Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

[p. 431]

Orde der werkzaamheden
II

Brussel, 24 Juli.

Och, ik weet het wel: van zoo'n overwegend belang is de zaak niet, dan dat ik er hier heele reeksen ‘correspondenties’ aan wijden zou. Gij, die er geen persoonlijk belang bij hebt, dat de nieuwe Belgische schoolwet voor of na de vacantie in behandeling zou komen; die zelfs niet zult treuren als wij, dank zij de regeeringspartij, heelemaal geen vacantie krijgen, of niet juichen zult als wij, dank zij de tusschenkomst van Vandervelde, wel met verlof gaan: het kan u al weinig schelen hoe men in de Kamer de orde der werkzaamheden gaat vaststellen, en met welk gevolg.

En nochtans hebben, in hunne ijdelheid de vergaderingen van heden en van gisteren wél hunne beteekenis, - waarom ik er u dan ook over schrijf. Deze beteekenis, namelijk, dat wij weêr wakker blijken te worden, weêr levend, weêr strijdvaardig, weêr rumoerig, weêr heldhaftig: weêr de goeie Belgische Kamer die nu en dan wel in kan dommelen, maar voor goed in slaap vallen: nooit!; de heerlijkjonge Belgische Kamer, die waarlijk op haar best is, die eerst zoowaar belangwekkend wordt, en niet het minst voor het buitenland, als er zoo weinig mogelijk wordt gedaan, tenzij natuurlijk gehuild, gescholden en liefst van al nog gevochten.

Daarom krijgt mijn brief van gisteren over de ‘orde der werkzaamheden’ vandaag een broertje: want zoo er ooit eene prettige Kamervergadering is geweest: dan wel

[p. 432]

die van heden, al duurde zij nauwelijks een dik halfuurtje.

Gij herinnert u dat ik gisteren eindigde op een vraagteeken. De voorzitter stelde bij het einde der zitting vast, dat geene enkele motie was ingediend, rakende de regeling van het af te handelen werk: men had het zoowaar vergeten! - Anderdeels waren al de redenaars, die zich voor de bespreking over de zaak hadden laten inschrijven, aan het woord gekomen. Het stond dus vast, dat men de oude orde van den dag maar zou volgen, en - dat de schoolwet nog in den loop dezer zitting zou besproken, al moesten wij er onder bezwijken. Zou de linkerzijde er dan waarlijk niets op vinden? Stelt u gerust, lezers: zij vond er iets op.

De rechterzijde was niettegenstaande hare duur gezworen belofte, niet zeer talrijk vandaag, zij was zelfs alles behalve talrijk. Maar zij zag er opgeruimd uit. Zij had den glimlach der overwinnaars: den zelf-voldanen maar niet te minder goedgunstigen glimlach van wie de wensch in vervulling is gekomen en die daarom vergeeft aan hen die het beletten wilden. En zij luisterde dan ook welvallig naar den heer Lamborelle, die het niet kan dulden dat melk vervalscht wordt. Want wij zijn, gij weet het, nog steeds aan de begrooting van landbouw, die gewichtig genoeg is om in het brede behandeld te worden; vermits wij toch tijd genoeg hebben, niet waar, om het schroot der belastingsbespreking te gaan trotseeren, en moedig het hoofd te gaan bieden aan de aanvallen, die de schoolwet tegen ons in het harnas jagen zal. Zij luisterden dus naar den heer Lamborelle en glimlachten....

Als in eens Kamiel Huysmans lossprong. Ik heb nooit

[p. 433]

zijne kleine zwarte oogjes zoo guitig gezien achter de flikkerende brilglazen: nooit vertrok zijn smalle mond van rechts naar links en omgekeerd - het gewone teeken dat hij eene onaangenaamheid zeggen gaat - als heden... - ‘Het is maar’, zei hij ongeveer, ‘dat ik voorstel, de vergadering te verdagen. Gij staat verwonderd? Ziehier mijne redenen. Gisteren heeft Vandervelde bij den aanvang zijner rede aangekondigd, dat hij aan het Comité, waar hij deel van uitmaakt, van Carnegie's Heroes fund den moed zou aanbevelen van de acht en tachtig Kamerleden - de geheele rechterzijde - die gezworen hadden, op elke Kamerzitting aanwezig te zijn. Het voorstel van Vandervelde aan het Carnegie-fonds kan onmogelijk doorgaan - gij zult het toegeven, als de regeeringspartij hare belofte niet trouw naleeft. Hoe, mijne heeren, gij verlangt een prijs, maar gij wilt niets doen om hem te verdienen!... Ik leg eene motie neêr, waarbij de naamafroeping wordt gevraagd. Zoo zullen wij op nauwkeurige en loyale wijze te weten komen, wie aan de rechterzijde zijne verbintenissen naleeft; wie daar waarlijk den naam van Held verdienende is.... Merke wel op, mijne heeren: dit is geene obstructie; het is niet meer dan een kontroolmiddel, waar gij u zeker wel zult willen toe leenen.’

Wie was er verbluft? Gij hebt het ongetwijfeld al geraden. Minister Helleputte tracht den toestand te redden, door te wijzen op den hachelijken toestand waarin zijne begrooting komt te verkeeren. En al het ander werk, mijne heeren, al dat ander werk!....

Maar het protest helpt niet: links wordt tien man gevonden, om, bij rechtstaan, de motie van Huysmans te steunen.

[p. 434]

De naamafroeping, regelmatig aangevraagd, moet dus gebeuren.

En nu grijpt het koddigste tooneel plaats dat men zich denken kan. Terwijl heel de linkerzijde, behalve de tien samenzweerders, in de rookzaal en bibliotheek gaat dwalen, worden de huissiers naar al de Kamerlokalen gestuurd, op zoek naar de leden der rechterzijde die er bijgeval aanwezig konden zijn. De heer Huyshauwer, die de namen afroept, doordrongen van het gewicht zijner taak en de historische beteekenis van het oogenblik, geeft blijk van eene dictie - al is de uitspraak danig Gentsch - waarvan de nadrukkelijke traagheid het op de galmende duidelijkheid wint. Maar de klok zijner stem kampt vergeefs: de geloovigen komen niet op dan in schaarschen getale. En het duurt, en het duurt....

Eindelijk kent men den uitslag: de Kamer is onvoltallig: slechts één en negentig leden op de honderd acht en tachtig. Men moet dus de zitting schorsen tot morgen...

Hetgeen niet zal beletten dat men ook wel morgen het middel kon vinden, om op analoge wijze verder wanorde in de werkzaamheden te brengen.

Wat dan toch dit ééne goede gevolg zal hebben: de vergaderingen zoo in te korten, dat zij zoowaar op vacantie gaan gelijken....

N.R.C., 25 Juli 1913.