Verzameld journalistiek werk. Deel 13. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1924 - augustus 1925

[p. 601]

Koninklijke Vlaamsche academie

Gent, 29 Juni.

Toen, juist een jaar geleden, de Koninklijke Vlaamsche academie te voorzien had in de vacature van eene door het afsterven van Taco H. de Beer opgekomen plaats van Buitenlandsche Eerelid, was het zoogoed als normaal dat de naam van Johan de Meester als eerste candidaat op de lippen kwam van sommige leden, die hem dan ook als dusdanig voordroegen; met het gevolg dat hij tot hunne vreugde in de Academie binnengehaald werd. Die leden, meest letterkundigen zelf, dachten dat het wel goed was, bij deze geboden gelegenheid, in den Schoot der Inrichting een buitenlander op te nemen, die een literator, een échte, zou zijn. De Academie is er eene, niet alleen voor philologie, maar ook voor literatuur; en waar de werkende en briefwisselende leden uit eigen Vlaamschland, die in hoofdzaak woordkunstenaars zijn, eene minderheid uitmaken - zeer ruim gemeten: vijftien op twee en dertig -; en waar er zich verder onder de vier en twintig buitenlandsche eereleden slechts drie als dichter of romanschrijver onderscheiden hebben, waaronder geen enkel Noord-Nederlander - die drie zijn de twee Zuid-Afrikaners Celliers en Du Toit en den Deen Jens Johannes Jo̊rgensen, - was het maar heel logisch en natuurlijk dat de vijf en twintigste, leêg-geworden zetel aan een Hollander toekwam, die vooral aan fraaie letteren deed.

Er was een tweede, en veel meer overwegende reden, om den naam van Johan de Meester in de eerste plaats vooruit te zetten. Het is immers niet voldoende, om voor bui-

[p. 602]

tenlandsch eerelid der Academie in aanmerking te komen, een eminent geleerde te zijn die zich ook voor Vlaanderen of Nederland verdienstelijk heeft gemaakt, of die, ook op een ander gebied dan het zuiver-wetenschappelijke, voor Vlaanderen en België belangstelling heeft bewezen: bij gelijke waarde en beteekenis is het van-zelf-sprekend, dat de voorkeur gaat naar hem van wien de belangstelling in ons land, in ons volk, in onze taal en in onze letterkunde het grootst is gebleken, en wiens werking in deze de grootste uitwerking heeft gehad. En nu zal er in Vlaanderen wel niemand aan denken, te zeggen, dat in Holland geen schrijvers zijn even groot als Johan de Meester; niemand zal beweren dat hij alleen heeft gestaan waar het er om ging de Vlaamsche dichters in Holland te loven en bekend te maken - dezen zijn het zich bewust, wat al dankbaarheid zij een Herman Robbers, een Is. Querido, een Carel Scharten, een Willem Kloos, een Lod. Van Deyssel, en nog zoovelen anderen, verschuldigd zijn -; maar deze allen beschikten slechts over periodieken; Johan de Meester, hij beschikte over een dagblad, over eene krant, met twee nummers daags. En sedert hoevele jaren reeds heeft hij, soms tweemaal daags, zijne vriendschap voor de Vlamingen onverdroten en met steeds gelijke geestdrift laten blijken!

Het was de tweede, logische en natuurlijke, reden, waarom hij in de eerste plaats in aanmerking kwam als candidaat voor het eerelidschap van de academie. Waarbij kwamen, voor enkelen in dit genootschap, de eerstgeldende ‘raisons du coeur’, waar zelfs de Rede het niet bij haalt....

Nu was het gisteren weêr maar eens, in de Koninklijke Vlaamsche Academie, plechtige, algemeene, jaarlijksche,

[p. 603]

en openbare vergadering van dit officieele lichaam, en als feestredenaar zou Johan de Meester optreden. En nooit is het er op zulke vergadering prettiger toegegaan. Veel meer dames dan naar gewoonte; vele studenten der universiteit: meer dan ooit stellen zij belang in de jongere Hollandsche letteren, en vele ‘Geertje's’ werden in Gent sedert enkele jaren stuk gelezen. Ook officieele personen: de trouwe volksvertegenwoordiger Siffer; een Monsignor door den bisschop afgevaardigd; de eerste vertegenwoordiger der Magistratuur; verschillende professoren van de diverse faculteiten; en eindelijk - hetgeen niet in jaren was voorgevallen - de Minister van Wetenschappen en Kunsten in eigen persoon, zijne Excellentie Doctor Philosophiae Kamiel Huysmans, zelf philoloog, die wel eenigszins van den huize is: een oud-laureaat van de Academie, die hem indertijd ‘met goud’ heeft bekroond voor de studie over de ‘Toponymie van de gemeente Bilsen’, zijn Limburgsch geboortedorp, die hij heeft bewerkt met dr. Jozef Cuvelier, rijksarchivaris, thans lid van de Vlaamsche Academie.

Ook die officieele lieden hebben van de gezelligheid genoten: zij ging uit van Johan de Meester. Bij wijze van dank heeft deze eenvoudig uit zijn leven verteld: beter kon hij zich aan de vergadering, leden en nietleden, niet voorstellen. Met heel veel bonhomie; met nog heel wat meer ingetoomd gevoel heeft spreker bewezen, dat veel innerlijke en uiterlijke strijd, wat natuurlijke aanleiding is tot pessimisme en wrang naturalisme, nog geenszins leiden moet tot hooghartige verneinung. Wie gedrenkt is met liefde, vindt de liefde altijd tot zijn loon, al ontvangt hij ze niet dan op deemoed: een deemoed

[p. 604]

welke dezen aanwijst die van het opperste geslacht zijn. Johan de Meester, de literator, heeft aan deze eigen levensbeschrijving bewezen, dat talent en philosophische levensbeschouwing dor en onvruchtbaar zijn, als zij niet worden gedragen op, neen ondergedompeld en gedoopt zijn in de heiligheid van het leven en de aanvaarding van het leven: geloof waar alle pessimisme voor zwichten moet.

Deze ernstige les, die al heel wat geleerde verhandelingen waard is, was eene luchtige; gij weet beter dan ik hoe Johan de Meester te vertellen weet. Heel zijne personaliteit gaat er in op; en gisteren heeft hij ons, Vlamingen, het geheim onthuld, waarom hij ook ten onzent als verteller zoozeer gesmaakt wordt: hij is eenvoudig van Vlaamsch-Antwerpsche afkomst! Of hij nu nog langer buitenlandsch lid kan blijven?....

De Meester was als redenaar voorafgegaan door Mr. Leonard Willems, den geleerden literatuur-historicus, die op ingenieuze manier aantoonde dat de naam van America berustte op dien van een legendarisch geworden koning der Goten uit de vierde eeuw. Maar dat zult gij maar moeten lezen in de Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie.

Ende toen werd gehouden een groot banket....

N.R.C., 1 Juli 1925.