Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

[p. 304]

Nog maar wat financien

Brussel, 8 Mei.

Het mag met beslistheid vooruitgezet: wij hebben in onze Kamer een aantal financiëele katten, die niet zonder handschoenen aan te pakken zijn. Daar zijn er bij van allerlei soort. Er is de gezellige huispoes en er is de aristocratische-afgetrokken angora. Er is ook, onder gedaante van Mechelynck, de Perzische tijgerkat, die nauwelijks hare scherpe klauwen verbergt.

‘Gij zijt sophisten,’ had hij gisteren der regeering toegevoegd. ‘Wij klagen overdadige uitgifte van schatkistbons aan: gij antwoordt ons met allerlei distinguo's over gewone en buitengewone begrooting. Gij gaat er prat op, uit de gewone kas te hebben betaald, wat gij uit de buitengewone haddet kunnen nemen. Maar deze was leeg, en gij hebt ze gevuld op onbehoorlijke wijze. Gij dekt aldus uwe beschaamde armoede met een schijn van weelde. En dat is nu wel handig. Of het echter uwe 450 millioen schatkistbons billijkt?’

En vandaag gaat hij voort: ‘Graux heeft er inderdaad ook uitgegeven. Maar ze dan ook zoo spoedig mogelijk ingetrokken. Gij wilt hetzelfde doen, zegt gij. Proficiat. Maar het zal u niet weinig moeilijk vallen! Om te beginnen, gij zult er niet weinig bij verliezen, vermits gij ze in het buitenland met Fransche rente terug te betalen hebt en verder heel wat commissiegeld om hebt te verteeren. Het is trouwens niet met schatkistbons dat men noodzakelijke uitgaven betaalt. Gij zaagt geen anderen uitweg? 't Akkoord. Maar wij klagen het juist aan dat gij

[p. 305]

zulken toestand in het leven hebt geroepen. Alles hebt gij aan kiespolitiek opgeofferd. En daarom hebt gij de noodzakelijke leening niet aangegaan op het gunstige oogenblik, d.i. in 1911. En nu, in 1913, zal men zijn toevlucht moeten nemen tot nieuwe belastingen! Consolideert toch uwe schuld, mijne heeren; consolideert! Het is de eenige weg naar een eerlijk financieel beheer!’....

Oud-minister Liebaert, andere kat, is een kater. Hij ziet er als een ouden, grimmigen kater uit. Maar als hij zijn mond opendoet, bemerkt men onmiddellijk dat hij toch niet onder de meest-boozen is. In ‘het Lied van Schijn en Wezen’ zou Frederik van Eeden hem boeken langs den kant Schijn. Nochtans doet de heer Liebaert (een voorbestemde naam voor een kater) van meet af grootsch: hij vergelijkt België bij en met Duitschland. En het valt goed uit: Duitschland zit er met zijne schatkistbons al niet beter voor dan wij. 't Is maar, betoogt de heer Liebaert, dat men moet onderscheiden tusschen landen die hunne oeconomische bewerktuiging in regie hebben, en die waar de regeering niet anders te doen heeft, dan... te regeeren (wat moet dit laatste prettig zijn, denkt minister Levie zichtbaar). Wij, Belgen, wij rusten ons oeconomisch uit, en wij doen het zonder ons de minste rust te gunnen. Trouwens, wij krijgen overal zooveel kapitaal als wij maar willen. Hebben wij geen leening aangegaan, dan is het omdat het oogenblik niet gunstig was. De minister van financie handelde dus heel goed, toen hij schatkistbons uitgaf. Die schatkistbons zijn van heel wat betere hoedanigheid dan die van het liberaal ministerie. De heer Buyl sloeg dan ook den bal mis, door ons aan te klagen zonder eerst zijne vrienden der groote steden te

[p. 306]

hebben geconsulteerd, die er meer hebben uitgegeven dan wij. Onze toestand is heel wat beter. Het middeltje door den heer Buyl tegen de regeering gebruikt, is dan ook van minder allooi. Een Frère Orban zou het heel zeker niet hebben goedgekeurd. Ons intusschen vermindert het niet. Sociaal te leven maakt het echter onmogelijk. En het hoeft niet bewezen dat wij niet het meest daaronder lijden zullen...

Met gezel Bertrand stijgen wij een stapje langs den ontwikkelingsgang van het genus felis. Wij zijn, mijne heeren, aangeland bij het soort panter, dat zich niet temmen laat. Van spitsvondigheden houdt de heer Bertrand nu eenmaal niet. Hij is het Cyprisch poesje niet dat willig op den ijzerdraad heeft leeren loopen. Als een panter past, springt hij in het wilde, doet het geweldig... en komt altijd op zijne pooten terecht, daar waar hij zijn wou.

‘Uw financieel stelsel is rot’, verklaart hij met beslistheid, ‘omdat heel de burgerij rot is. En meer bepaald de klerikale burgerij, waaronder wij bukken, en die natuurlijk het grootste deel der lasten drukken doet op het volk. Zoo geeft het volk zijn geld voor meestal onvruchtbare uitgaven. Aan dergelijke uitgaven is meer dan een milliard besteed geworden. Gij stelt daar uwe spoorwegen tegenover? Morgen zijn ze in deficit! Weer zullen wij een milliard ter leen moeten gaan vragen. En hoe gaat gij zulke leening dekken? Gij weet het niet eens, noch voorziet het! De dragers van Belgische rente lijden verlies op verlies. Gij stelt tegenover het uwe het geldelijk beheer der groote gemeenten. Maar gij zelf staat die gemeenten gestadig in den weg. Als er ergens verwarring

[p. 307]

heerscht, dan draagt gij er de eenige schuld van. En gij durft nog protesteeren? Gij moest u schamen!’

‘Welnee, welnee!’ meent de heer De Meester, ‘en ten bewijze: zie maar eens wat te Antwerpen gebeurt.’

De heer De Meester is maar een klein katje, maar een vinnig. Maar de best-gewapende katers van links laten er zich op neervallen, zoodat zijn onschuldig gekrauw al gauw is verlamd. Waarna een dier katers, een rustigzekeren, en die de heer Fulgence Masson is, bedaard de zaak aan het beschouwen gaat.

‘De heer Levie’, zegt hij, ‘heeft allerlei belangwekkende dingen verteld, - echter nevens de kwestie. Ik ben het met hem eens dat een land, hetwelk respieën heeft, over groote kapitalen moet kunnen beschikken. Die kapitalen moet men echter in leeningen zoeken. Heeft men het gedaan? Neen! De vraag is: hoe zijt gij aan geld gekomen? Met handigheid? Nogmaals: neen! De Belgische rente is aan het dalen gegaan in 1906. Gij stondt toen voor 7 à 800 millioen verplichtingen. De leening drong zich op. Gij hebt ze niet aangegaan. Eerst hebt ge geput in de kas van spoor, post, telegraaf. Daarna kwam het overige. Wij wijzen u op het verkeerde hiervan. Wat antwoordt gij ons?: ziet toch wat de liberalen hebben gedaan! Alsof zoo'n antwoord verandering kan brengen in den toestand!...’

En op dien toon vol bezadigdheid zal de heer Masson morgen zijne rede voortzetten.

Intusschen ga ik op zoek naar een schatkistbon. Want ik verklaar het u zonder valsche schaamte: nog nimmer kwam ik er éénen te zien....

N.R.C., 10 Mei 1913.