Verzameld journalistiek werk. Deel 13. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1924 - augustus 1925

[p. 56]

Literaire prijzen

De groote Belgische staatsprijs voor literatuur, die om de drie jaar wordt uitgereikt en drieduizend franc bedraagt, kwam ditmaal de Fransche letteren toe. De jury, die bestond uit vijf leden van de ‘Académie royale belge de langue et de littérature françaises’, heeft hem toegekend aan den dichter Max Elskamp, van Antwerpen, met drie stemmen tegen twee die naar Grégoire le Roy gingen.

Deze bekroning heeft in letterkundige kringen wel eenige verwondering gewekt. Niet omdat men Max Elskamp den prijs onwaardig zou achten: wel integendeel, en het is zelfs bevreemdend dat, waar Elskamp in aanmerking kwam, een deel van de jury hem dien prijs zou betwisten. Maar juist omdat Elskamp tot op heden moest wachten om dien prijs te verwerven, terwijl de meeste zijner tijdgenooten, waarvan velen zijne personaliteit lang niet bezitten, sedert lang waren bekroond.

Want Max Elskamp is zeer zeker onder de meest-belangwekkende dichters der Fransch-Belgische literatuur. Waar men hem kan achten te behooren tot de symbolisten, neemt hij in het Fransche symbolisme eene zeer uitzonderlijke plaats in. Hij is in de eerste plaats een Vlaming, met een even sterk-uitgesproken karakter als Emile Verhaeren. Doch, waar Verhaeren Vlaanderen eene algemeen-Europeesche, laat staan eene ruim-menschelijke strooming uitstuwde, beperkte Max Elskamp zijn land binnen de muren van Antwerpen, en meer bepaald zelfs binnen den kring van een wijk zijner geboortestad, de wijk zelf waar deze eenzame

[p. 57]

het daglicht zag en zoo goed als gansch zijn leven sleet.

Eene straat, een toren, de haven, de stroom. Maar op den hoek der straat een Spaansch Madonnabeeldje waar voor het kaarslicht pinkt; in de straat de populaire optocht der handboogschutters; de zingende toren die 's dichters mystische verzuchtingen wekt; het weidsche, eenigszins angstwekkende bedrijf der haven; de stuwende Schelde naar wier deining zijn bloed klopt: zij zijn Max Elskamp voldoende voor een werk dat, één in zijne verscheidenheid, godsdienstig en volksch, levensrijk en breed-humaan is.

Weer als bij Verhaeren is de taal van Elskamp vreemd en eenigszins barbaarsch, zeer gemaakt en daardoor sterkindividueel, schijnbaar zeer eenvoudig maar in den grond zeer bewerkt. Meer dan Verhaeren, meer dan welk dichter van dit land, heeft hij zich een vorm geschapen die van hem alleen is, een vorm die weer los en populair schijnt, maar die vast zit in de strengste gebondenheid. Max Elskamp is een zeldzaam-beslagen folklorist: het geeft den aard van zijne kunst aan die, in hare individualistische nieuwheid, niettemin hardnekkig-traditionalistisch is. Dat hij, in de beste gevallen, deze uitzonderlijke poëzie tot de veralgemeening van het symbool weet op te drijven, is geheel te zijner eer en geeft de hooge waarde aan van zijne kunst.

Het is merkwaardig, dat de bundel, die thans werd bekroond, geen Antwerpsch-Vlaamsch, maar... een Hollandsch boek is. Het draagt den bijbelsch-klinkenden titel van Sous les Tentes de l'Exil. Zijn ballingschap van onder den oorlog heeft Elskamp in uw land doorgebracht. Het boek, dat hij er uit mee heeft gebracht, bevat stukken van eene aangrijpende schoonheid.

N.R.C., 2 Augustus 1924.