Verzameld journalistiek werk. Deel 9. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1916 - september 1919

[p. 170]

Over volksuithongering
III
Nog: de suikerkwestie

Brussel, 10 Juni.

Mijn twee brieven over den stand en de oplossing van het suikervraagstuk nu en over de volgende campagne, hebben een antwoord uitgelokt: eene belangrijke suikerfirma te Antwerpen zondt mij een lang stuk, dat niet mij maar de suikermakelaars en producenten aangaat, en waarin ik niet steeds op zeer heusche wijze behandeld word, al zijn wij het, de inzenders en ik, zoo goed als eens, nl. dat het rechtmatig suikerverbruik der minder-gegoede bevolking op schandalige wijze onmogelijk is gemaakt door gewetenlooze speculanten. De heeren staan natuurlijk op een ander standpunt dan ik: ik bepleit de nooden van het volk, zij hunne professioneele belangen. De omstandigheden willen dat deze niet zoo heel goed meer overeen te brengen zijn, - de belangen althans niet der makelaars. Dat de eerlijke lieden onder dezen moeten betalen voor het gedrag der beunhazen ben ik de eerste om te betreuren: zooals ik reeds betreurd heb dat, door de regeling die vermoedelijk zal worden genomen, de groot- en kleinhandel getroffen worden (dit schijnen de heeren in mijn tweeden brief niet te hebben gelezen). Hoe echter onder bedoelde maatregel de producenten, - fabrieken en raffineerders -, lijden zouden, begrijp ik niet, zeker als ze zijn van den verkoop in billijke voorwaarden van heel hun voortbrengst. Dus zijn het wel de volksuithongeraars alleen die men bedoelt te treffen, - tot schade helaas van hunne onbe-

[p. 171]

sproken - eerlijke vakgenooten: ik heb nooit bedoeld iets anders te zeggen....

Ik zou het factum dan ook ter zijde hebben gelegd, indien het mij de gelegenheid niet bood mijne gegevens, waarvan geen enkel trouwens wordt betwist, op een enkel punt aan te vullen. Zoo wat het verbruik in 1914/15 betreft: bedoelde firma doet mij opmerken dat dit verbruik de tien kilo, die volgens den voorraad lederen inwoner toe moet komen, en het helaas niet deden, in feite bij enkele consumenten veel grooter is geweest: de hooge prijs eensdeels van andere voedingswaren, en anderdeels het gebrek aan sommige ontbrekende grondstoffen voor de nijverheid, kunnen de tien kilo der theorie eenerzijds verhoogd, anderdeels verlaagd hebben. De heeren schrijven: ‘Zoo zag men in 1914/15 het verbruik der aan de rechten van 20 frank onderworpen suiker stijgen tot 157.000 ton in September-October, zonder te rekenen dat de eerste maanden het verbruik abnormaal beperkt was en de geheele afleveringen (opeischingen niet bijgerekend) zoowat 175.000 ton hebben bedragen, d.i. dertig kilo per hoofd, of driemaal de hoeveelheden beschikbaar in 1915/16. Anderdeels heeft het publiek er zelf toe bijgedragen, de suiker kunstmatig zeldzamer te maken, door buitengewone inkoopen te doen toen een lage prijs voor de suiker was vastgesteld geworden, welke prijs, kwam hij ook meer of minder overeen met den prijs der fabricage, het evenwicht verbrak met de andere voedingswaren.’

Ik haal dit aan, omdat het eens te meer bewijst hoe abnormaal de toestanden in 1914/15 waren; hoe alleen gegoeden ervan profiteeren konden, natuurlijk ten nadeele van het mindere, meest getroffen volk; en hoe strenge,

[p. 172]

afdoende reglementeering dus hoogst-gewenscht is.

Dit brengt mij voor een oogenblik terug op mijn derden brief ‘over volksuithongering’, dezen waar ik het heb over volksondervoeding en het tegenwoordig-mogelijke verhelpen hierin. Ik vergat onder de waren, die de zelfstandige of geholpen man uit het volk zich aanschaffen kan, 't zij tegen geld, 't zij als kostelooze gift, de suiker te noemen. Dit ligt hieraan, dat men, gelijk gij weet, eerst sedert enkele weken in de gemeentemagazijnen suiker op regelmatige wijze krijgen kan. Hetzelfde geldt voor de kostelooze uitdeelingen. Mijne cijfers waren van voor dien tijd, - die gedeeltelijk beter was dan den tegenwoordige. De tegenwoordige verstrekking van suiker komt in de volksvoeding goed te stade: de verhoogde voorraad dien men voor de volgende campagne verwacht, zal vermoedelijk toelaten door suiker te vervangen wat nu zoo pijnlijk ontbreekt, - al was het maar voor een klein deel. Hoe dringend dit noodig is, vooral met het oog op de toekomst van het ras, moge blijken uit mijn volgenden brief, waarin ik het hebben zal over den gezondheidstoestand van het volkskind, en wat er voor gedaan wordt.

N.R.C., 22 Juni 1916.