Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

XIV

Brussel, 14 Maart.

Ik dank u: het is al veel beter. De malaise schijnt over te gaan. Ik bedoel: in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Men is - ik had dien goeden raad gegeven - de rede van minister de Broqueville gaan herlezen. En men heeft ingezien, dat zoo zij niet bood wat men ervan verwachtte, zij dan toch deuren open liet op aangename verschieten. Men mag eruit besluiten, dat, wanneer hij de eenmaking der kieswetten incommissioneert, de heer de Broqueville bedoelt zuiver algemeen kiesrecht langs zachte lijnen van geleidelijkheid ter sprake te brengen, hetgeen trouwens onvermijdelijk is. Het kwam er op aan, om zijn eigen woorden te gebruiken een ‘salon de conversation’ te vinden. Of de door hem bedoelde kommissie nu inderdaad het ‘dernier salon où l'on cause’ is, kan natuurlijk betwist worden, en dat men het dan ook met energie heeft gedaan, is natuurlijk. Dat het echter een gemakkelijk salon is, een salon waar zelfs Woeste met zijn

[p. 165]

boezemvijand Pieter Daens gemoedelijk samen zullen kunnen keuvelen, waar Anseele de hand zal kunnen drukken van Huyshauwer, en waar een flirt tusschen Vandervelde en de Broqueville, onder de moederlijke waakzaamheid van Paul Hymans mogelijk is, zal iedereen toegeven. Het gesprek zal er, weliswaar, wat langer op worden. Maar de socialisten hebben zoo dikwijls verklaard, dat zij al den tijd hadden. Dit kan dus geen hinder zijn... als het zuiver algemeen kiesrecht er maar komt, - hetgeen fataal is.

De toon der bladen, vooral der liberale, is dan ook vol optimisme. Men vergeeft het den heer de Broqueville, dat hij heeft toegegeven aan de vijandige fractie van zijne partij, nu men inziet dat dit toegeven niets is dan een omweg om eigen doel met meer zekerheid te bereiken. Of nu de, verzoeningsreede, liberalen de socialisten zullen weten te bedaren? Het is eene andere vraag! Gaan dezen weer met de staking dreigen, dan is de zaak waarschijnlijk voor goed verbrod, en blijft er aan minister de Broqueville niets over dan heen te gaan, zooals enkele onder zijne ‘vrienden’ hopen en wenschen.

Want waarheid is, dat de politieke tegenstrevers van de Broqueville niet allen links zitten. Integendeel, ging ik zeggen. Sommige katholieken vinden den eersten minister wel wat al te vooruitstrevend. Wat erger is: zijn onmiskenbaar talent heeft hem links heel wat sympathie bezorgd. Zelfs de socialisten spreken hem niet aan dan met achtingsbetuigingen. En dat misstaat aan enkele klerikalen. Men vindt trouwens dat hij nu al succes genoeg behaald heeft, en nu maar de plaats aan anderen moest overlaten. En dat is de reden waarom baron de Broqueville een weinig

[p. 166]

verholen tegenstand ontmoet in de eigen partij.

Volgen nu de socialisten de raadgevingen van een goed deel der liberale pers, dan is die tegenstand weer maar eens gebroken, en blijft de heer de Broqueville als kabinetshoofd aan. En dit ware voor het oogenblik zeker gewenscht, eenmaal het katholiek bewind aangenomen, - en kan nu eenmaal niet anders....

De Kameratmospheer, eergisteren zoo gespannen, gisteren zoo lamlendig, is dus, zooals ik u zei, en dank zij de optimistische stemming die gaat heerschen, weer kwasinormaal geworden. Het kan ook wel voor een deel hieraan liggen, dat wij Nestor Wilmart terug hebben: voor sommigen eene welkome afleiding. Men gaat zelfs den heer de Broqueville verdenken van eene afspraak met Wilmart, van dewelke het heet dat hij genoeg had van het ballingschap. Men zou hem een minimum der straf hebben verzekerd, als hij erin toestemde zich te laten arresteeren op het oogenblik dat het kabinetshoofd een bliksemafleider noodig had... Moet ik u zeggen dat ik deze geruchten niet dan onder alle voorbehoud mededeel?

Met minder voorbehoud - al heb ik zelf de anecdoot niet uitgevonden, en kan ik dus niet instaan voor hare waarachtigheid - kan ik u vertellen, hoe het komt dat het de liefde is en de wijn die Nestor Wilmart het kille en vochtige verblijf in de donkere spelonken der Belgische staatsgevangenissen zouden bezorgen.

Nestor, ce bon Nestor, was zoowaar verliefd geworden op een vrouwelijk wezen, dat de hemel te zijnen behoeve had laten geboren worden te Reims. Lang, schijnt hij, zuchtte hij vruchteloos. Eindelijk echter, werd zijne liefde bekroond met wedermin. Dien heugelijken dag wilde

[p. 167]

Nestor herdenken, als goede Waal, met een glas Bourgognewijn. In Reims vindt men wel Champagne, en in overvloed. Bourgogne bleek er echter onvindbaar. Nu deed zich voor, dat juist op dat oogenblik Wilmart's eigen wijnkelder te Morialmé werd verkocht. Nestor gaf last, aldaar eenige flesschen Richebourg of Musigny op naam zijner geliefde te koopen en aan haar adres te Reims op te sturen. De fijne neus van het Belgische gerecht rook lont: het spoor van Wilmart was ontdekt. Het overige weet gij....

Maar deze brief zou loopen over de militaire hervorming. Zijn wij daar echter zoover van af? Welnee, welnee! En ten bewijze: ik ben er al.

Twee dagen lang hebben wij het over het kontingent der militielichting van 1913 gehad. Te zeggen dat wij het hebben uitgeproest van de pret, ware eene laakbare overdrijving begaan. Wij hebben ons zelfs eene onverschilligheid gepermiteerd, die - ik erken het - zelfs wel eenigszins als hinderlijk blijkt te dienen bestempeld, nu ik over dat, trouwens weinig belangrijk, debat verslag heb te doen.

Het volsta dan dat gij zult weten, hoe Mechelynck vroeg de lichting, in afwachting van de nieuwe wet, op 40,000 man te brengen. De lichting van dit jaar was 19,000 man. Minister de Broqueville brengt ze ineens op 30,000 man, en vindt dit al welletjes. Daar is trouwens de lichting van 1914, die desgevallend bij kan springen. - Pieter Daens, hij, vindt dat men de jongens van 1911 nu maar naar hunne huisgoden terug moet zenden (die huisgoden zijn natuurlijk beeldspraak). Nu nog niet, antwoordt de minister; maar wees gerust: tegen dat die van 1913 binnen komen, zullen de anderen hunne ouders en verloofden reeds

[p. 168]

lang den terugkomstkus gegeven hebben. - De heer Buyl, op zijne beurt, vindt onze soldaten te groot. Hij wil hun gestalte-minimum met een centimeterken verminderen. Dat zou ons 33,000 man bezorgen in plaats van 30,000. Maar minister Berryer antwoordt dat hij van een kwâjongensleger niet weten wil. - En ook niet, dat nu nog maar meer vrijstellingen zouden gebeuren, gelijk de heer Borboux voorstelt (wat hebt gij gelijk, Berryer!). - En daarmee was het, zoo waar, uit.

Ge ziet het: overstelpend van belangrijkheid was het niet. En zoo ik het, freule, desniettemin heb naverteld, met de elegantie die den grond uitmaakt van mijn talent, dan is het alleen omdat ik weet dat niets militairs aan uw gevoelig en edel hart vreemd blijft. Waarmede ik de eer heb, mijn eerbied aan uwe voeten neer te vlijen.

N.R.C., 16 Maart 1913.