Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

[p. 211]

Eene Waalsche etooging

Brussel, 6 April.

Er bestaat tegenwoordig in België - gij weet het - eene Waalsche beweging, en zij heeft groot gelijk te bestaan. Hoe meer bij een volk het nationaliteitsgevoel ontwikkeld wordt, des te sterker gaat het zich betoonen. Wil Wallonië met meer ijver zijn heldhaftig of gemoedelijk verleden gaan bestudeeren; leert het zijne overleveringen, zijne folklore, zijne kunst beter kennen, dan is het op weg een stambewustzijn te veroveren, dat vooralsnog slechts sporadisch blijkt aanwezig te zijn, en gaat het rechten en plichten beseffen, die het den durf en de doordrijvendheid, de fierheid en de geestdrift, die in Vlaanderen heerschen, verzekeren zullen. Beters: de Vlamingen winnen er ongetwijfeld de sympathie bij van hunne Waalsche broeders, want het lijdt geen twijfel of eenzelfde streven wekt niet alleen verdraagzaamheid, maar tevens belangstelling.

En daarom keuren wij, die weten wat Vlaanderen aan de Vlaamsche Beweging te danken heeft, de Waalsche beweging goed. Maar op voorwaarde dan dat zij alleen positief te werk ga, dat zij geen ander doel voor oogen hebbe dan zelf-ontwikkeling, dan exaltatie der Waalsche volkskracht. En dit is ongelukkig niet het geval met de Waalsche beweging, die in den laatsten tijd nogal veel van haar heeft doen spreken, en daarom dit briefje uitlokt. Die Waalsche beweging is vooralsnog geheel negatief; haar actie is tegen de Vlaamsche gericht, bijna bij uitsluiting van alle andere bezorgdheid. Zij beoogt voor het oogenblik

[p. 212]

niet dan de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool tegen te gaan en de bestuurlijke scheiding te bewerken, - eene dubbele handeling, waarvan ik niet inzie welk nut zij voor de Walen afwerpen kan, en die niet wijst dan op haat en achterdocht, die geen opbouwende hoedanigheden zijn.

Heden hebben de Walen gemanifesteerd. Al de anti-Vlaamsche bonden waren opgeroepen om tegen de vervlaamsching der Gentsche universiteit in eene grootsche betooging verzet aan te teekenen. Het getal der leden van deze bonden is blijkbaar niet zeer groot. Of wel wenschen die leden niet, zich in het openbaar te vertoonen. Of wel laat het voorwerp der verzetsbetuiging ze vrij koel. Althans, hunne opkomst was niet groot, hun stoet eerder mager, en verder de aandacht en belangstelling der Brusselsche bevolking gering. De Vlamingen hielden eene tegenmanifestatie, die heel wat meer partijgangers had uitgelokt. Zij hadden misschien ongelijk. Het is plicht, alle botsingen te vermijden, en, waar men vast kon stellen dat de Waalsche geestdrift niet grooter was dan de Waalsche opkomst, hadde men beter gedaan zich te onthouden en opstootjes te vermijden, die aan de betrokken zaak niet veel meer dan kwaad kunnen doen.

Ik-zelf zou aan de betooging niet veel inkt hebben verspild, indien niet andermaal gebleken was, op de vergadering, die het wandelingetje door de stad en het neerleggen van kransen aan den voet van het herdenkingsmonument der revolutie van '30 volgde - want de mannen, die de bestuurlijke scheiding vragen, zijn patriotten, die de heldhaftige pogingen tot ontvoogding van het tweetalige vaderland niet vergeten -, indien, zeg ik, op deze meeting niet een en ander werd verklaard wat voor de Walen-zelf

[p. 213]

in de hoogste mate schadelijk is.

Het is voor de Walen schadelijk, te meenen, dat slechts in het Fransch eene hoogere kultuur mogelijk is. Hooger onderwijs uitsluitend in het Fransch aan zelfs Vlaamschgezinde Vlamingen, kan hun niet dan eene eenzijdige kultuur bezorgen. Kennis van het Vlaamsch is daarentegen voor de Walen van het hoogste nut, vermits het Nederlandsch hun op gemakkelijke wijze der Germaansche kultuur deelachtig maakt. De vervlaamsching der Gentsche hoogeschool, verre van de Walen, die ze thans bezoeken, uit te sluiten, zou hun integendeel toelaten zich in het Nederlandsch, dat ze op het Athenaeum leeren, te bekwamen, en ze, benevens de hun eigene Fransche kultuur, inwijden in de Germaansche. En dit is al een eerste bewijs dat de vervlaamsching der Gentsche hoogeschool geenszins België, of althans het grootste gedeelte ervan, door een Chineeschen muur van de wereldbeschaving af zou zonderen, niet meer dan Nederland van de wereldbeschaving afgezonderd leeft.

Wat heel waar is: dat rassenhaat (eene vooruitzetting die evenals de vorige door het liberale Kamerlid Neujean Jr. werd gedaan) voor een klein land als het onze, waar wij elkander zoo noodig hebben, een echte ramp is. Hoe dit echter te doen rijmen met bestuurlijke scheiding, die de hevigste uiting van rassenhaat is, die wij ooit in België ondervonden?....

Andere bewering, van Destrée ditmaal: er bestaat geen nationale oplossing voor de taalkwestie, want gelijkstelling van Vlaamsch met Fransch is eene krenking der taalvrijheid, en voor die vrijheid zouden wij sterven... Ge ziet onmiddellijk het sophisme in: de Vlaming heeft geen

[p. 214]

recht op eigen taal, omdat de Waal, wil hij in Vlaanderen eene bediening bekleeden die hem in aanraking brengt met het eentalig-Vlaamsche publiek, de taal van dat publiek moet kennen. Gij zult inzien hoe deze vooruitzetting alweêr schadelijk is voor den Waal, die tegen een noodzakelijkheid, waar zijn bestaan van af kan hangen, wordt opgeruid...

Het Fransch, zegt verder Destrée, is de eenige taal die door al de Belgen gesproken wordt. Dit is, gij weet het, eene onwaarheid, vermits in het centrale, het tweetalige Brussel, waar zooveel Fransch wordt gesproken en het Fransch voor deftige taal geldt, eene meerderheid wordt aangetroffen van Vlamingen, die niets kennen dan hunne moedertaal. Vol te houden, dat de Vlamingen, nuttigheidshalve, hunne taal ten bate van het Fransch nu maar moesten opgeven, bewijst verder hoe weinig besef Destrée bezit van het wezen eener taal, en weêr, hoe hij zijne landgenooten, de Walen, benadeeligt en verblindt door hun het Fransch als alleenzaligmakend voor te houden...

Maar ik schei er uit. Ik wilde immers alleen aantoonen, op welke gewaagde gronden de Waalsche beweging berust. Ik vind het des te meer jammer, dat Walenland aan eigen ontwikkeling, aan meer bewustzijn, dringende behoefte heeft. Maar dit bereikt men niet met de aangewende middeltjes.

N.R.C., 9 April 1913.