Verzameld journalistiek werk. Deel 12. Nieuwe Rotterdamsche Courant december 1922 - juli 1924

[p. 612]

Stijn Streuvels. Lenteleven.
Jubileum-uitgave 1924.
(De Sikkel, Antwerpen. L.J. Veen, Amsterdam. C.A. Mees, Santpoort).

Ik ontvang daareven dezen schoonen, achtsten druk, uitgave tevens van het vijf-en-twintigjarig ontstaansjubileum ervan, die ‘De Sikkel’ van ‘Lenteleven’, Streuvels' eersteling en voor mij nog steeds aantrekkelijkste boek, op de pers heeft gelegd. Over de waarde van het werk kan ik gerust zwijgen: voor niemand in Nederland kan het nog eene openbaring zijn, hoe nieuw, hoe frisch, hoe blijvend-jong het bij herlezen van enkele bladzijden weer maar eens blijken zou. Het is niet slechts omdat ik dezen bundel stuk voor stuk, en voor een deel mag ik wel zeggen dag aan dag heb weten ontstaan, niet alleen in den geest van den schrijver en uit zijne hand, maar, naar het geheel en in gedeelde zorg, zooals het gedrukt en gebonden werd voor het eerst, dat ‘Lenteleven’ mij weer diep ontroeren komt: is het een ‘paal’ in het leven van Streuvels, zooals hij zelf in zijn innig voorwoord zegt; het is ook een ‘paal’ in de geschiedenis van onze Vlaamsche letterkunst, en het kwarteeuw, dat sedert het eerste verschijnen verstreken is, vermocht niet hem aan te knagen. ‘Lenteleven’ heeft niets van zijne literaire schoonheid verloren.

En toch, het is om...... dat andere, in de eerste plaats, dat ik mij vandaag in deze jubileumuitgave zoo diep verheug. Streuvels herinnert eraan, dat ik de eerste was onder de Vlaamsche schrijvers om hem een brief te

[p. 613]

sturen. Hij had eraan toe kunnen voegen: om hem te huldigen. Ik meen zelfs dat onze eerste briefwisseling hooger opklimt dan hij in zijn voorwoord opgeeft. Het is met fierheid dat ik mij noem onder zijne allereerste bewonderaars; het is met fierheid dat ik gedenk, tezelfder tijd als hij gedacht te hebben aan het bundelen van de schetsen en verhalen die ‘Lenteleven’ moesten uitmaken. Na hem, ben ik de eerste geweest om het royale handschrift van de groote novelle ‘Lente’ in handen te hebben gehad (Streuvels had ze aan Victor de Meyere, Jules de Praetere en mij voor de uitgave ‘Werk’ afgestaan), en, al moest daaruit ‘zakelijk’ gekibbel ontstaan waar niemand iets van hoeft te weten, het blijft eene van de grootste, dankbaarste, hoogst-gestemde vreugden van mijn leven, de geschiedenis van Horieneke's eerste communie vóór wien ook te hebben mogen genieten.

Toen Jules de Praetere zelf zou gaan drukken, stond ik erop dat het eerste boek dat van zijne pers moest komen dit ‘Lenteleven’ zou zijn, en het is weer eene van mijne geliefdste herinneringen, aan dien druk te hebben meegewerkt met meer toewijding dan ik ooit aan één mijner eigen boeken heb besteed. De toewijding werd beloond met een genot dat ik niet vergeet, al was mijne rol van bemiddelaar tusschen schrijver en drukker niet steeds eene dankbare. Doch waarom daar nog aan te denken?

Die eerste, schoone uitgave, welke blijft meetellen in de geschiedenis van de boekdrukkunst in Vlaanderen, heb ik daar onder mijne oogen liggen, naast de jubileumuitgave. Mijne ontroering is niet gering. Streuvels zal ze begrijpen. De lezer vergeve de naïefheid waarmede ik poog ze hier weer te geven.

[p. 614]

De jubileum-uitgave is ten zeerste te prijzen: het is een boek dat men, om de uitvoering, met eerbied ter hand neemt. De heer Leo Marfurt, een nieuw-gekomene, heeft den tekst voorzien met zeer zuiver geteekende initialen en met beminnelijk-gave slotstukken. Dezelfde teekenaar heeft groote platen ontworpen voor mijn bundeltje ‘Substrata’, dat hij geheel met de hand geschreven heeft: hij blijkt hieruit te zijn een illustrator met edele, klassieke, en daarenboven zeer comprehensieve, tevens persoonlijke eigenschappen. Als louter decorator blijkt hij voornaam en aristocratisch-zuiver te zijn. Dat men hem niet gauw aan mode zal zien toegeven is voor uitgaven als deze, die boven den tijd staan, hoogst te waardeeren.

N.R.C., 14 Juni 1924.