Verzameld journalistiek werk. Deel 7. Nieuwe Rotterdamsche Courant november 1913 - maart 1915

[p. 186]

Een grapje

Brussel, 25 Februari.

Laat mij u, tot opfleuring dezer mistroostig-grauwe Asschewoensdaguren, volgend grapje vertellen.

Niet dat het zoo dol-geestig zou zijn. Ach neen! De helft der Belgen vindt het waarschijnlijk zelfs alles behalve prettig. En ik-zelf heb er wel eens gehoord en zelfs uitgevonden, die veel beter waren geschikt voor het hygiënische oefenen der lachspieren. Ik vrees dan ook dat gij van mijn verhaal als gelaatsmassage niet al te veel verwachten moet. Ik heb u trouwens een beetje verwend, gij zult het bekennen. Maar het geval is actueel, en dan toch nogal pikant. En vergeet niet dat wij in vastentijd zijn, zoodat gij u met weinig tevreden hebt te stellen.

Het gaat om de schoolwet: gij weet wel, onze nieuwe schoolwet die zoo bijzonder-veel Vlaamschgezinden inkt heeft doen vloeien, zoovele Belgen om de verwerking van het begrip leerplicht en de evenwaarde ervan aan subsidieering der vrije scholen kregelig heeft gemaakt, en... waar ik u niet verder over praten zal, dat in zooverre zij verband houdt met het grapje dat ik u wil mededeelen. Al dient hier toch tusschen haakjes nog even aangestipt dat men het in de oppositie nog heelemaal niet eens schijnt te zijn over de interpretatie van het Vlaamsch amendement, dat Vlaanderen in rep en roer zou brengen. Terwijl de minister ons in het onzekere liet, of het gezinshoofd alleen in de gemeenten, waar afwijkingen van het princiep ‘moedertaal-voertaal’ zijn toegestaan, de

[p. 187]

keus der taal zal behouden, dan wel of die vrijheid zich over het geheele land zal uitstrekken, vindt men, ook buiten de rangen der katholieke Vlaamsch-gezinden die het natuurlijk bij de eerste interpretatie houden, aan de uiterste linkerzijde iemand als Kamiel Huysmans, die meent dat de minister geene andere bedoeling kan hebben gehad. Daarentegen is men het op de liberale banken eens om te meenen, dat de vrijheid van den huisvader in zake voertaal zich over het geheele land uitstrekt: zoodat deze beschikking het princiep-zelf van ‘moedertaal-voertaal’ teniet zou doen. Hoe het nu ook weze, het feit dat het artikel aldus op tweeërlei wijze kan uitgelegd, en uit de kamerbespreking niet is gebleken hoe het nu eigenlijk dient begrepen, mag men afleiden dat het tot onafwendbare willekeur kan leiden. Wat dan ook zeker niet uitblijven zal.

Maar ik zei u reeds dat ik u niet langer met de nieuwe wet vervelen zal, dan in zooverre zij mijn grapje tot gevolg heeft.

Stel u voor dat deze nieuwe wet... nog heelemaal geen wet is. Zij is wel gestemd geworden door de heeren volksvertegenwoordigers, maar onze honorabele senatoren hebben er nog den stempel niet op gedrukt van hunne bezadigde ervaring. Dit ziet men weliswaar gewoonlijk over het hoofd. Men bereidde er zich zelfs toe voor, weêr maar eens hetzelfde te doen: de groote katholieke meerderheid zou er wel voor zorgen, dat de Senaat in stormpas de wet goedkeuren zou en naar de Kamer ter eindsanctie terug zou sturen. Zoodat iedereen, kamerleden als senatoren der regeeringspartij, in Mei eerstkomend voor zijne kiezers zou kunnen treden met dat prachtig geschenk in zijne han-

[p. 188]

den: de nieuwe schoolwet.

Doch, het noodlot zou er anders over beschikken. Het noodlot dat het uittrekken der afdeelingen van den Senaat praesideert. Eene wet, voor zij het vuur der bespreking van éen der wetgevende lichamen trotseert, moet, gij weet het, door de onderscheidene afdeelingen en eindelijk door de hoofd- of middenafdeeling, die verslag uitbrengt. Nu bestond in den Senaat deze maand de middenafdeeling uit vier katholieken en drie liberalen, de katholieken wreven in hunne handen: hunne meerderheid zou den rapporteur benoemen, die al gauw met zijn, natuurlijk gunstig, verslag klaar zou zijn, zoodat over korte dagen de Senaat van zijn vaderlandschen ijver blijk zou kunnen geven. Het heet dat die rapporteur zelfs op voorhand benoemd was en zijn verslag reeds op zak had: het was baron Descamps-David die, als oud-minister van onderwijs, over eene onmiskenbare bevoegdheid en een door ieder geëerbiedigd gezag moest beschikken, aldus voor de rechterzijde de onfeilbaarheid van een Tireisias moest bezitten en die dan ook met al de autoriteit die der waarheid eigen is, moest dienen om den mond te stoppen der linkerzijde, zoodra zij maar eenig bezwaar tegen de wet te opperen kwam.

De dag, dat de middenafdeeling vergaderen zou, was aan de Oosterkim gerezen, en de uitgelotene patres conscripti begaven zich naar het hun aangewezen lokaal. - Bedriegen mij echter mijne oogen? Neen, dat doen ze niet: éen der zeven middenafdeelingsleden is afwezig, en... het is een katholiek. Daar zaten zij nu met hun zessen, drie klerikalen, tegenover drie liberalen. Met het gevolg.... dat de parlementaire gebruiken dienden gevolgd,

[p. 189]

en de oudste der leden tot rapporteur moest worden benoemd. En die oudste - was een liberaal. Zoodat die arme baron Descamps al zijne moeite voor niets had gedaan, en zijn mooi verslag - alles zegt mij dat het mooi moet zijn - kan laten rusten tot op het oogenblik, dat zijne posthume geschriften zullen worden uitgegeven.

De liberale verslaggever, de heer Fléchet, is niet minder dan zeven-en-zeventig jaar oud. Op dien leeftijd doet men niets met overijling. En meer dan een paar uurtjes werk per dag is gevaarlijk voor de gezondheid. Het lijdt dan ook geen twijfel, of de heer Fléchet zal niet dan na rijp overleg aan zijn verslag beginnen. Ieder woord ervan zal hij wikken en wegen. Met trage zekerheid zal het worden neêrgepend. Intusschen wordt aan den Senaat nog wat rust gegund....

De verkiezing heeft plaats rond 20 Mei. de grondwet schrijft voor, dat het Parlement uiteengaat zes weken voor de verkiezing, - aanvang-April dus. Intusschen moeten nog al de begrootingen besproken wier behandeling in de Kamer pas begonnen is, en die eerst na die behandeling voor den Senaat komen.

En de heer Fléchet schrijft gemoedelijk aan zijn verslag, dat hij met den besten wil der wereld voor de bespreking der begrootingen door de Hooge Kamer onmogelijk kan klaar krijgen....

Zoodat de rechterzijde van de vreugde gespeend zal blijven, hare nieuwe schoolwet aan de kiezers voor te houden als het grootste bewijs, dat zij de liberaalste denkbeelden weet aan te passen op de nooden van het geheele land....

N.R.C., 27 Februari 1914.