Verzameld journalistiek werk. Deel 15. Nieuwe Rotterdamsche Courant november 1926 - januari 1929. Met enkele aanvullingen 1906, 1910

[p. 569]

Nederlandsch-Belgische toenadering
Eene Nabetrachting

Brussel, 3 Juli.

Het is helaas het lot van de meeste ‘wenschen’ en andere ‘moties’, op congressen, door commissies, vanwege conferenties uitgebracht: zij houden - als ze, wel te verstaan, belang opleveren - eenigen tijd de aandacht gaande; vinden daarna weêrklank in bijzondere publicaties of vaktijdschriften, en... verder komen ze de werkelijkheid niet nader. Overtuigd, dat ze voor verder leven, voor verwezenlijking niet vatbaar zijn, gaan ze onder in de onstoffelijke vergetelheid; waar ze slechts naïeve idealisten uit oproepen, nu en dan,... om ze aan een zelfde lot over te leveren. En aldus is het leven een eeuwig herbeginnen....

Bij 't sluiten der zitting van de derde conferentie der Nederlandsch-Belgische Commissie, slaakte prof. Paul Fredericq den zucht: ‘Als nu onze besprekingen maar de gewenschte vruchten dragen!’, en hij sprak de hoop uit, dat de parlementsleden die in de commissie zetelen dan toch bij hunne respectievelijke regeering aandringen zouden op in-acht-neming der uitgesproken besluitselen.

En zijn zucht, en zijn wensch vonden een tienvoudige echo in de Belgische pers, en ook wel in de Hollandsche. Niet zonder ironie, met een niet ongegrond scepticisme, vroeg men: wat hebben de heeren nu aan nuttigs uitgevoerd, behalve het eten?...

Ik ben het gaan vragen aan iemand, die bijzonder goed weten kan, waar het met de Nederlandsch-Belgische Commissie heengaat. Ik noem u zijn naam niet, ik zeg u zelfs niet of hij van bewuste commissie deel uitmaakt, en in welke hoedanigheid. Ik sta voor

[p. 570]

de grondigheid van zijn opinie in, - en dat zal wel 't voornaamste wezen. Ik durf het volgende een betrouwbaar oordeel noemen, al blijft het natuurlijk een persoonlijk oordeel. Ik geef het u als dusdanig.

Op mijne vraag dus, of de commissie wel ooit iets anders bereiken zou dan eene toenadering der geesten en der harten, antwoordde hij:

‘Zeker. Daar bestaan althans twee kansen voor: 1^o. de commissie bespreekt alleen vraagstukken van economischen aard, waar eerst na zeer rijp onderzoek in bevoegde subcommissies en bespreking door specialisten, een, doorgaans voorzichtig, oordeel over wordt uitgebracht; 2^o. in België zijn vier, in Holland drie der tegenwoordige ministers oud-leden der commissie, hetgeen een waarborg mag heeten van welwillendheid vanwege de regeering in beide landen. Ge zegt dat die waarborg niet groot is, en dat men de beteekenis van het woord ‘welwillend’ in een regeeringsmond bekend is, daar onwelwillendheid soms verkieslijker is, dan passieve vriendelijkheid. Ik zou het toegeven, was het niet dat de bijtreding van beide landen tot sommige wenschen van de commissie uit eene actieve wezenlijking, of althans een bedrijvigen wil daartoe, is gebleken. Dat zij nog niet spreekt uit feiten, ligt aan de bekende administratieve traagheid, die des te meer valt te betreuren, dat doorgaans alle voorstudie van het onderwerp door de bevoegde subcommissie gedaan is geweest. Dat de toetreding echter echt is, blijkt uit het volgend, vrucht der werkzaamheid, na nog slechts drie jaar - men vergete het niet! - der commissie.

1^o. Het exequatur der vonnissen tusschen beide landen mag worden beschouwd als een voltrokken feit. Beide regeeringen zijn het eens. Men wacht alleen nog op officieele mededeeling. Zij zal zoo heel lang niet meer uitblijven.

[p. 571]

2^o. Verlaging en eenmaking der posttarieven zou sedert geruimen tijd verwezenlijkt zijn, lag er niet een groot struikelblok in den weg: zulke verlaging zou in beide landen een verlies meebrengen, dat ze zich voor 't oogenblik niet getroosten kunnen, al bewijzen betrouwbare berekeningen, dat bedoeld verlies in drie jaren kon worden gedelgd door toeneming van het verbruik. Dit is het eenige, wat de regeling tegenhoudt. Zal het blijven duren? De omstandigheden laten op betere tijden hopen.

3^o. Gij weet dat verleden Dinsdag de verlaging op de helft van het telefoontarief in principe werd aangenomen, en dat de heer Verhaegen toetreding der Belgische regeering toezei. Daar eene zelfde regeling Nederland met Duitschland verbindt, bestaat er geen reden om te twijfelen, of hetzelfde met België plaats grijpt.

‘4^o. Volgend jaar komt het telegraaftarief aan de orde; natuurlijk gevolg van de goede gezindheid der beide regeeringen in zake post en telefoon. Ook hier mag op bijtreding worden gehoopt.

Ik durf de drie laatste, toch zeer belangrijke, punten beschouwen als opgelost,... zij het dan ook in eene toekomst, die wat langer uitblijft dan ieder had gehoopt, - wat echter niet te verwonderen is in eene zaak van even groot belang.

5^o. Wat de zaak der octrooien en de nieuwe Nederlandsche wet desaangaande betreft, kon men misschien zeggen, dat eene onvoorzichtigheid der Hollandsche wetgeving eene spoedige samenwerking met België is komen belemmeren. Hadde men het resultaat der besprekingen in den schoot der Nederlandsch-Belgische commissie afgewacht, dan zou men de netelige, moeilijke vraag van het vóóronderzoek in zake brevetten, misschien in meer voeglijken vorm hebben opgelost, en eene lichte wijziging in de Bel-

[p. 572]

gische wet had de gewenschte coöperatie mogelijk gemaakt. Nu is er echter niets verloren... dan tijd. En, is de zaak niet gemakkelijker geworden, onoplosbaar is ze niet.

6^o. Ik weet niet of de commissie voor een deel is tusschen gekomen in de gunstige oplossing van de vraag van het auteursrecht. Ze heeft er echter grondige studie van gemaakt, en ik hou het niet voor onmogelijk, dat die voorstudie ook buiten haar midden van nut is geweest.

7^o. Een vraag die, in schijn gemakkelijk, maar in werkelijkheid heel kiesch, op meer dan eene opwerping is gestuit, is die der geldigheid van universitaire diploma's. Het is eene waarheid (ik ga hier niet verder op in) dat hetzelfde diploma in beteekenis verschilt benoorden en bezuiden den Moerdijk. Het gehalte ervan is anders; het vertegenwoordigt niet altijd dezelfde kennis, in hoeveelheid als in soort. In Holland heeft men meer de geleerdheid, in België meer het praktische nut op het oog. Maar mijn oordeel is, dat een onderzoekscommissie, eene “commission d' entérinement”, in beide landen de vraag gemakkelijk uit den weg zou helpen. Zij zou vaststellen, na onderzoek, wat elk haar onderworpen diploma vertegenwoordigt. Voor ieder leervak, dat uitvoeriger of onder andere gedaante in het oorsprongsland wordt behandeld, zou een aanvullingsexamen worden afgenomen. Zoo zou men de volstrekte gelijkheid benaderen, - waar naar gestreefd wordt. Het lijdt geen twijfel, of deze oplossing kan, na bestudeering, iedereen bevredigen. De volgende vergadering, in den Haag, zal ze te bespreken hebben.

Ziedaar enkele punten, onder andere, waarvan men spoedige verwezenlijking mag verwachten, en waarover men zeggen kan dat, worden ze opgelost - en ze zijn op den weg om het te worden, - dit hoofdzakelijk aan de Nederlandsch-Belgische Commissie zal

[p. 573]

zijn te danken.

In sommige andere kan vertrouwelijker, persoonlijker tusschenkomst, inmenging van de commissieleden van groot belang zijn. Door het feit dat Hollandsche en Belgische parlementairen elkander hebben leeren kennen, kunnen enkele moeilijkheden gemakkelijker worden bijgelegd. Het bestaan der grens-bewonende landbouwers, dat der visschers kan er door worden vergemakkelijkt, beter en spoediger dan langs diplomatischen weg. Daarin kan de doelmatiger werking der commissie zeker belangrijker helpen, en dus van wezenlijk nut zijn. Heeft ze langs dien kant misschien nog niet veel bereikt, niets sluit uit dat zij het morgen doen zal...

‘Ge ziet dus wel’, eindigde mijn zegsman - en ik hoop dat ik zijne meening, zoo niet zijne woorden getrouw heb weergegeven, al ben ik in de zaak weinig bevoegd - ‘gij ziet, dat de commissie het niet bij platonische wenschen gelaten heeft; dat zij naar werkelijkheid streeft, en dat haar streven niet moet beschouwd worden als geheel nutteloos. Dat wij, met eenig geduld, de vruchten van hare werkzaamheid zullen smaken, houd ik voor verzekerd; maar, ik herhaal het: met geduld.’

Hebt gij veel geduld, lezer?

N.R.C., 5 Juli 1910.