Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

[p. 300]

Financie

Brussel, 7 Mei.

Behalve al de hoedanigheden die ik gisterenavond aan minister Levie met kwistige hand toeschreef, bezit hij deze, geene kat te zijn die men zonder handschoenen aanvat. Van de kat bezit hij wel de ietwat geniepige beleefdheid en sierlijkheid in de gebaren; nader hem echter niet met naakte handen: zijne klauwen, die niet altijd zichtbaar zijn, zijn scherp.

Onder ons gezeid, op politiek gebied is hij van hetzelfde ras als Louis Franck; en ik hou dit voor een heel goed ras. Hij gebruikt dan ook Franck's wapenen.

‘Gij verwijt mij,’ zei hij, pas vier uren geleden, ‘schatkistbons uit te geven. Ik vind u goed! Wat doet dan, zal ik u maar eens vragen, de stad Antwerpen? En wat doet, vervolg ik, de stad Luik? En wat doet - neem mij deze onbescheidenheid niet kwalijk - het buitenland, waar wij, volgens den heer Franck, zoo leelijk bij afsteken? Pruisen, Denemarken, Zweden zijn financieel dieper gezonken dan wij. Herleid tot ons Belgisch drie t.h., stond het Engelsch geconsolideerd (eerste rente der wereld) in 1897 aan 112.75; thans echter aan 74.85! De heer Franck beweert dat Frankrijk dit jaar slechts voor vierhonderd millioen schatkistbons heeft uitgegeven. Hij vergist zich voor de helft; en dan dient men nog aan te merken, dat deze bons door de Banque de France en de Banque d'Algerie aanvaard worden. De heer Franck beweert verder dat Engeland geen enkelen schatkistbon voor zijne buitengewone begrooting heeft uitgegeven. Maar dit is

[p. 301]

heel goed te begrijpen: heel het oeconomische leven der natie berust in handen van particulieren; met spoorwegen, vaarten, havens, heeft de staat niets te maken. Hij heeft dus geen geld noodig. En trouwens: de gewone begrooting neemt een deel op haar van wat bij ons de buitengewone toekomt! - Frankrijk gaat een tekort van 636 millioen tegemoet. Het heeft wel te verstaan geen buitengewone begrooting. Maar daarentegen koopt het op lange termijn spoorwegen af, hetgeen niet op de gewone begrooting komt. Wij daarentegen brengen op de gewone begrooting allerlei uitgaven, die op de buitengewone konden staan. Wij bouwen op de gewone begrooting paleizen en kazernes, en wij kunnen het doen omdat wij groote boni hebben. Onze schuld zullen wij in één en tachtig jaar hebben gedelgd. En dat is een waarlijk korte tijd, als men, b.v., de steeds stijgende meerwaarde van onze spoorwegen in het oog houdt... Heel de zaak is: gij laat u begoochelen door de verdeeling in gewone en buitengewone begrooting. Het is trouwens niet waar, dat wij verplicht zijn nieuwe belastingen te gaan heffen. Daar is, weliswaar, de nieuwe legerwet in aantocht. Maar zij is er nog niet, en... later kan men altijd zien. Gij verwijt ons, dat wij weeldeuitgaven gedaan hebben. Maar die uitgaven hebt gij toch zelf gestemd! En gij gaat zoover, ons aan te wrijven dat wij het geld van anderen zouden hebben verteerd. Maar primo: onze boekhouding is in orde; en secundo: wij blijven er in elk geval goed voor. Gij wrijft ons verder aan - gij houdt niet op met wrijven! - dat men dit alles in de Rekenkamer niet na kan gaan. Natuurlijk! vermits de regelingsuitgaven slechts na betaling aan de Rekenkamer onderworpen worden..... Heel de waarheid ligt hierin: men verwart,

[p. 302]

moedwillig of niet, de gewone met de buitengewone begrooting. Op ditzelfde oogenblik beijvert eene bijzondere commissie zich, ze uiteen te houden. En ik hoop wel dat wij binnenkort, om tot eene betere regeling te komen, de grondslagen zullen kunnen leggen van eene nijverheidsbegrooting der staatswerken. En verder zal men eene oplossing moeten zoeken die den staat toelate tusschen te komen in ondernemingen die het algemeen welzijn ten goede zijn. Vooruitgaan kost geld. Wie gaat mee vooruit?’

Aldus minister Levie. Dat zijne rede indruk maakte, bewijst de bewering aan den aanvang dezes briefs, als zou hij niet te naderen zijn dan met een nieuw paar handschoenen. Nu ik mijne aanteekeningen hier in gekuischten vorm heb overgeschreven, ga ik mij afvragen of ik u in gemoede mag dwingen, zulke sumptuaire uitgave te doen. Want ik ga bemerken, dat ik waarlijk in deze een oningewijde ben.

En de heer Mechelynck, andere financiëele specialiteit, komt mij in dit geloof versterken.

‘Gij, minister Levie, zijt,’ zegt hij ‘een sluwerd. Gij wilt eene academische discussie over gewoon en buitengewoon. Wij klagen de uitgifte van vier honderd vijftig millioen schatkistbons aan: gij laat het uitloopen op een concetto. Gij legt ons hooghartig het zwijgen op, wanneer onze plicht juist gaat eischen, dat wij zouden spreken. Want allang hadden wij lont geroken. Om schatkistbons te plaatsen, hadt gij uw toevlucht genomen onder meer tot de Spaarkasbank. En dit alles buiten gemeenen wete om. Het viel trouwens gemakkelijk: in jaren werden de begrootingen niet ernstig besproken. In jaren werden....’

[p. 303]

....Maar zoudt gij willen gelooven, mevrouw, dat het zoowaar kwart over vijven is geworden? Ik hef dan ook - neem mij niet kwalijk - de zitting op. En morgen vertel ik u verder over ons geldbeheer dingen, die....

N.R.C., 8 Mei 1913.