Verzameld journalistiek werk. Deel 13. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1924 - augustus 1925

[p. 150]

Julia Frezin
L'intruse

Dezen laatsten lof moet ik onthouden aan ‘L'Intruse’, door Julia Frézin. Maar welke hoedanigheden bezit dit romannetje niet, die den eveneens nieuwen naam van de schrijfster ervan in het geheugen prenten.

Ik zal niet zeggen dat dit verhaal onsamenhangend is; maar het is onevenwichtig. Het laatste deel, dat het voornaamste is, lijkt al te zeer bekort, zelfs ten koste der psychologie die daardoor aan waarschijnlijkheid verliest. Sommige deelen verliezen hun, nochtans werkelijke nut, doordat het onderling verband der episodes onvolledig is aangegeven. Herhalingen, die niet eens opzettelijk zijn (wat heel goed te wettigen kan worden), storen den loop van het verhaal: zij zijn te verklaren door de persoonlijke aandoening van de schrijfster die ongetwijfeld jeugdherinneringen oproept. Maar dat is juist het verkeerde: een roman is een bouwwerk, waar het ordenende verstand een evengroot deel in heeft als de phantazie. De phantazie van Mevrouw Julia Frézin wint het op haar talent van samenstellen. En daarom is haar verhaal als zoodanig mislukt want al heel weinig overtuigend.

Maar die andere hoedanigheden!....

Om te beginnen: Julia Frézin denkt er niet aan, mooi te schrijven. Waar Emile Bousin daar aan denkt.... voor twee, vergeet Mevrouw Frézin dat voor haar-zelf. Of beter gezegd: zij begint telkens vol bezorgdheid. Zij wil het telkens heel goed doen. Zij kiest hare woorden en zet ze keurig en zelfs een beetje zoeterig naast mekaar.

[p. 151]

Belachelijk als die fatterige heer Bousin wordt ze intusschen nooit: zij heeft, als de meeste vrouwen van dezen tijd, een natuurlijken goeden smaak. Maar het blijft toch wel wat houterig, en men voelt den toeleg. Echter niet lang: ‘l'Intruse’ is het werk der liefde, en dàt voelt men, ook als Mevrouw Frézin het ‘mooi’ wil doen. Zoodra zij de eerste volzinnen van elk kapittel achter den rug heeft; zoodra ze op dreef geraakt, vloeit haar proza echter als uit eene bron. Ik wed dat de stylist Bousin er zijn neus voor ophaalt, dat hij spreekt van slordigheid, dat hij er zelfs fouten in vindt tegen zijne syntaxis. Maar Julia Frézin schrijft maar door: zij zit vol indrukken, van een leven dat nog jong moet zijn maar dat niets heeft vergeten. Aan het ordenen van hare beelden, aan hunne respectievelijke waarde, aan hunne hiërarchie denkt ze maar half: het brengt bontheid meê, maar daarnaast welke frischheid! - Deze ‘Intruse’ is zeker geen knap boek; maar - ik heb het woord gezeid - het is bij uitnemendheid een frisch, een zeer frisch boek.

Het is een boek dat mij aan Blanche Rousseau doet denken. Men kent Blanche Rousseau in Holland niet. Holland verliest erbij, want mevrouw Rousseau is ééne der groote schrijfsters, neen: der groote schrijvers van mijn land. Bij het fijnste zintuig bezit zij de gevoeligste receptiviteit, ik wil zeggen dat de impressie, hoe uitzonderlijk ook, bij haar een resonantiebodem vindt van een wonderdiepen klank. Als ik nu zeg dat Julia Frézin mij aan Blanche Rousseau herinnert, moet dat voor de eerste gelden als een zeldzaam compliment. Waar ik echter onmiddellijk heel wat van terug neem.

[p. 152]

Zeker, mevrouw Frézin is zintuigelijk zeer ontwikkeld, en ze heeft eene persoonlijke, en zeer beminnelijke, in hoofdzaak zeer vrouwelijke wijze om hare indrukken te veruiterlijken. Moest een man het inzicht hebben, een vrouwenboek te schrijven, hij zou, ook technisch, bij haar in de leer kunnen gaan. Ik herhaal mijn woord, want ik vind er geen beter: zij levert in hoofdzaak frisch werk. De menschelijkheid, intusschen, van Blanche Rousseau, is breeder, haar klank is voller, rijker en, zou ik haast zeggen, donkerder. Dit is echter nog niet ten nadeele van Julia Frézin, die nu eenmaal is zooals ze is.

Dat Blanche Rousseau het echter literair op haar met zulke overtuigende kracht wint ligt in het feit, dat zij veel minder bedoelt een aangehouden verhaal, een roman te schrijven. Een verloop van gebeurtenissen logisch en evenwichtig te ontwikkelen; karakters uit te beelden; vlakken aan te geven en de juiste verhouding van licht en schaduw te bewaren: er zijn niet veel vrouwen die daartoe bij machte zijn. Blanche Rousseau kent hare macht en Julia Frézin overschat de hare. Er komt bij dat Blanche Rousseau de goddelijke gaven der formule bezit. Zij verdicht hare gevoelens tot edelsteen, tot praegnante uiting. Julia Frézin babbelt wel wat heel graag, al doet zij het zeer levendig, zeer aangenaam, soms zeer gevoelig....

Maar ik wil niet vergeten dat ‘l'Intruse’ een eersteling is....

N.R.C., 13 September 1924.