Verzameld journalistiek werk. Deel 9. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1916 - september 1919

[p. 338]

Joseph Hoyois †

Brussel, 26 Juli.

Het is grimmige tragiek, dat zoo dikwijls de herinneringen, in deze barre tijden aan het verleden verwekt, van lachwekkenden en spotzieken aard zijn. - ‘Van de dooden niets dan goed’, wordt ons geleerd, en de gebeurtenissen zijn er waarlijk niet naar, dat ik ze hier belasten en beladen zou. Zelfs wekt het innige deernis, te vernemen, zooals wij heden deden, dat het Belgische Kamerlid Joseph Hoyois te Holzminden gestorven is, - ver van het vaderland, in onvrijwillige ballingschap. Doch, waar onmiddellijk de zeer echte deugden aan strijdvaardigheid, aan overtuiging, en niet het minst aan moed van den overledene worden erkend en gehuldigd, hoe te verzwijgen dat hij den voormaligen Kamer-bezoeker onvergetelijk blijft vooral door eigenschappen die, door hunne eigenaardigheid, aan Hoyois eene plaats verzekerden liefst onder de meer-excentrieke figuren van ons parlement?

Verschrikkelijk ernstig, een ernst die schoolknapen tot angstzweet zou hebben gebracht, deed Hoyois maar zelden zijn mond open, of hij wekte den lachlust op van zelfs zijn katholieke partijgenooten. Die lach placht hem niet te ontwapenen: hij stormde er op los als een stier op den rooden lap. Zijne brouwen - groote harige rupsen - gingen kronkelen boven zijne kleine, maar vuur-vinnige oogen. Zijn breeden Mirabeau-neus, waar de vleugelen van trilden, snoof hoorbaar. Onder zijn enormen snor bewogen de driftige lippen, en zijne bronzen stem galmde boven het geblaf uit, waar de kornuiten der uiterste linker-

[p. 339]

zijde hem, zijn naam indachtig, op plachten te ontvangen. In al den tijd dat hij zitting had in onze Tweede Kamer - en dat is twintig jaar - kon hij niet wennen aan de ontvangst die hij zich van meet af verzekerd had. Ten zeerste overtuigd van zijne voortreffelijkheid, ontvlamde hij in woede bij de eerste burleske onderbreking - en die kwam al van voor hij zijn mond opendeed - welke zijne welsprekendheid perse uitlokte. De rimpelen van zijn kort voorhoofd gingen spannen als kabels, evenals de aderen in zijn korten hals; hij balde zijne harige vuisten; vol vermaledijdingen, die de lachbuien tot gejoel aanbliezen, bimbamde zijn klokke-geluid over de vergadering heen. Voor niets deinsde hij terug; door dik en dun wilde hij zijne meening openbaar gemaakt. Intusschen was hij, zeer ongewenscht, onder dezen die, bij soms vervelende discussies, voor de noodige afleiding zorgden, en dat deed hij op eene wijze waarin hij onnavolgbaar was.

Het ontbrak hem nochtans niet aan goede bedoelingen, en zelfs niet aan talent. Met groote werkkracht en taaien ijver had hij zich bij voorkeur, zooals vele jongere katholieken, aan sociale wetgeving gewijd. De bescherming van vrouwenarbeid onder meer, vond in hem een wakkeren voorvechter. Journalist die, ook als kamerlid, niet gaarne zijne pen roesten laat, betoonde hij eene strijdbare voortvarendheid, waarbij hij zich minder kieschkeurig misschien, dan waarlijk dapper betoonde. Zijn groote ambitie trouwens, alsook zijn onverdroten ijver en eene onverdraagzaamheid die voorbeeldig was, maakten, dat hij voor de minst dankbare karreweitjes was te vinden. In elke partij vindt men van die mannen, welke niet terugwijken voor mindere middeltjes, als daar zijn persoonlijke aantijgingen, ver-

[p. 340]

dachtmaking van den tegenstander en wat dies meer. Voor zulk worstelaars-werk was Hoyois, ook physisch, als geknipt. Het ongeluk wou echter - en voor zijne partij was het in sommige gevallen een geluk - dat hij moeilijk ernstig kon opgenomen worden. In zijne geboortestad, Doornik, zou hij misschien een groot man zijn geweest: de hoofdstad toonde er zich nimmer dankbaar om, dat hij haar boven zijne geboortestad had verkozen; en Hoyois moest er heel zijn carrière door onder lijden, dat hij Caesar's spreuk vergeten had, en niet verkozen de eerste in zijn dorpje te zijn, liever dan de... ik weet niet hoeveelste in de Staten-Kamer.

Dat hij er in 1894 was binnengekomen in de plaats van den befaamden liberalen staatsman Bara, op wien hij het te Doornik gewonnen had, was trouwens weinig geschikt om er hem de sympathie der linkerzijde te verzekeren. Zijn optreden - bij zijn uiterlijk, over de middelen heen die hij soms gebruikte, tot bij den bijzonderen aard zijner eloquentie, - deden het overige: in de rangen zijner eigene partij zou hij nooit eene plaats innemen, gelijk aan deze die hij aan Bara in de zijne had doen verliezen.

Tot onze verbazing vernemen wij thans zijn heengaan, op den betrekkelijk jeugdigen leeftijd van zeven en vijftig jaar, verre van zijn land, en zonder dat wij zelfs de reden zijner verwijdering kennen. Welke herinneringen zijn verscheiden ook wekte: die herinneringen maken weldra plaats voor kommervollen ernst. Want, voeren ze ons tot het verleden terug, zij doen ons ook, nietwaar, denken aan de toekomst....

N.R.C., 13 Augustus 1918.