Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[BM8] Een zeil, een zeil! zie 'k daar geen zeil, gespannen

Overlevering

C: Carnet H-83, p. 26r, 32r, 39r.

M^1: Manuscript H-87, [1].

M^2: Manuscript H-88,7.

P^1: Drukproef T H-89,4.

T: Nu 1 (oktober 1927), p. 45-46. /32/

D^1: Gedichten, p. 56.

P^2: Drukproef D^2 H-99,25.

M^3: Manuscript H-101,19.

D^2: Het berg-meer, p. 25.

Datering

16 mei 1927; tussen 18 en 20 juni 1927; 1 juli 1927.

Ontwikkelingsgang

I

Van de Woestijne deed de eerste aanzet tot ‘Een zeil, een zeil’ terwijl hij aan ‘De meiskens uit de taveernen’ ([bm4]) werkte, op 16 mei 1927. Waar hij voor dat laatste gedicht met blauwe inkt ruim twee strofen schreef (p. 26r), maakte hij onderaan de bladzijde een schets voor wat de slotstrofe van ‘Een zeil, een zeil’ zou worden (C:A). Later, mogelijk tijdens stadium B, vulde hij met anilinepotlood de strofeschets A met twee rijmwoorden aan en schreef hij op dezelfde linkerpagina een nieuwe regel (fasen b en c). Stadium A werd met anilinepotlood doorgehaald, waarschijnlijk toen Van de Woestijne de volledige kladversie C schreef en hij de voorstadia die hij daarin verwerkte, schrapte.

[p. 578]

Twee regels die apart werden geschreven (C:B, p. 32r) in de dagen 18-20 juni, werden namelijk eveneens met aniline doorgehaald.

	C: A
1			De huive van den nacht gespannen als de zeilen^+

2		a	waarin de wind	[	ø			]
		b	[			]	vult

3

de winden

[

ø

]

nog vlugger dan de mijlen^+

4		a	die de oogen	[	ø	]	^* kijlen
		b	[			]	duldt
		c	{[				]}
		c	{en hunne ontdane moeite boren in uw rug}
			[Geheel doorgehaald, vermoedelijk in stadium C; de fasen b en c vallen mogelijk samen met stadium B.]

	C:B^+
(1)			Gedompeld in de zeeën

(2)			Werd ik met licht bedekt
			[Geheel doorgehaald, vermoedelijk in stadium C]

Het voltooide klad dat Van de Woestijne vervolgens met anilinepotlood maakte op p. 39r (C:C), dateerde hij met ‘1 juli’ (dubbel onderstreept). Deze versie is in de gecombineerde synopsis opgenomen.

+ [→9]

+ [→11]

* [lees: keilen] [→12]

+ [→5-6]

II

De plaats van M¹ ten opzichte van de andere bronnen is onzeker, als M¹ bij [bm6]; zie aldaar.

III

M² is kopijhandschrift voor T geweest.

Varianten en correcties

			(C:A en B niet opgenomen)
1	C:C-T		Een zeil, een zeil! Zie 'k daar geen zeil,		gespannen
	D^1		|	|◦	|	|
	P^2	a	|			|
		b	[	],	[	]
	M^3,D^2		|			|

[p. 579]

3	C:C		a	De vrouw is de eeuw'ge		maagd	in't hart der mannen
			a	[	]	[ma]e[gd]	[	]
	M^1			|	|	maagd	|	|	;
	M^2-D^1			|				|	,
	P^2			|				|	;
	M^3			|				|	,
	D^2			|				|	;

4	C:C			De	zoute	zee hun eeuw'ge dorst
	M^1-T			de	zouten	|	|	.
	D^1			||	zoute	|		|
	P^2-D^2			||	zouten	|		|^+

5	C:C			Ach	,	éens gedompeld in het zilt der zeeën
	M^1,M^2			|			|	,
	P^1-D^2			Och	|			|

6

C:C

a

staat

[

ø

]

krystal

beglanst

b

[

]

heel mijn

lijf[x]

[

]

[

]

b

[

]

[lijf]

van hard

[

]

[^* beglanst]

M^1-D^1

|

|

krystallen-rijk

beglansd,

P^2

a

|

|

kristallen-rijk

|

|

b

[

]

[kr]y[stallen-rijk]

[

]

M^3,D^2

|

|

7	C:C	α	a	en	,	hoe verduisterd ook		in [ ø ] oude			^* weën
		β	b	waar	[	]	van kopp'ge			[	]
	M^1-D^2			|				|	weeën,

8	C:C	α	a	[	ø	]	dag		die daalt
		β	b	de duizendvoud'ge			[	]	in [da]nst.
	M^1-D^2			|						|

8/9	C:C			[geen strofewit]
	M^1-D^2			[strofewit]

9

C:C

a

De

huif

der

nacht

[

ø

]

als zeilen^+

b

[

]

[hui]ve

van den

[

]

,

gespannen

[

]

c

[

]

[gespanne]'

[

]

M^1-D^2

-

De

|

|,

10

C:C

a

is zoel

[

ø

]

maar

[

ø

]

vervuld

b

[

]

maar

strak alsof een god ze bond

M^1-T

|

|

.

D^1,P^2

|

|

en

|

|

M^3

|

|

maar

|

|

D^2

|

|

en

|

|

+ [5-6←B]

* [lees: beglansd]

* [lees: weeën]

+ [←A, 1]

[p. 580]

11	C:C	a	[		ø		]	nog		vlugger dan de mijlen^+
		b	en	mijn		begeert			is	[	]
		c	[		]	begeerte			[		]
	M^1-D^1		En	|							|
	P^2	a	|		]	begeert			|		|
		b	[		]	[begeert]e			[		]
	M^3, D^2		|								|

12	C:C	a	die mijn gedachten		kl^+
		a	[	]	[k]eilen
	M^1-D^2		|			|

+ [← A, 3]

+ [←A, 4]