druk bezig in het gereet maken van honderd dingen, die ik niet eens weet te noemen. Ik kan somwylen myne bekommering niet zo geheel verbergen, dat zy er niets van gewaar wordt. Dit denkbeeld is haar te grie-

[p. 770]

vent. Nu verwydert zy deeze treurige vooruitzichten uit mynen geest door ernstige, dan door vrolyke gesprekken, terwyl zy zelf een dryvende traan weg wenkt. Zou zy ook angstige gedagten hebben, en verbergt hare liefde die voor my? Eergister kwam ik onverwagt in huis, en verraschte haar op hare Kraamkamer: ik zag, dat zy geschreit hadt.

Ik. Gy hebt geschreit, myne Liefde; och! dat moet niet zyn! (Zy zat ter zyden van haar Toilet, en ik knielde by haar neder.)

Zy. Ook niet van vreugde?

Ik. Hebt gy van vreugde geschreit!

Zy. Denkt gy, dat dit nooit gebeurde?

Ik. Beste schat, gy moet niet wenen; gy breekt myn hart!

Zy. Maak my dan minder gelukkig, of ik kan u niet gehoorzamen.

Ik. Zeg, myne Liefde, ziet gy met bekommering op de aanstaande gebeurtenis?

Zy. Indien dit zo ware, dan zoude ik niets erger zyn dan eene zwakke vrouw; en gy zoudt immers wel geduld met my hebben willen? (Ik kon niet spreken; ik drukte haar hand aan myn hart, het sloeg heftig; zy vervolgde:) ja, ik weet het wel, ô myn eigen hart! gy lydt! Och! kon ik u gerust stellen! (en haar beminlyk gelaat, terwyl zy hare armen om myn hals sloeg, zeeg tegen myn voorhoofd. Ik snikte, zy

[p. 771]

ging voort:) zou ik er aan kunnen denken, o myn Edeling, om u te moeten verlaten? Wat zou er van u worden, indien gy het leven uws kinds met mynen dood moest kopen? Ik weet, dat gy meer verstand, meer reden, meer bedaartheid hebt dan ik; evenwel ik vrees, dat dit u te zeer treffen zoude. Gy hebt my ook zo gelukkig gemaakt! ik ben naauwlyks eenentwintig jaar; ik zou zo gaarn by u blyven, ik zou zo gaarn ons kind, onder myn zorgent oog, zien opwassen. Evenwel, zo als 't God behaagt. (Zy zweeg, en bleef nog eenige minuten dus zitten. Ik was overstelpt. Nooit voelde ik zulke gemoeds-bewegingen!) Kom, zei zy, gaan wy hier van daan; ik zal u eens wat voorspelen: myn lieve man moet niet bedroeft zyn, ik zal 't ook niet zyn. ô, Alles zal wel gaan! de dierbare Mevrouw Buigzaam heeft my belooft, zo dra ik myne kamer houde, by my te zyn, en te blyven, tot dat ik u geluk mag wenschen met uwe eerste overwinst.

Ik merk, dat zy somtyds weinig slaapt; doch (zeer zeker om my niet te ontrusten!) zy houdt zich altoos stil, en schynt zeer wel te zyn. ô Myne Vriendin, mag ik myne Vrouw Moeder zien van een welgeschapen Kind!.... Ik kan niet meer...... Het denkbeeld alleen...... Wat zal de zaak zelf zyn? ô Liefde! ô Natuur! Waarde Vriendin! -

[p. 772]

De eerlyke Blankaart is in allen opzichte de vrome, zo wel als minzame, Vriend. Geen Vader bemint zyn Dochter meer, dan hy myne Vrouw.

Ik schryf deezen buiten haar weten, om alle ontroeringen voor te komen; zy behoeft deezen niet te zien, om overtuigt te worden van myne liefde voor haar. Ik ben met eerbied,

Uw oprechte Vriend,

Hendrik Edeling.