Verzameld journalistiek werk. Deel 10. Nieuwe Rotterdamsche Courant september 1919 - december 1921

[p. 99]

Na de interpellatie-Hubin

Brussel, 11 Maart.

Eindelijk - en het is heusch niet te vroeg voor de goede faam van ons parlement en het Belgische volk - zijn wij van het parlementaire anti-Vlaamsche spook, dat gedurende zes lange kamerzittingen onder onze ‘honorabelen’ en ook wel wat onder ons, journalisten, heeft gehuisd, verlost. Het waren zes alleraardigste voorstellingen, zoo grappig en karikaturaal-vermakelijk als men ze maar zelden in een of ander Brusselsch boulevard-theater kan bijwonen, zes voorstellingen die er zonder twijfel geenszins toe hebben bijgedragen om België's naam in het buitenland en ook.... in het binnenland, en vooral in het Vlaamsche binnenland, veel nieuwen luister bij te zetten. Reeds dadelijk na het openen der bespreking, van de eerste kamerzitting af die aan deze interpellatie gewijd werd, bleek het dat de heer Hubin en zijn partijgenoot Piérard - in Nederland niet onbekend - over geen bewijsmateriaal beschikten. De Vlamingen die slagvaardige vertegenwoordigers tellen als de heeren Helleputte, Van Cauwelaert, Kamiel Huysmans, enz., hadden het al heel gauw gemerkt zoodat het pleit direct als gewonnen kon worden beschouwd en het dan ook bleef tot het einde toe.

Als men bedenkt dat de ‘interpellation orango-activiste’ reeds weken vooruit was aangekondigd geworden, dat de anti-Vlaamsche bladen der hoofdstad de groote trom hadden geroerd en gewaagd van zekere verpletterende documenten, die spoedig zouden bekend worden gemaakt, als men gehoord heeft van de ‘formidable machine de guerre

[p. 100]

anti-flamingante’, welke in voorbereiding was en alles op hare baan moest vernietigen, als men gelezen heeft de tallooze insinuaties aan het adres van de loyaalsten onder de Vlaamschgezinden, en het eindelijk bijwoont dat de Kamer tot het stemmen beslist van een motie, waarbij het activisme, dat met de Duitschers verdween, afgekeurd wordt.... zestien maand na zijn overlijden, vraagt men zich af of het wel noodig was daartoe zooveel roering in den lande te brengen. Overschat de Kamer dusdoende ook niet de macht van het doode, reeds halfverteerde lichaam? Of is ze bewust van het aandeel dat ze te dragen heeft in de schuld aan het ontstaan van het activisme?

Oud-minister Helleputte, een der leiders der rechterzijde, die, tijdens den oorlog, in Havre, als minister van Openbare Werken, met zijn collega's Van de Vyvere en Poullet, voorstander was van de indeeling van het Belgische IJzerleger in Waalsche en Vlaamsche regimenten, heeft het Woensdagochtend, met een lachend gezicht gezegd: ‘Was het Vlaamsche vraagstuk in 1914 opgelost geweest, vóór het uitbreken van den strijd, nooit zou de overweldiger hier het veld gevonden hebben waarin hij het zaad van het activisme kon uitstrooien,’ en niemand die het waagde - was het omdat de heer Helleputte zoo vriendelijk weet te glimlachen? - hem tegen te spreken.

En, nu de Kamer weer eenigszins tot rust is gekomen stelt men zich onwillekeurig de volgende vragen:

Heeft Hubin iets bewezen buiten het feit dat hij geen bewijzen had?

Zijn Hubin en Piérard er in geslaagd Nederland en Neêrland's Koningin te bezwadderen zooals zij het getracht hebben te doen?

[p. 101]

Is het prestige waarop de Vlaamsche voormannen mogen bogen door deze interpellatie verminderd?

Zijn voornoemde heeren interpellanten er in geslaagd tweedracht te zaaien onder de Vlamingen?

Werd de rust van het land door hun optreden bevorderd?

Is de positie der tamelijk zwakke regeering, innerlijk verdeeld voor wat de talenkwestie betreft, door deze ondervraging sterker geworden?

Is er ook maar iets, om 't even wat, veranderd of verbeterd?

Op deze vraag alleen kan het antwoord bevestigend luiden, althans wanneer men zich op het standpunt der Vlamingen en niet op dit van de heeren Hubin en Piérard plaatst. Eens te meer hebben de Vlaamschgezinden bewezen dat het goede recht zelfs voor oneerlijke argumenten niet wijken moet, eens te meer hebben zij aan de Walen kunnen uiteenzetten hoe onhoudbaar zekere taaltoestanden in het leger, het bestuur, het gerecht, het onderwijs, voor de Vlamingen - de meerderheid van België's bevolking - zijn. Eens te meer ook is gebleken, méér dan vroeger, vóór 1914, hoe groot en sterk den eendrachtszin onder de Vlamingen aller partijen is. De katholiek Helleputte en de socialist Huysmans hebben ieder op zijne beurt het bestaansrecht van de kleine frontpartij verdedigd al verklaarden zij ook zich niet met het hoofdpunt van haar program: ‘Zelfbestuur voor Vlaanderen, binnen het Belgische staatsverband’ te kunnen vereenigen en dàt beteekent al heel wat als men weet hoezeer de Frontpartij in de officieele kringen wordt geschuwd en belast met al de zonden van het activisme.

[p. 102]

Het activisme is dus nogmaals afgekeurd geworden door al de leiders der Vlaamschgezinden in het Parlement. Van Cauwelaert, Helleputte, Huysmans deden het op de uitdrukkelijkste wijze en verklaarden zich zelfs tegen de bestuurlijke scheiding der twee landsdeelen. Van Waalsche zijde, waar nochtans separatisten zijn, als Troclet, Piérard, Destrée, Branquart, is geen verklaring van dien aard gekomen. Meer nog, de heer Branquart, Kamerlid voor Soignies, heeft tijdens de bezetting activistisch-getinte artikelen gepubliceerd in L'Avenir Wallon en Le Pays Wallon. De heer van Cauwelaert liet o.m. een exemplaar van Le Pays Wallon zien, waarin het proza van den heer Branquart opgenomen was, doch de Walen beweerden nooit iets van dergelijke artikelen te hebben gehoord, Brauquart ontkende ooit aan activisme te hebben gedaan en, na een geweldig kabaal werd de bespreking gesloten. Het was dan ook maar best, dat het daarbij bleef.

Waar deze interpellatie in het teeken van het vage, het onduidelijk-aangewezen en niet-bewezene stond, en toch reeds tot dergelijke scènes aanleiding gaf, vraagt men zich af, wat het worden moet, wanneer het wetsvoorstel tot Vervlaamsching der Hoogeschool te Gent, een duidelijk omschreven hervorming dus, of de wet op het gebruik van het Nederlandsch (Vlaamsch) in bestuurszaken en de daarbij verwachte belangrijke amendementen, of ook nog de amnestiewet ten voordeele van de gestrafte frontsoldaten en de activisten, wier onbaatzuchtigheid bewezen is, in deze zelfde Kamer ter bespreking zullen komen!

Voor de vernederlandsching der Gentsche Universiteit belooft het een strijd zonder genade te worden. De heringerichte Hoogeschoolcommissie is nu weer volop aan

[p. 103]

het werk getogen, groote volksvergaderingen worden voorbereid en de gemeente- en provincieraden aangezet tot het uitbrengen van wenschen ten gunste der vervlaamsching van deze Hoogeschool. Ook in de Kamer onder de parlementsleden, wordt er systematisch gewerkt en ‘bewerkt’.

Gisteren nog werd mij door een der leiders van de Katholieke Vlaamsche Kamerfractie verzekerd dat een 20-tal Waalsche katholieken zich bij de eindstemming van voornoemd wetsontwerp zullen onthouden; ook enkele socialisten zouden, vermoedelijk op aandringen van den heer Kamiel Huysmans, een gelijksoortig besluit hebben genomen, zoodat de aanneming van het ontwerp hoegenaamd niet uitgesloten is op voorwaarde evenwel dat het manoeuver der Vlamingen tot het einde toe behendig blijve.

Het is treurig hier te moeten constateeren hoe weinig zekere liberale gekozenen uit het Vlaamsche land den volkseisch begrijpen en aan het hoofd van het intellectueele Vlaanderen, den democratischen weg opgaan, maar toch zijn namen als deze van de heeren Franck (Antwerpen), minister van koloniën, Homans (Turnhout), Royers (Antwerpen) en Neven (Hasselt) lichtpunten in de duisternis.

N.R.C., 12 Maart 1920.