Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

[p. 142]

De militaire hervorming
X

Brussel, 6 Maart.

Herinnert gij u uit Kàlidàsa het vers, waarin de dichter de Vrouw bij een Bodemloos Vat vergelijkt? (of is de vergelijking van Stalpaert van de Wiele? Met eene belezenheid als de mijne weet men nooit heel goed, waar men zijne citaten vandaag heeft!) - Herinnert gij u? Ja? Welnu, de Belgische politiek van den dag is het waard, eveneens bij een bodemlooze ton vergeleken te worden. Immers: zij klinkt even hol; steeds biedt zij plaats voor de meest-inane insaniteiten; altijd....

Maar laat mij gerust met uwe vergelijkingen. Heb ik het al niet druk genoeg met het Kamerverslag, het tiende Kamerverslag over de nieuwe legerwet? Laat mij dus toe, nu eens terdege ernstig te zijn. Temeer dat wij heden de ledigste vergadering hebben bijgewoond, die ooit het Belgische Parlement heeft geboden. En daardoor juist is het zoo moeilijk, er iets smakelijks, en tevens zaakrijks van te maken...

Gelukkig mag ik weer met een hors d'oeuvre beginnen. Een van die hors d'oeuvres, die een geheel maal dragelijk maken: kaviaar voor de vulgariteit van roastbeef; rookzalm voor een aan-stuk-gekookt-schelvischje. En mijn hors d' oeuvre van heden moge nu ook al weinig onverwacht zijn: ik koester de hoop dat het u niet te minder aangenaam aandoet.

Het is te minder onverwacht, dat ik het u gisterenavond al opdischte: wij zijn (daar komt het op neer)

[p. 143]

wel degelijk van de algemeene staking verlost. Vanmiddag hield het comité der staking eene vergadering, waarin besloten werd ze maar op te geven, ‘tot later te verschuiven’ zooals het officieel heet. Op het oogenblik dat gij deze letteren zult komen te lezen is het waarschijnlijk, dat gezel Vandervelde over die zoogenaamde verdaging eene pathetische, en trouwens zeer welkome verdaging in de Kamer zal hebben uitgegalmd. In elk geval zullen morgen de burgemeesters der negen Belgische hoofdsteden aan minister de Broqueville de boodschap dragen, dat het dreigement der staking heeft opgehouden te bestaan. En wij mogen er ons aan verwachten dat minister de Broqueville aanstaande week zal komen te verklaren: ‘Nooit of nimmer heb ik meer naar wijziging in de kieswetten getracht, als na deze voorbeeldige inschikkelijkheid mijner waarde socialistische medeleden.’ En aldus komen wij er misschien toe - wie weet? - de oplossing der militaire kwestie te bespoedigen, hetgeen ik, bij het schrijven van dezen tienden brief over de zaak, ten zeerste ga wenschen. Zegt Kàlidàsa niet (of is het Stalpaert van de Wiele?), dat overvloed van het Goede de moeder van het Kwade is?...

Maar - gij hebt groot gelijk, geachte collega! - dit zou worden een Kamerverslag. Helaas, helaas, helaas, waar is voor heden mijn Kamerverslaggeversheil gevaren? (om nu maar eens Vondel aan te halen). Want nimmer is de Kamer een lustoord der ijdelheid geweest als heden. En ik bewijs het.

Daar hebt gij, bijvoorbeeld, Hubin. Hubin, naar ik vermoed, is op zijn minst korporaal geweest. Hij is immers van meening dat, zoo het er tegenwoordig zoo leelijk uitziet in Europa, dit voor een goed deel aan België te wij-

[p. 144]

ten is. Vijftien jaar geleden heeft België immers in Den Haag geweigerd, verplicht arbitrage bij te treden. Is het nog te verwonderen dat, pas enkele dagen geleden, heel het Balkansche schiereiland, met een niet onaardig Noordelijk lapje gronds daarbij, te vuur en te zwaard stond? Waarbij komt dat wij, bij naasting van Kongo, Engeland hebben verbitterd. Heden ten dage is geheel Engeland één bittertje. En dat is onze schuld!.... Trouwens, wij zijn aleven idioot als al de groot-mogendheden. Wij hebben den mond vol van Wereldvrede, maar wij vergooien ons mooie geld aan Wereldbewapening. Wij gaan verder; wij huldigen het burgerideaal: 't duurste 't beste. En men vergeet erbij dat wij dan toch geen behoefte hebben, dan aan een verdedigingsleger. Gij haalt het oordeel aan van officieren? Maar wat kennen officieren daarvan? Trouwens, eenmaal uit den dienst, worden officieren al heel inschikkelijk. Onder de wapenen, zijn zij er niet ver van, drie jaren dienst te vergen. Eenmaal ontslagen, zijn zij van oordeel, dat men in zes maand een prachtsoldaat vormt. Overmits men, wel te verstaan, nu eens terdege af gaat zien van caste- en klassegeest. Houdt gij van partijdigheid? Ik, Hubin, niet (Ik, correspondent, trouwens ook niet.) En waarom? Omdat in ons leger een maximum van moreele eenheid dient bereikt. En die eenheid bekomt men niet, dan door het uitroeien van al wat privilegie ofte voorrecht is. Het leger mag geen schans worden van het kapitalisme; het kapitalisme dient zich integendeel één te voelen met het proletariaat, waar het geldt gemeenschappelijke belangen te verdedigen (En is dit, waarde vriend, geen mooie volzin?).

De heer Hubin, mevrouw, ondervindt op dit oogenblik

[p. 145]

de behoefte, van zijn strategische kennis blijk te geven. Hij verdeelt de opleiding van den milicien in de noodige tijdvakken en stadia; hij splitst ze in onderscheidene geaardheden. Voorwaar, ik zeg het u (mevrouw): gezel Hubin is op zijn minst korporaal geweest. - Hij is trouwens ook een beslagen financier. Waar haalt gij het geld voor uwe hervorming, vraagt hij. En ik vraag het met hem. Waar, inderdaad, halen wij het? Natuurlijk in den zak der werklui, meent Hubin. Ik voeg eraan toe: helaas ook in mijn zak. Maar ik heb helaas geen recht, aan de discussie deel te nemen... Dit wil gezel Hubin niet inzien: alles, wat er ook gebeure en wat ook gebeurd zij, is de schuld der leidende klassen, en....

Mevrouw, vanavond is de wind gaan liggen. En een bevriend astronoom verzekert mij, dat Saturnus nooit zal hebben geschitterd als hedenavond. Gij slingert mij in het aangezicht, dat ook Pieter Daens vanmiddag een langdradig woordje heeft gelost over de militaire hervorming. Maar Pieter Daens is zulk een akelig redenaar, en Saturnus zulke prachtige ster. Ik vraag u dan ook geen verschooning: ik neem ze. En morgen vertel ik u dingen, dingen!.... Maar, neem mij niet kwalijk: ik wil u uw slaap niet benemen....

N.R.C., 8 Maart 1913.